Boğmaca aşısı, bir bakterinin neden olduğu ciddi bir akut solunum yolu hastalığı olan boğmacaya karşı en etkili korunma yöntemidir. Boğmaca, özellikle bebeklerde beyin kanaması, havale gibi sağlık sorunlarına neden olur. Önlem alınmadığında ölümcül olabilir. İnsandan insana hava yoluyla bulaşır. Hastalıktan korunmanın tek yolu boğmaca aşısı yaptırmaktır. Boğmaca aşısı ülkemizde, çocukluk çağındaki zorunlu aşılar arasındadır. Difteri, boğmaca, tetanoz, çocuk felci ve menenjit aşılarıyla birlikte karma şeklinde uygulanır. Toplam 5 dozdan oluşur. Koruyuculuğu 7 ila 10 yıl sürer. Her 10 yılda bir tekrarlanması gerekir. Özellikle hamilelerin gebeliğin son 3 ayında tek doz aşılanması önerilir. Aşı sonrası enjeksiyon yerinde ağrı, ateş, bulantı ve yorgunluk gibi hafif yan etkiler görülebilir.
İçindekiler
Boğmaca, Bordetella pertusis bakterisinin neden olduğu bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır. İnsandan insana temas veya hapşırma veya öksürme yoluyla bulaşır. Hem çocuklarda hem de yetişkinler görülür. Nefes almada zorluk, şiddetli öksürük nöbetleri ve kalıcı sakatlığa veya hatta ölüme neden olabilir. Boğmacadan korunmanın en etkili yolu boğmaca aşısı olmaktır. (1)
Boğmaca aşısı canlı aşı değil, ölü bakteri ve virüs aşısıdır. Hastalığı önlemede çok etkilidir ancak ömür boyu koruma sağlamaz, pekiştirme dozlarıyla güçlendirilmesi gerekir. Boğmaca aşısının iki çeşidi vardır:
Boğmaca aşısı, boğmaca hastalığından korunmak için yaptırılır. Boğmacanın belirtileri soğuk algınlığına çok benzerdir. Enfekte olan kişi, boğmaca hastalığına yakalandığını hemen anlayamaz. Bu süreç içerisinde hastalık ilerler ve başkalarına kolayca bulaşabilir. Aşılanmak, hem çocukları hem de yetişkinleri hastalığın şiddetli etkilerinden korumak için hayati önemdedir. (2)
Öksürük neden olur, nasıl geçer? Öksürüğe iyi gelen tedaviler
Boğmaca aşısı yapılmaz ise, kişi oldukça ölümcül olan bu bakterial enfeksiyona karşı korumasız kalır. Boğmaca, tüm dünyayı etkileyen ve salgınlara neden olan bir hastalıktır. Boğmaca aşısı ile önlem alınmadığı takdirde ciddi sağlık sorunlarına ve kalıcı hasarlara yol açabilir. Özellikle bebeklerde yaygın olarak görülür ve ölümle sonuçlanabilir. Hem kişisel sağlık hem de toplum sağlığı için boğmaca aşısı yapılması hayati önemdedir. (3)
Menenjit aşısı nedir? Ne zaman yapılmalı? Yan etkileri nelerdir?
Ülkemizde, zorunlu aşı kapsamında çocuklara 5 doz boğmaca aşısı uygulanır. 11-12 yaşına gelmiş ergenlere bir doz rapel (pekiştirme) önerilir. Hiç aşı olmamış yetişkinler herhangi bir zamanda aşı yaptırabilir. Hamileler ise gebeliğin 3. erken döneminde aşılanarak hem kendi sağlıklarını hem de bebeğin sağlığını güvenceye alabilir.
Ayrıca aşının planlandığı tarihte hastaysanız, iyileşene kadar aşıyı ertelemelisiniz.
Hamilelikte boğmaca aşısı olmak güvenlidir. Gebelik komplikasyonları riskini artırmaz. Annenin ve bebeğin sağlığı için gebeliğin son 3 ayında aşılama önerilir. (4)
Çocuk felci (Polio) aşısı nedir? Ne zaman yapılmalı? Yan etkileri
Boğmaca aşısı; “Çocukluk Çağı Aşılama Programı” kapsamında mecburidir. 5’li karma aşı içerisinde ve bebekliğin 2., 4., 6. ve 18. aylarında yapılır. 48. ayda ise dörtlü karma aşısıyla pekiştirme dozu uygulanır ve 5 dozluk seri tamamlanır. Aşı takvimi, bilgilendirme ve aşı takibi için oluşturulur.
Çocukluk çağı zorunlu aşılar kapsamında 5 doz aşı uygulanır. 11-12 yaşına gelindiğinde bir doz daha aşı yapılması önerilir. Sonrasında her 10 yılda bir pekiştirme dozları alınabilir.
Yetişkinlerde aşılama, üst kolda deltoid kas içine yapılır. 3 yaş altındaki bebekler ise koldan ya da bacaktan aşılanabilir.
Aşı kas içine uygulanmalıdır. Bu nedenle, sağlık kuruluşlarında ve uzman kişilere yaptırılması çok önemlidir. Aşı sonrası oluşabilecek reaksiyonlara karşı temkinli olunmalıdır. Bazı kişilerde nadiren aşıdan hemen sonra bayılma görülebilir. 15 dakika kadar sağlık kurumunda beklemek olası bir bayılma durumunda müdahale etmeyi kolaylaştırır.
Boğmaca aşısı, ömür boyu bağışıklık sağlamaz. Ortalama ömrü 7 ila 10 yıl kabul edilir. Her 10 yılda bir rapel (pekiştirme) dozu alınması önerilir. Daha önce hiç aşılanmamış kişiler ise istedikleri zaman aşı olabilirler.
Diğer aşılar gibi aile sağlığı merkezlerinde ve sağlık kuruluşlarında yaptırılır. Aşı bulunmadığı takdirde eczanelerden temin edilebilir ancak eczanelerde uygulama yapılmaz.
Aşı kartları; aşıları takip etmek için sağlık kurumları tarafından düzenlenir. Aşı uygulamasından sonra ilgili sağlık personeli tarafından verilir. Uygulanan her doz aşı, bu karta işlenir.
Kullanımda olan 3 farklı boğmaca aşısı vardır. Bu aşılar Boostrix, Boostrix Polio ve Infanrix Hexa isimleriyle eczanelerde satılmaktadır.
Ülkemizde, çocukluk çağı aşıları kapsamında boğmaca aşıları ücretsiz olarak yapılmaktadır. Ancak eğer eczanelerden almak durumunda kalırsanız fiyatları şöyledir:
Hepatit A aşısı nedir? Ne zaman yapılmalı? Yan etkileri nelerdir?
Aşının yan etkileri genelde hafif ve geçicidir. En yaygın yan etkiler;
Boğmaca aşısından sonra nadiren ciddi yan etkiler bildirilir, bu etkiler şöyledir;
Şiddetli yan etkilerden biriyle karşılaşırsanız mutlaka bir doktora görünmeniz gerekir.
Aşı sonrası nadiren de olsa alerjik reaksiyonlar görülebilir. Bu tür reaksiyonlar hemen veya birkaç saat sonra meydana gelir. Bu tür bir durumla karşılaşırsanız vakit kaybetmeden bir doktora danışın.
Hepatit B aşısı nedir? Ne zaman yapılmalı? Yan etkileri nelerdir?
Boğmaca aşısının yan etkileri genellikle hafif ve geçidir. Hafif ateş de bu etkilerden biridir. Birkaç gün içinde kendiliğinden geçer.
Aşı sonrası enjeksiyon bölgesinde bir-iki gün sürecek ağrı oluşabilir. Bu ağrı hafif ölçeklidir ve kısa sürede kendiliğinden kaybolur.
Kaynaklar ve Referanslar:
1- Pertussis (Whooping Cough) - CDC2- Whooping cough: vaccination in pregnancy - GOV.UK3- Whooping Cough - Medline Plus4- Whooping Cough Vaccination - CDC5- Whooping cough vaccination in pregnancy - NHSYAZIYI PAYLAŞ
YORUMUNUZ VAR MI?