Beyin kanseri (tümörü) neden olur? Belirtileri ve tedavisi

4 Ekim 2018 | 28 Mart 2023 | Kategori: Beyin Hastalıkları, Kanser, Sağlık Sözlüğü Print

130 Paylaşım

Beyin kanseri (tümörü), beyin dokusu hücrelerinin mutasyon geçirerek kontrolsüz şekilde çoğalıp-büyümesi ile gelişir. Bu kanserli hücreler doğrudan beyinde başlayabildiği gibi kanserli başka bölgelerden de metastaz (sıçrama) yoluyla beyne yayılabilir. Beyin kanserleri genellikle genetik kökenlidir. Radyasyona maruz kalmak gibi dış etkenler de beyin kanseri olma riskini arttırır. Belirtileri tümörün büyüklüğüne ve konumuna göre değişir. Ama genel olarak nedensiz, şiddetli ve zamanla artan baş ağrıları, görsel- işitsel sorunlar, denge kaybı, bulantı, kusma ve zihinsel sorunlar yaşanır. Tedavisi, tümör çeşidi, evresi ve yerine göre değişir.

İçindekiler

Beyin kanseri nedir?

Beyin kanseri, beyinde gelişen kötü huylu (malign) tümörlerden oluşur. Bu tümörler doğrudan beyinde oluşabilir; (birincil beyin tümörleri), ya da metastaz yoluyla başka kanserli bir bölgeden beyne (ikincil beyin tümörleri) sıçrayabilir. Ancak beyinde gelişen tümörlerin hepsi kötü huylu değildir.

Kırktan fazla beyin tümörü vardır ve bunların bir kısmı iyi huylu (benign) tümörlerden kaynaklanır. İyi huylu tümörler yavaş büyür ve genellikle yayılmazlar; kötü huylu tümörler ise türüne göre büyüme, yayılma hızında değişkenlik gösterebilir.

Tümör nedir? Benign ve malign tümörlerin özellikleri ve belirtileri

Beyin kanserinin nedenleri

Birincil beyin tümörünün kesin bir nedeni yoktur. Ancak araştırmalara göre beyin kanseri riskini tetikleyebilen başlıca faktörler şunlardır:

Kalıtsal Genetik
Baş bölgesinin radyasyona ve başka kimyasallara maruz kalması
HIV enfeksiyonu
Sigara kullanmak
Çevresel toksinler (örneğin, petrol rafinerilerinde kullanılan kimyasallar)
Yapılan bazı çalışmalar, kesin olmasa da cep telefonu kullanımının beyin kanserini tetikleyebileceğini varsaymaktadır.

İkincil beyin tümörleri kanserli bir bölgeden metastazla beyine sıçrayarak gelişebilir.

Beyin kanseri belirtileri

Nedensiz, yavaş yavaş artıp zamanla sıklaşan şiddetli baş ağrıları
Açıklanamayan bulantı veya kusma
Bulanık görme, çift görme veya görüş alanının daralması
İşitme, koku veya tat alma sorunları
Vücudun bir bölümünde, kol ya da bacakta zayıflık, duyu veya hareket kaybı
Felç (inme)
Denge kaybı
Konuşma veya sözcükleri hatırlama zorluğu
Günlük konularda kafa karışıklığı
Kişilik veya davranış değişiklikleri; asabiyet
İlk defa kasların ani ve istemsiz hareket etmesiyle gerçekleşen nöbet geçirme

Beyin kanserinin belirtileri tümörün büyüklüğüne, konumuna ve büyüme hızına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Buna bağlı olarak belirtileri genel ya da özellikli olabilir. Genel bir belirti, tümörün beyin ya da omurilik üzerindeki baskısından kaynaklanır. Özellikle belirtiler, beynin belirli bir kısmı tümör yüzünden iyi çalışmadığında ortaya çıkar.

Kanser nedir? Neden olur? Türleri, belirtileri ve tedavisi

Beyin kanseri teşhisi

Eğer yapılan fizik muayene sonucunda beyin kanserinden şüphelenmeye neden olacak belirtiler bulunursa, ardından bir dizi test uygulanabilir. Bunların bazıları şunlardır:

Nörolojik test: Nörolojik testte çoğunlukla görme, işitme, denge, koordinasyon, güç ve refleksler kontrol edilir. Örneğin bir tümör nedeniyle kafatasındaki basınç yükselirse şişebilen optik siniri görüntülemek için oftalmoskop kullanılır. Bir veya daha fazla alanda karşılaşılan zorluk, beynin tümör tarafından etkilenen kısmıyla ilgili bilgi verir.

Görüntüleme testleri: Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) beyin tümörlerinin teşhis edilmesinde yaygın kullanılır. Bazı durumlarda bu test uygulanırken koldaki bir damardan tümörlü alanı belirginleştirebilmek için boya enjekte edilebilir. Fonksiyonel MR gibi özel birçok bilgisayarlı tomografi bileşeni, doktorun tümörü değerlendirmesine ve bir tedavi planlamasına yardımcı olabilir.
Vücudun diğer bölgelerinde kanser bulmak için testler: İkincil bir tümörden şüpheleniliyorsa doktor kanserin nereden kaynaklandığını belirlemek için kan tahlilleri, pet taraması gibi başka testler önerebilir. Örneğin akciğer kanseri bulgularını aramak için Tomografi (BT) veya PET taraması yapılabilir.
Anormal doku örneğinin toplanması ve test edilmesi (biyopsi): Beyin tümörünü çıkarmak için bir operasyonun parçası olarak ya da iğne kullanılarak biyopsi yapılabilir. Tümör beynin ulaşılması zor ya da kapsamlı bir operasyonla hasar görebilecek çok hassas bir bölgesindeyse stereotaktik iğne biyopsisi uygulanabilir. Nörocerrah kafatasına küçük bir delik açar. Delikten ince bir iğne yerleştirilir. Doku sıklıkla BT ya da MR taramasının yönlendirdiği iğne kullanılarak çıkarılır. Biyopsi örneği daha sonra kanserli veya iyi huylu olup olmadığını belirlemek için mikroskop altında incelenir.
Gelişmiş laboratuvar testleri, tedavi süreci ve seçenekleri hakkında bilgi verir

Biyopsi nedir, nasıl yapılır? Biyopsinin riski var mıdır?

Beyin kanseri türleri

Beyindeki birincil tümörler

Birincil beyin tümörleri, beynin kendisinde veya beyin zarlarında, kafatası (kranial) sinirlerinde, hipofiz ya da epifiz bezindeki dokularda gelişir. Bu tümörler normal hücrelerin mutasyonuyla başlar ve mutasyona uğrayan hücrelerin çoğalarak büyümesi, bölünüp sağlıklı hücrelere saldırmasıyla devam eder. Böylece anormal hücrelerin kütlesi tümörü oluşturur. Bunlara genel olarak malign (kanserli) tümörler denir ve bazıları şunlardır:

Malign (kanserli) tümörler

Astrositom, Ependimom
Glioblastom, Glimo
Medulloblastomu, Oligodendroglioma
Pineoblastoma, Pediatrik beyin tümörleri
Koroid pleksus karsinomu, Embriyonal tümörler

Beyindeki ikincil tümörler, başka organlardan sıçrar

Beyindeki ikincil tümörler

İkincil beyin tümörleri, vücutta başka bir yerde başlayan ve daha sonra beyine yayılan (metastaz) kansere bağlı tümörlerdir. Beyinde bir ya da birden fazla tümör gelişimi söz konusu olabilir. Bu tümörler, genellikle vücudunun başka bir organında kanser gelişmiş insanlarda görülse de nadiren vücudun başka yerlerinde başlayan kanserin ilk belirtisi olabilir. Yetişkinlerde ikincil beyin tümörleri birincil beyin tümörlerinden çok daha yaygındır. En yaygınları; meme, kolon, böbrek, akciğer ve cilt kanserleridir.

Çocuklarda beyin kanseri

Çocuklarda beyin kanseri yetişkinlere göre farklı gelişir. Beynin farklı bölgelerine ve omuriliğe yayılma riski taşır. Lösemi, lenfoma gibi kan kanserlerinden sonra beyin kanseri görülme oranı yüksektir.

Pediatrik beyin tümörleri
Embriyonal tümörler
Koroid pleksus karsinomu (nadir görülür)

İmmünoterapi nedir, nasıl uygulanır? Kanser tedavisindeki faydaları

Beyin kanseri evreleri

Beyin tümörleri genellikle ne kadar hızlı büyüdüklerine ve yakın dokuları istila edebileceklerine göre I-IV arasında bir ölçekte derecelendirilir.

I. evre: Beyin kanseri başlangıç seviyesindedir ve henüz yayılmamıştır.
II. evre: Kanser yavaş ilerleyerek büyür.
III. evre: Beyindeki tümör biraz daha ilerlemiştir ve aktif olarak yayılarak anormal hücre geliştirme eğilimine sahiptir.
IV. evre: Beyin kanserinin en ilerlemiş halidir. Tümör hızla çoğalarak çevresindeki beyin dokularına zarar verir.

Beyin kanserinin tedavisi

Beyin kanserinin tedavisi, genel sağlık ve tercihlerin yanı sıra tümörün tipine, büyüklüğüne ve konumuna bağlıdır.

Ameliyatla tedavi

Bazı beyin kanserlerinde tümörler küçüktür ve çevrelerindeki beyin dokusundan ayrılması kolaydır. Bu durumda tam cerrahi tekniğini kullanmak mümkündür. Diğer durumlarda, tümörler kendilerini çevreleyen dokudan ayrılamazlar ya da beyindeki hassas bölgelerin yakınında bulunurlar ve tam cerrahi müdahale riskli hale gelir. Böylesi bir durumda tümörün sadece bir kısmı alınarak sıkıntılar azaltılabilir.

Radyasyon tedavisi

Radyasyon tedavisinde tümörlü hücreleri öldürmek için X ışınları gibi yüksek enerjili ışınlar kullanır. Radyasyon, vücudunuza veya nadiren beyin tümörüne yakın bir bölgeye verilebilir. Metastaz yoluyla gelişen ve beyinde birçok tümör oluşturan beyin kanserlerinde radyasyon tüm beyne de uygulanabilir. Radyasyon tedavisinin yan etkileri aldığınız radyasyonun tipine ve dozuna bağlıdır. Tedavi sırasında veya hemen sonrasında görülen yaygın yan etkilerin bazıları yorgunluk, baş ağrıları, hafıza kaybı ve kafa derisi tahrişleridir.

Radyoterapi nedir? Kanser tedavisinde nasıl uygulanır? Yan etkileri

Proton ışınlarını kullanan yeni bir radyasyon tedavisi şekli, beyin tümörü olan kişilerde kullanılmaya başlanmıştır. Beynin hassas bölgelerine çok yakın olan tümörlere proton terapisi uygulamak radyasyonla ilişkili yan etki riskini azaltabilir. Ancak proton tedavisinin, X-ışınları ile standart radyasyon tedavisinden daha etkili olduğu henüz kanıtlanmamıştır.

Radyocerrahi

Stereotaktik radyocerrahi geleneksel anlamda bir ameliyat şekli değildir. Tedavi tümöre hassas şekilde yönlendirilmiş radyasyonu en fazla bir-iki seansta çok daha yüksek dozlarda uygulamayı içerir.

Kemoterapi

Kemoterapi yönteminde, tümörlü hücreleri yok etmek için ilaçlar kullanır. Kemoterapi ilaçları hap halinde ağız yoluyla alınabilir veya damara enjekte edilebilir. Beyin tümörlerini tedavi etmek için en sık kullanılan kemoterapi ilacı, bir hap olarak alınan Temozolomid‘dir. Kemoterapinin yaygın yan etkileri bulantı, kusma ve saç dökülmesidir.

Kemoterapi nedir? Kanser tedavisinde nasıl uygulanır, yan etkileri nelerdir?

Steroid ilaç tedavisi

Beyin kanseri ilk teşhis edildiğinde, ameliyattan ve radyoterapiden önce ya da sonra veya IV. evrede steroid ilaçlar kullanılabilir.

Hedefli ilaç tedavisi

Hedefli ilaç tedavileri, kanser hücrelerinde bulunan özellikli anormalliklere odaklanır ve onları bloke ederek kanser hücrelerinin ölmesine neden olur. Hedefli terapi ilaçları özellikle belirli beyin tümörlerine uygulandığında umut verici sonuçlar alınmaktadır. Bu tedavi yöntemini geliştirmek üzere çalışmalar devam etmektedir.

Palyatif bakım

Bazı beyin kanseri vakalarında, sağlık ekibi hastaya palyatif bakım almasını önerebilir. Palyatif bakım, kanser belirtilerini hafifleterek hastanın yaşam kalitesini artırmayı amaçlar. Beyin kanserinin yayılmasını yavaşlatmanın yanı sıra, ağrıyı azaltabilir ve diğer belirtileri yönetmeye yardımcı olabilir.

Ağız kanseri neden olur? Belirtileri ve tedavisi yöntemleri

Palyatif bakım, yaşamı sınırlandıran ya da ölümcül bir hastalık ile yaşarken insanların hayatlarını olabildiğince rahat ve konforlu bir şekilde yaşamalarına yardımcı olur. Çoğunlukla ileri kanserli hastalara uygulanır ancak kanser aktif olduğunda herhangi bir aşamada palyatif bakım kullanılabilir.

Tedaviden sonra rehabilitasyon

Beyin kanseri motor becerilerini, konuşmayı, görüşü ve düşünmeyi kontrol eden beyin kısımlarında gelişebileceğinden rehabilitasyon iyileşmenin gerekli bir parçası olabilir. Hastanın ihtiyaçlarına bağlı olarak şu yollara başvurulabilir:

Motor becerileri veya kas gücünü yeniden kazanmak için fizik tedavi faydalı olur
Bir beyin tümörü veya başka bir hastalıktan sonra iş ve günlük faaliyetlere geri dönülmesine yardımcı olacak mesleki terapi
Konuşmada zorluk söz konusuysa konuşma patologları ile konuşma terapisi
Okul çağındaki çocuklara, hafızalarındaki değişimlerle başa çıkmalarına ve beyin tümörü sonrası düşünme becerilerine yardımcı olacak eğitimler

Fizik tedavi ve rehabilitasyon nedir? Fizyoterapist ne iş yapar?

Beyin kanserinde yaşam süresi

Kanserin tipi, evresi, hastanın tanı sırasındaki yaşı ve genel sağlığı tedavinin kesin sonuç verip vermeyeceğine dair önemli kriterlerdir. Bazı hastalar tedaviye iyi cevap veren bir tümöre sahip olabilir ama tümör bir süre sonra geri dönebilir.

Bazı hastalarda tümör yavaş ilerliyordur ancak türüne göre yaşam süresini kısaltabilir. Bu nedenlerle kesin bir tedaviden, olası yaşam süresinden söz etmek zordur.

Beyin kanserinde ölüm belirtileri ve şekli

İştahsızlık. Katı gıda tüketemez, mama ile ya da damardan beslenme gerekebilir.
Günlük su içme miktarı azalır.
Kabızlık, bulantı olur. Kilo verilir.
Halüsinasyonlar görülebilir.
Baş ağrısı olur.
Beden faaliyetleri yavaşlar.
İçe kapanılır, aile fertleriyle bile iletişim kurmaktan kaçınılır.
Sürekli yatma ve uyku isteği duyulur.
Bilinç kaybı ve yaklaşık bir-iki hafta sonra ölüm gerçekleşebilir.

Beyin kanserinde nasıl beslenmeli?

Beyin kanseri hastalarına sadece protein ve yağlarla beslenme prensibine dayalı ketojenik diyet önerilmektedir. Bu diyetin beyin tümörlerin tedavi sürecinde olumlu sonuçlar verdiği görülmüştür. Ayrıca omega-3 yağ asitlerinin beyin tümörünü küçültücü etkileri olduğu da saptanmıştır. Uzmanlar günde 4-6 gr.

C Vitamini hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği

Omega-3 alınması gerektiğini belirtmektedir. Bu diyete uygun başlıca gıdalar et, balık, kabuklu kuru yemişler ve başta peynir olmak üzere süt ve süt ürünleridir. C vitaminin de tümörleri küçülebildiği gözlenmiştir.

Beyin kanserine iyi gelen şifalı bitkiler

• Zerdeçal
• Ökseotu
• Isırgan otu
• Kırmızı mantar

Bu bitkiler genel olarak hem kanser önleyici, hem de tedavi süreçlerine yardımcı olur. Hepsinin çayı yapılarak her gün sabah-akşam içilebilir. Ancak kullanılmadan önce kesinlikle doktora danışılmalıdır.

Beyin kanseri hastalarına öneriler

Bir beyin tümörü teşhisi korkutucu olabilir. Sağlığınız üzerinde çok az kontrol sahibi olduğunuzu hissetmenizi sağlayabilir. Ancak teşhisten sonra ortaya çıkabilecek şok ve kederle başa çıkmak için adımlar atabilirsiniz.

Hastalığınız hakkında bilgi edinin: Tedaviniz hakında doğru karar verebilmek için, beyin kanserinizin hangi tümörden kaynaklandığı, tedavi seçenekleri ve tedavi süreciniz hakkında doktorunuzdan bilgi alın.
Arkadaşlarınızı ve ailenizi yakın tutun: Yakın ilişkilerinizi güçlü tutmak, beyin tümörünüzle başa çıkmanıza yardımcı olacaktır. Arkadaşlarınız ve aileniz, ihtiyaç duyduğunuz her konuda size gerekli desteği sağlayıp yanınızda olabilir.

Zerdeçalın faydaları nelerdir? Zerdeçal çayı neye iyi gelir?

Konuşacak birini bulun: Hastalığınızla ilgili korku ve endişelerinizi paylaşabileceğiniz destek gruplarıyla iletişime geçin. Deneyim aktarımları hem kendinizi yalnız hissetmenizi engeller hem de hastalıkla mücadele etme motivasyonunuzu besleyebilir.
Sizi rahatlatacak alternatif yöntemler keşfedin: Akupunktur, meditasyon, yoga, basit egzersizler, müzik ya da sanat terapileri, kanser tedavisinde özellikle stresle başa çıkmanıza yardımcı olabilir.

Kaynaklar ve Referanslar:

1- What is brain cancer?2- Brain Tumor,3- Brain Tumors4- Brain tumor / Overview

YAZIYI PAYLAŞ

Paylaş

Tweetle