Bel Çevresi Erkeklerde Obeziteyle İlişkili Kanserlerin Habercisi Olabilir

25 Mart 2025 | Kategori: Güncel / Literatür Print

Yeni bir araştırma, bel çevresinin erkeklerde obeziteyle ilişkili kanser riskini tahmin etmede vücut kitle indeksinden (VKİ) daha etkili olduğunu ortaya koydu. İsveç’te 339 binden fazla bireyin sağlık verileri üzerinde yapılan analiz, abdominal yağlanmanın erkeklerde obeziteyle ilişkili kanserlere yakalanma riskini daha güçlü şekilde yansıttığını gösterdi. Kadınlarda ise bel çevresi ve VKİ benzer derecede riskle bağlantılı bulundu. Araştırmacılar, karın çevresinde biriken visseral yağın metabolik olarak daha aktif olduğunu ve insülin direnci gibi mekanizmalar yoluyla kansere zemin hazırladığını belirtiyor. Özellikle erkeklerde bu tür yağlanmanın daha yaygın olması, bel çevresini daha anlamlı bir risk göstergesi haline getiriyor. Araştırmanın sonuçları, Journal of the National Cancer Institute dergisinde yayımlandı ve 2025 Avrupa Obezite Kongresi’nde (ECO 2025) sunulacak.

339 Binden Fazla Kişinin Verisi İncelendi

İsveç’teki Lund Üniversitesi’nden bilim insanları, 1981–2019 yılları arasında sağlık kontrollerine katılan 339.190 bireyin verilerini analiz etti. Katılımcıların VKİ ve bel çevresi ölçümleri ile kanser teşhisleri İsveç Kanser Kayıt Sistemi’nden elde edildi. Katılımcıların ortalama yaşı 51 idi ve yaklaşık %61’inin verileri objektif ölçümle, %39’ununki ise kendi beyanlarıyla elde edildi.

The Lancet Raporu: Obezite Artık Sadece Vücut Kitle İndeksiyle Tanımlanmayacak

Erkeklerde Bel Çevresi, Riski Daha İyi Gösteriyor

Araştırma boyunca 18.185 obeziteyle ilişkili kanser vakası saptandı. Erkeklerde bel çevresinde 11 cm’lik bir artış, %25 oranında daha yüksek kanser riskiyle ilişkilendirildi. Aynı ölçüde risk artışı, VKİ’de 3.7 kg/m²’lik bir yükselişle %19 oranında bulundu. Dahası, VKİ dikkate alındığında bile, bel çevresinin yüksek olması riski artırmaya devam etti.

Kadınlarda ise durum farklı. Yaklaşık 12 cm’lik bel çevresi artışı veya 4.3 kg/m²’lik VKİ artışı, %13 oranında daha yüksek kanser riskiyle ilişkilendirildi. Yani kadınlar için bel çevresi ve VKİ benzer düzeyde etkili görünüyor.

Neden Bel Çevresi Daha Önemli?

Bilim insanları bu farkı visseral yağlanmaya bağlıyor. VKİ vücut büyüklüğünü ölçerken, bel çevresi karın içi yağlanmayı daha iyi yansıtıyor. Erkekler genellikle visseral yağ depolarken, kadınlar cilt altı yağ biriktiriyor. Visseral yağ ise insülin direnci, inflamasyon ve bozulmuş kan yağları gibi sağlık risklerini artırıyor.

Kalça Çevresi Ölçümü de Önemli Olabilir

Araştırmacılar, özellikle kadınlarda bel çevresine kalça çevresinin de eklenmesinin, visseral yağlanmayı daha doğru yansıtacağını belirtiyor. Böylece, kanser riski daha hassas bir şekilde tahmin edilebilir.

Obezite ile Mücadelede Yeni Umut: Bağırsaktaki APOA4 Proteini Obeziteyi Önlüyor!

Erkeklerde Yüksek İnsülin Düzeyleri Rol Oynayabilir

Merkezi obezitenin erkeklerde insülin düzeylerini daha fazla yükselttiği, bunun da kanser riskini artırdığı düşünülüyor. Bu biyolojik fark, neden erkeklerde bel çevresinin VKİ’ye göre daha güçlü bir risk göstergesi olduğunu açıklıyor.

Gelecekte yapılacak çalışmalarla, yağ dağılımı, hormon düzeyleri ve diğer biyolojik faktörler dikkate alınarak daha kesin risk tahminleri yapılabileceği düşünülüyor.

Araştırmanın Özeti

Amaç: Bu çalışma, bel çevresinin (WC) obeziteyle ilişkili kanserler açısından vücut kitle indeksinden (BMI) daha güçlü bir risk belirteci olup olmadığını ve bu ilişkinin cinsiyete göre değişip değişmediğini değerlendirmeyi amaçlamaktadır.

Yöntem: İsveç’te 1981-2019 yılları arasında sağlık değerlendirmelerine katılmış 339.190 bireyin (ortalama yaş 51,4) boy, kilo ve bel çevresi verileri analiz edildi. Katılımcıların kanser tanıları İsveç Kanser Kaydı’ndan elde edildi. Obezite ile ilişkili kanserler, Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC) tarafından tanımlanan türlere göre sınıflandırıldı. BMI ve WC ölçümlerindeki hata payı ve olası karıştırıcı değişkenler (yaş, sigara kullanımı, eğitim düzeyi, gelir, doğum yeri ve medeni durum) için ayarlamalar yapıldı.

Bulgular: 14 yıllık takip süresince 18.185 obeziteyle ilişkili kanser vakası kaydedildi. Erkeklerde bel çevresinde 11 cm’lik artış, kanser riskinde %25 oranında artışla ilişkilendirildi; aynı zamanda 3,7 kg/m²’lik BMI artışı ise %19 risk artışıyla bağlantılı bulundu. Ayrıca, BMI’ye göre yapılan ayarlamaya rağmen bel çevresi yüksek olan erkeklerde riskin arttığı gözlendi. Kadınlarda ise bel çevresi ve BMI için risk oranları daha düşüktü (%13) ve birbirine benzerdi.

Sonuç: Bel çevresi, erkeklerde obeziteyle ilişkili kanserler için BMI’den daha güçlü bir risk belirtecidir ve BMI’den bağımsız ek risk bilgisi sunar. Kadınlarda ise bu ilişki daha zayıf ve BMI ile benzer düzeydedir. Bu bulgular, visseral yağlanmanın (karın içi yağ dokusu) erkeklerde kanser riskine daha fazla katkıda bulunduğunu ve bel çevresinin erkekler için daha hassas bir ölçüt olduğunu göstermektedir. Cinsiyet farklılıklarını göz önünde bulunduran daha ileri araştırmalar, kanser risk değerlendirmelerini daha da iyileştirebilir.