Bronşiolitler, tanı ve tedavisi

Bronşiolit, inflamatuar bir reaksiyondur. Bu reaksiyon çapı 2mm nin altında olan küçük iletken hava yollarındaki (terminal ve respiratuar bronşiyoller) bronşiol epitelinin hasarlanması sonucu ortaya çıkar. İnflamatuar proçes iyileşirken hava yollarının duvarında, lümeninde ya da her ikisinde birden granülasyon dokusunda aşırı proliferasyon olur. Onarım prosesi, hastalığın evresine bağlı olarak küçük hava yollarının daralması ve distorsiyonuna veya tam obliterasyonuna sebep olur. Bronşiolitler etiyolojilerine göre veya histolojik özelliklerine sınıflandırılabilirler. Hekime bronşiyolit varlığından ne zaman şüphelenmesi gerektiğini hatırlatan bir etiyolojik sınıflama yaralıdır. Ancak histolojik özelliklere dayanan sınıflama daha değerlidir. Ayrıca bronşiyolitler akut veya kronik diye de sınıflanabilirler. Akut formlar kısa zaman içersinde bronş hasarına yol açan viral enfeksiyonlar veya toksik gaz inhalasyonları gibi olaylar nedeniyledir.

Etyoloji:
1-İnhalasyon ajanları: toksik gazlar (nitrojen oksit gibi), tahıl tozları, irritan gazlar, mineral tozlar (asbest, silika), organik tozlar (hipersensitivite pnomonisi), sigara ve yangın dumanı, kokain.
2-Enfeksiyonlar.
3-Akut bronşiolit yapan: RSV, parainfluenza virus, adenovirüs, mycoplasma pnomonia. 4-Bronşiolit obliterans yapan: herpes simpleks virus, HIV, CMV, rubeola, parainfluenza tip 3, Myc pnomonia, klebsiella, H.influenza, legionella, nocardia, pneumocystis carinii, B grubu beta hemolitik streptokoklar.
5-İdiopatik: kriptojenik konstriktif bronşiolit, respiratuar bronşiolit ile ilişkili intertisyel akciğer hastalığı (RB-IAH), idiopatik bronşiolitis obliterans organize pnömoni (BOOP) (kriptojenik organize pnömoni), diffuz pan bronşiolit, pulmoner nöroendokrin hücrelerin primer diffuz hiperplazisi.
6-Bir başka hastalıkla birlikte olanlar: organ transplantasyonu ile birlikte olabilir. Konnektif doku hastalığı ile birlikte olabilir; romatoid artrit, SLE, polimiyozit, dermatomiyozit. Obstürüktif pnömoni ile birlikte olabilir. Diğer nadir durumlar; radyasyon pnömonisi, aspirasyon pnömonisi, İPF, ARDS.

Histopatolojik sınıflama:
1-Konstriktif bronşiolit: nadir bir bulgudur. Şunlar görülebilir; progresif konsantrik fibrozise ilerleyen bronşiyoler inflamasyon, düz kas hiperplazisi, mukus staz ile bronşiyolektazi, küçük hava yolu duvarlarının distorsiyonu ve fibrozisi, folliküler bronşiolit, sellüler bronşiolit, diffuz panbronşiolit.
2- Proliferatif bronşiolit: sık görülen bir bulgudur. Bulgular alveol kanallarında en belirgindir. Şunlar görülebilir; organize intra luminal eksuda, alveol içinde köpüksü makrofajlar, çevre alveol duvarlarında inflamatuar değişiklikler.

Konstriktif bronşiolitle seyreden klinik sendromlar: Bronşiolitis obliterans, transplant alıcıları, bazı konnektif doku hastalıkları, postenfeksiyoz, ilaçlar, sigara dumanı, mineral toz hava yolu hastalığı, hipersensitivite pnömonisi, idiopatik.

Proliferatif bronşiolitle birlikte olan klinik sendromlar: İdiyopatik BOOP (kriptojenik organize pnömoni), toksik duman inhalasyonu, kollajen vasküler hastalıklar, ARDS, vaskülitler (özellikle wegener granülomatozu), ilaçlar (amiodaron, bleomisin, metotreksat, siklofosfamit), hipersensitivite pnömonisi. Diğer nadir durumlar; ülseratif kolit, kronik tiroidit, radyasyon pnömonisi, aspirasyon pnömonisi.

Bronşiolitis obliterans: Bronşiolitis obliterans olgularında çoğu kez sinsi başlangıçlı nonprodüktif öksürük ve dispne vardır. Fizik muayene çoğu kez normaldir, wheesing olabilir. Solunum fonksiyon testlerinde (SFT) hava akım obstrüksiyonuna ait bulgular vardır. Akciğer grafisi normal olabilir. En sık radyolojik bulgu küçük bronş ve bronşiollerin daralması sonucu akciğerlerdeki belirgin hiperinflasyona bağlı hiperlusensidir. Buna ek olarak periferde refleks vazokonstriksiyon sonucu vaskülarite azalmıştır. Milier nodüler veya retikülonodüler tutulum olabilir. HRCT’de akciğer dansitesinde belirgin heterojenite dikkati çeker.Hava hapsi ve hiperlusen alanlar ile mozaik tutulum görülebilir. Mozaik tutulum bronşiolitis obliteransın karakteristiği olup azalmış dansite ve vaskülarite alanlarından ibarettir. Bronşiolitis obliterans, genellikle progressif bir gidiş gösterir. Prognoz kötüdür, solunum yetmezliği ve ölümle sonuçlanabilir. Genellikle kortikosteroid tedavisine yanıt yoktur.

BOOP: Altta yatan spesifik bir neden yokluğunda idiyopatik BOOP (kriptojenik BOOP, kriptojenik organize pnömoni) tanısı konur. BOOP olgularında en sık semptom öksürük ve nefesdarlığıdır. Semptomların başlangıcı genellikle haftalar yada aylarla ifade edilir. Fizik muayenede raller duyulur. SFT’de restriktif tipte fonksiyon bozukluğu görülür. Akciğer grafisinde bilateral yamalı alveoler opasiteler, intertisyel opasiteler, küçük yuvarlak opasiteler olur. Bu opasiteler tekrarlayıcı ve yer değiştirici özelliktedir. BOOP genellikle kortikosteroid tedavisine yanıt verir ve reversibldır. Özellikle idiyopatik BOOP ve kollajen doku hastalığı ile birlikte olan BOOP da kortikosteroid kullanma endikasyonu vardır.

Folliküler bronşiolit: Küçük hava yolları ve respiratuar bronşiyoller boyunca reaktif germinal merkezler ve lenfoid hiperplazi ile birlikte olan bronşiyolit tipidir. Özellikle romatoid artrit gibi kollajen doku hastalıklarında görülür. Hastalar öksürük, dispne, ateş ve tekrarlayan pnömoniden yakınırlar.

Sellüler bronşiolit: Konstiriktif veya proliferatif bronşiyolitle beraber olabilir. Viral enfeksiyonlar, kistik fibrozis, kronik bronşit, hipersensitivite pnömonisi gibi bazı durumlarda tek başına görülür. Kliniğinde erişkinde genellikle viral bir enfeksiyondan sonra 1-2 hafta devam eden öksürük vardır. Wheezing ve hava akım obstrüksiyonu olabilir veya olmayabilir. Bazen kortikosteroid tedavisi gerekebilir.

Diffuz panbronşiolit: Hastalık kronik sinüzit ve bronşiyal inflamasyon ile karakterize bir sinobronşiyal sendromdur. Akciğerde kronik bronşiyolit karakteristik özelliktir. Japonya, Çin ve Kore’de sık görülür. 20-30 yaşlarında başlayan sinüzit daha sonra buna eklenen kronik öksürük, koyu yapışkan balgam ve egzersiz dispnesi ile bronşiyolit tablosu bulunur. Fizik muayenede kaba raller ve ronküsler duyulur SFT’de obstrüktif tipte bir bozukluk vardır. Akciğer grafisinde alt loblarda çok yoğun yaygın, kenarları net izlenmeyen 2 mm üzeri büyüklükte küçük nodüler gölgeler ve hiperinflasyon bulguları izlenir. Hastalığın klinik seyri kistik fibrozise benzer ancak endokrin sistemde bir bozukluk yoktur ve ter testi normaldir. Açık akciğer biyopsisi ile tanı konur Prognozu kötü, ilerleyici bir hastalıktır. Uzun dönem düşük doz eritromisin tedavisi ile iyi sonuçlar alınabilir.

Tanı: YRBT; sentrilobüler nodüller ve dallanan çizgiler, azalmış atenuasyon alanları, hava boşluğu konsalidasyonu, buzlu cam görüntüsü gibi pek çok patern görülebilir. Bronş duvarının fibrozis ve enflamasyonu, dilate olmuş bronşların granülasyon dokusu, mukus veya püy ile dolması, ufak sentrilobüler nodüller ve dallanan çizgiler paternine neden olur (budanmış ağaç görünümü). Bu görünüm akut enfekte bronşiolitler için tüberkülozun endobronşiyal yayılımı da dahil olmak üzere tipiktir. Bazı olgularda yamalı konsolidasyon veya buzlu cam alanları da eşlik edebilir. Budanmış ağaç görünümü diffuz pan bronşiolitlerde de görülür. Mozaikpatern obliteratif bronşiolit için karakteristiktir. Tek taraflı yamalı konsolidasyon kriptojenik organize pnömoni için tipiktir.

Enes Başak

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör