Bağırsak parazitleri (kıl kurdu-tenya) nasıl dökülür? Belirtileri ve tedavisi

16 Nisan 2015 | 6 Şubat 2022 | Kategori: Diğer Hastalıklar, Parazitler Print

891 Paylaşım

Barsak parazitleri, oldukça yaygın görülen bir sağlık sorunudur. Kirli sulardan, iyi yıkanmamış sebzelerden, pişmemiş etten, parazit yumurtalarının döküldüğü çarşaf ve çamaşırlardan, topraktan, hayvanlardan hatta havadan bile geçebilir. Başlıca türleri arasında, kıl kurtları, askaris, kamçı kurdu, çengelli solucan ve cüce tenya bulunur. Bağırsak parazitlerinin neden olduğu enfeksiyonların çoğunluğu her hangi bir belirti göstermez ve tanı genellikle dışkı incelemeleri yoluyla konulur. Bağırsak parazitlerinin belirtileri bir çok faktöre göre değişiklik gösterir. Parazitin türüne, yerleştiği organa ve parazitin miktarına göre belirtiler değişir.

İçindekiler

Bağırsak parazitleri belirtileri

Geceleri anüste kaşıntı,
kansızlık, kilo kaybı ve halsizlik
beslenme bozukluğu,
kusma ve ishal,
karın ağrısı,
uyurken ağızdan salya gelmesi
yastığın salya ile ıslanması

Tenya neden olur? Nasıl dökülür? Belirtileri ve tedavisi

Bağırsak kurtları nasıl bulaşır?

Yuvarlak solucanlar uzun, silindirik ve segmentsiz ip şeklinde parazitlerdir. Boyları bir kaç mm’den bir metreye kadar değişebilir. İnsanlar bu parazitler ile dört şekilde enfekte olabilir.

– Enfektif veya larva gelişmiş yumurtaların ağız yolu ile alınması
– Larva içeren enfekte etlerin yenilmesi
– Larvaların deriden girmesi (çengelli kurtlar)
– İnsektler tarafından ısırılma

Yuvarlak solucanlara bağlı enfeksiyonlar genelde belirti vermez. Ancak, özellikle çocuklarda olmak üzere, çok sayıda alındıklarında anemi, beslenme bozukluğu, fiziksel ve zihinsel gelişimde azalmaya neden olabilirler.

Bağırsak paraziti enfeksiyonlarının coğrafik dağılımı sosyoekonomik ve temizlik alışkanlığı ile yakın ilişki gösterir. Ascariasis, kancalı kurt enfeksiyonları, strongyloidiasis ve trichuriasis gibi topraktan geçen parazit hastalıkları dünyadaki en yaygın enfeksiyonlardır. Enterobius vermicularis için farklı olarak toprak zorunlu değildir ve insandan-insana doğrudan bulaştırılabilir.

Bağırsak şerit ve tenyaları nasıl dökülür? Belirtileri ve tedavisi

Kıl kurdu (Enterobiasis) nasıl bulaşır

Kıl kurdu olarak da bilinen, 2-5 mm uzunluğundaki Enterobius vermicularis tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de okul çağı çocuklarında en sık görülen bağırsak paraziti enfeksiyonu nedenlerindendir. Erişkin kıl kurdunun ortalama yaşam süresi 36 hafta arasında değişir. “D” şeklindeki yumurtaları kalın ve saydam kabukludur. Kıl kurdu videosu için şu bağlantıyı tıklayın:>>>

Ağız yoluyla alındıktan sonra ince barsağın üst kısımlarında yumurtadan çıkan larvalar, çekuma doğru göç ederek erişkin olur ve çiftleşir. Erişkinden-erişkine olan bu döngü yaklaşık iki haftada tamamlanır.

Kıl kurdunun belirtileri

En sık görülen belirtisi geceleri anüs kaşıntısıdır. Kaşıntı dişi parazitin yumurta bırakmak için anüse gelmesine bağlı gelişir.
Apandiste birikerek apandisite neden olabilirler.
Erişkinler kız çocuklarında, ektopik göç ile genital bölgeye geçerek lokal irritasyon, akut bakteriyel idrar yolları enfeksiyonu, vajinit, granülomatöz endometrit ve salpenjite yol açabilir.
Diğer barsak nematodlarından farklı olarak dışkıda yumurtalarına pek rastlanmaz. Bu nedenle yumurtaları en iyi sellofanlı lam yöntemi ile saptanır.

Kıl kurdu nasıl dökülür?

Kıl kurdu tedavisinde tek doz mebendazol, albendazol, pirantel pamoat, pirvinium pamoat veya ivermektin oldukça etkilidir. Bu ilaçlar içinde enterobiasis tedavisinde en sık mebendazol ve pirantel pamoat tercih edilir.

Kıl kurdu neden olur? Nasıl dökülür? Belirtileri ve tedavisi

Mebendazol 100 mg’lık tabletler halinde bulunur. Genelde erişkin ve iki yaşın üzerindeki çocuklarda yaşa ve kiloya bakılmaksızın oral yol ile tek doz 100 mg olarak verilir.

Enfeksiyon bir kez eve geldiği zaman ailedeki diğer bireyler de hızla bulaşır. Bu nedenle hangi ilaç grubu kullanılırsa kullanılsın tüm ailenin veya grubun tedavi edilmesi gerekir. Ancak enfeksiyonun tam olarak iyileşmesi çeşitli nedenlerle sağlanamayabilir. Bu nedenler:

Gelişmekte olan larvaların erişkinlere göre antihelmintik ilaçlara daha az duyarlı olma olasılığı
Çevrenin yumurtalar ile aşırı bir şekilde kirlenmesi ve yeniden enfeksiyonun sık görülmesi
Yumurtaların parmaklarını emen enfekte çocukların parmaklarında ve tırnak altlarında bulunabilmesi
Ailenin diğer bireylerinin belirti göstermese bile genelde enfekte olması ve çevrenin kirlenmesine ve yeniden enfeksiyona olanak sağlamasıdır.

Kıl kurduna karşı alınacak önlemler

Sık duş veya banyo yapılması,
Tırnakların kısa kesilmesi, ellerin iyi yıkanması,
Yatak çarşafları, yastık kılıfları, pijama, iç çamaşırlar ve havluların sıcak suda yıkanması,
Odaların iyi havalandırılması,
Ailedeki tüm bireylerin aynı zamanda antihelmintikler ile tedavi edilmesi,
Tedavinin 2-3 hafta sonra tekrarlanması.

Bağırsak solucanı (askaris) nedir?

Askaris silindir biçiminde, uçları ince, kahverengimsi sarı renkli, 25-35 cm uzunluğunda bir solucandır. Ascaris’in tüm dünyada 1.5 milyardan fazla insanda parazitlendiği tahmin edililir. Türkiye’de insanlarda görülen en büyük bağırsak paraziti askaris’tir.

Çocuklara kıl kurdu ve tenya nasıl bulaşır? Belirtileri ve tedavisi

Görülme sıklığı bölgelerimize göre % 7-80 oranında değişir. Yumurtaları dış koşullara ve dezenfektan maddelere karşı oldukça dirençlidir. Askaris’in ara konağı yoktur ve insanların parazitidir. Bununla birlikte insandan insana doğrudan bulaşamaz.

Bağırsak solucanı askaris nasıl bulaşır?

İnsanlar ağız yoluyla yiyecek veya topraktaki larva gelişmiş Ascaris yumurtalarını alarak enfekte olur. İnce bağırsakta yumurtadan çıkan larva, barsak duvarından geçerek, portal veya lenf yolu ile karaciğer, kalp ve akciğere 3 gün içinde ulaşır. Kılcal damarlardan geçip sağ kalbe geçemeyecek kadar büyüdüğünden önü tıkanır ve barsaklara ulaşabilmek için akciğer kılcal damarlarını yırtarak alveoler boşluğa geçer.

Larva bronşlara doğru yukarı hareket ederek trakeaya ulaşır ve tekrar yutulur. İnce bağırsaklarda aktif erişkin şekle dönüşür ve çiftleşir. Yumurta alındıktan yaklaşık iki ay sonra erişkin şekiller oluşur. Yaklaşık bir yıl gibi bir süre içinde ölür ve kendiliğinden atılır.

Bağırsak paraziti – askaris belirtileri

Askaris belirtileri, göç eden larva, barsakta yaşayan erişkin parazit yükü ve etkilenen organa bağlı değişir. Enfeksiyon genellikle iyi tolere edilir ve belirti vermez. Başlangıçtaki belirtiler göç eden larvaya bağlıdır. Eğer kurtlar akciğerlerdeyse:

Öksürme ya da öğürme
Hırıltılı solunum veya nefes darlığı
Nadiren de olsa aspirasyon pnömonisi
Kanlı balgam
Göğüs rahatsızlığı
Ateş

Eğer kurtlar bağırsaklarınızda yuvalandıysa:

Mide bulantısı ve kusma
İshal
Şiddetli ağrı ve kusmaya neden olan bağırsak tıkanıklığı
İştah kaybı
Dışkıda görünür solucanlar
Karın rahatsızlığı veya ağrısı
Kilo kaybı
Çocuklarda malabsorpsiyon (emilim bozukluğu) nedeniyle büyüme bozukluğu

Eğer rahatsızlık büyük boyuttaysa yorgunluk ve ateş gibi başka belirtiler de görülebilir ve aşırı rahatsızlığa neden olabilir. Anında tedavi görmezseniz, yukarıdaki belirtilerin tümünü veya daha fazlasını yaşayabilirsiniz.

Dezenfektan nedir? Nasıl kullanılır? Koronavirüse karşı koruma etkisi

Bağırsak paraziti Askaris’in tanısı

Çok sayıda yumurta ürettiklerinden doğrudan dışkı incelemesi tanı için genelde yeterli olur. Yumurta dışkı ile atıldığında içinde henüz segmentasyon oluşmamış ve larva gelişmemiştir. Döllenmiş, döllenmemiş ve dekortike olmuş yumurta olmak üzere üç tip yumurta dışkıda görülebilir. Tipik olmayan döllenmemiş yumurtalar dışkıda yoğun olmadığı sürece tanı zor değildir.

Askaris nasıl dökülür ve tedavisinde kullanılan ilaçlar

Genellikle, sadece semptomlara neden olan enfeksiyonların tedavi edilmesi gerekir. Hafif vakalarda, askaris kendi başına iyileşebilir. Tedavide anti-parazit ilaçlar, kullanılır. Bu ilaçların en yaygın kullanılanları; Albendazol (Albenza), Ivermektin (Stromectol) ve Mebendazol’dür. Bir ila üç gün boyunca alınan bu ilaçlar yetişkin kurtçukları öldürür.

Hafif karın ağrısı veya ishal gibi yan etkileri olabilir. Hamile kadınlarda tedavi için pirantel pamoat kullanılır. Çünkü mebendazol ve albendazol gibi ilaçlar fetusa zarar verebilir.

Ağır vakalarda, solucanları çıkarmak ve sebep oldukları hasarı onarmak için ameliyat gerekebilir. Bağırsak tıkanıklığı veya perforasyonu, safra kanalı tıkanıklığı ve apandisit ameliyat gerektirebilecek komplikasyonlardır.

Kamçı kurdu (Trichuriasis) nedir?

Trichuris trichiura erişkinleri kalın bağırsakta yaşar ve 3-5 cm uzunluğundadır. Kamçı şekline benzetilir. Başlıca enfeksiyon kaynağı paraziti taşıyan insanlardır. İçinde larva oluşmuş yumurtalarla kirlenmiş besin, su veya toprağın ağız yoluyla alınması ile enfeksiyon oluşur.

İshal nedir? İshale ne iyi gelir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Kamçı kurdunun belirtileri

Kanlı ishal
Ağrılı veya sık dışkılama
Dışkılamayı kontrol edememe
Karın ağrısı
Mide bulantısı ve kusma
Baş ağrısı
Ani ve beklenmeyen kilo kaybı

Hafif enfeksiyonlar çoğunlukla belirti vermez. Sadece ağır enfeksiyonlarda klinik belirtiler görülür. Enfeksiyonun tanısı, dışkıda limon şeklindeki kahverengi kabuklu tipik yumurtalarının saptanmasıyla daha rahat konur. Dışkıda yumurta araştırılması yoğun enfeksiyonlarda doğrudan yapılabilir. Ancak hafif enfeksiyonlarda yoğunlaştırma yöntemleri veya Kato-Katz yayma yöntemi kullanılmalıdır.

Kamçı kurdu paraziti nasıl dökülür / tedavisi

Kamçı kurdu (Trichuriaisis) tedavisinde mebendazol ve albendazol en güvenli ve en etkili ilaçlar olarak değerlendirilir. Bir gram dışkıda 10 bin yumurta bulunur, ağır enfeksiyonlarda doz iki katına çıkarılabilir veya tedavi iki-üç kez tekrarlanabilir. Albendazolün hafif enfeksiyonlarda 3 gün, ağır enfeksiyonlarda ise 5-7 gün kullanılması önerilir.

Kullanılan ilaçlar enfeksiyon yoğunluğunu önemli ölçüde azaltmasına karşılık, tedavi edici etkileri kısa sürelidir. Yeniden enfeksiyon olasılığı yüksektir ve 6 ay içinde tedavi öncesi yoğunluğa tekrar ulaşılabilir. Bunu önlemenin en etkili yolu tedavi tamamlanana kadar her ay ilaçların tekrarlanmasıdır.

Çengelli Solucan (Kancalı kurt)

İnsanlar için, Ancylostoma duodenale ve Necator americanus isimli iki çengelli solucan türü önemlidir. Geçmişte ülkemizde Doğu Karadeniz ve Doğu Akdeniz bölgelerinde çengelli solucan enfeksiyonları görülmekle birlikte, günümüzde nadiren rastlanılır. Erişkin çengelli solucanlar yaklaşık 1 cm uzunluğunda küçük, silindirik bağırsak parazitleridir. Ortalama 5 yıl yaşarlar ve temel olarak ince bağırsakların üst kısımlarında yerleşirler ve kan emerler.

Çengelli solucan nasıl bulaşır?

Dışkıyla atılıp toprağa karışan yumurtalarda bir günde embriyon gelişir. Toprak koşulları uygun olduğunda rhabtidiform larva yumurtadan çıkar ve yaklaşık iki hafta içinde filariform larva şekline dönüşür. İnsanda infeksiyon filariform larvanın deriden girmesiyle başlar.

Kan dolaşımına geçen larva, A.lumbricoides gibi akciğerlere ve oradan da trakeaya çıkarak yutulur. İnce barsaklara ulaşarak barsak duvarına tutunur ve damarlardan kan emerek seksüel açıdan aktif erişkin şekle dönüşür. Döngü 1-2 ayda tamamlanır.

Çengelli solucanın belirtileri

Kaşıntı ve larvaların cildinize girdiği bölgede alerjik reaksiyonun neden olduğu küçük döküntüler
Karın ağrısı ve bağırsak krampları
Bebeklerde kolik, kramp ve aşırı ağlama
Mide bulantısı
Ateş
Dışkıda kan
İştah kaybı

Bağışıklık sisteminiz güçlüyse, vücudunuzdaki parazit miktarı düşükse ve bol miktarda demir içeren besinler tüketiyorsanız enfeksiyon kaynaklı herhangi bir belirti yaşamayabilirsiniz.

Çengelli solucan nasıl dökülür

Çengelli solucan hastalıklarının tedavisinde kan düzeylerinin normale getirilmesi ve bağırsaktaki parazitlerin atılması hedeflenir. Uygun bir diyet ve demir tedavisi genellikle ilk hedef için yeterli olur. İlaç tedavisinde en sık geniş spektrumlu benzimidazol türevlerinden albendazol veya mebendazol kullanılır. Her iki ilaç tedavide eşit oranlarda ilk tercih olarak değerlendirilir. Levamizol veya pirantel pamoat tedavide seçilebilecek diğer ilaçlardır. <span data-mce-type="bookmark" style="display: inline-block; width: 0px; overflow: hidden; line-height: 0;" class="mce_SELRES_start"></span>
Çengelli solucan enfeksiyonlarında deneyimler kalıcı bağışıklık yanıtının gelişmediğini göstermekte ve hastalar tedaviden sonra yeniden enfekte olabilmektedir. Bu nedenle, endemik bölgelerde insanlarda parazit yoğunluğunun azaltılabilmesi için yılda iki veya üç kez benzimidazol tedavisi gerekebilir.

Strongiloidiyaz nasıl bulaşır, belirtileri ve tedavisi

Strongyloides stercoralis özellikle bağışıklığı baskılanmış hastalarda, otoenfeksiyon ile aşırı derecede çoğalarak ölüme neden olabilecek bir parazittir. Bu en küçük barsak parazitinin doğrudan, dolaylı ve otoinfeksiyon olmak üzere üç farklı yaşam döngüsü olabilir. Yaşam döngüsü diğer barsak parazitlerinde olduğu gibi toprak ve konağı kapsayabilir. Bununla birlikte farklı olarak sadece toprakta veya sadece konakta tüm evrim tamamlanabilir.

Strongiloidiyaz nasıl bulaşır?

İnsanlarda enfeksiyon topraktaki filariform larvanın deriden girmesiyle başlar. Otoinfeksiyon veya sindirim yoluyla da larvaların alınması mümkündür. Larva dolaşım yolu ile akciğerlere ulaşır. Burada alveol boşluğuna geçerek trakea, farinks ve yutularak duodenuma gelir. Bu gelişim çoğunlukla iki hafta sürer ve dişi yumurta üretmeye başlar. Duodenum mukozasına girerek yumurtalarını bırakır. Kısa süre içinde yumurtadan çıkan rhabditoid larva, barsak lümenine geçer ve dışkıyla atılır.

Strongiloidiyaz belirtileri

Üst karında yanma veya ağrı
İshal veya kabızlık
Öksürük
Döküntü
Anüs yakınında kırmızı döküntüler
Kusma
Kilo kaybı

Enfekte kişilerin çoğunluğu herhangi bir belirti göstermez. Ancak bağışıklık sistemi zayıf hastalarda ölüme neden olabilir. Bu nedenle bağışıklığı baskılayacak ilaç kullanılan her hastada önceden strongiloidiyaz araştırılmalıdır. Döküntüler strongiloidiyaz ile temas ettikten hemen sonra ortaya çıkabilir. Sindirim sistemi ile ilgili belirtiler ise genellikle kişi ilk enfekte olduktan iki hafta sonra ortaya çıkar.

Strongiloidiyaz tanısı

Duodenal aspirasyon: İnce bağırsağınızın ilk bölümü olan duodenumdan sıvı alınır ve incelenir.
Balgam kültürü: Akciğerinizden veya solunum yollarından gelen sıvıları analiz etmek için balgam kültürü kullanılır.
Dışkı örneği: Dışkıda S. stercoralis larvalarını kontrol etmek için örnek alınır. Doğru sonuç almak için testi tekrarlamak gerekebilir.
Diferansiyel ile tam kan sayımı (CBC): Diferansiyelli bir CBC testi, diğer semptom nedenlerini dışlamak için yardımcı olabilir.
Kan antijen testi: Bu test ile S. stercoralis’e antijen aranır. Bir enfeksiyonunuz olduğundan şüpheleniliyorsa, ancak parazitler duodenal aspirasyonda veya dışkı örneğinde bulunamadıysa bu testten yararlanılabilir. Ancak, test sonuçları geçmiş ve güncel S. stercoralis enfeksiyonu arasındaki farkı söylemek için kullanılamaz.

Hemogram nedir? Tam kan sayımı testi değerleri ne olmalı?

Bağırsak kurdu Strongiloidiyaz nasıl dökülür

Tedavinin amacı solucanları tamamen ortadan kaldırmaktır. Strongiloidiyaz tedavisi için tercih edilen antiparazitik ilaç olan ivermektin (Stromectol) tek doz olarak uygulanır. Bu ilaç, ince bağırsaktaki solucanları öldürmeye yarar. Doktorunuz ayrıca 10 gün arayla alınmak üzere iki adet albendazol (Albenza) de yazabilir. İki veya üç gün boyunca günde iki kez tiyabendazol (Tresaderm) almak da etkili bir tedavidir.

Enfeksiyon yaygın ise daha uzun süreli veya tekrarlayan bir tedaviye ihtiyacınız olabilir.

Trişin (Trichinosis) nasıl bulaşır?

Genelde domuz etinin tüketildiği yerlerde görülen hastalık, Trichinella türlerine bağlı parazitler tarafından oluşturulur. Türkiye’de yaban domuzlarında bulunur ve yaban domuzu yiyen insanlarda saptanabilir. 2004 yılında İzmir’de çiğ köfteciden kaynaklanan bir salgında çok sayıda insan enfekte olmuştur.

Enfeksiyonun başında herhangi bir belirti görülmeyebilir. Ancak, bir hafta içinde larva kas dokunuza girecektir. Bununla birlikte belirtiler gittikçe ağırlaşır.

Larvalar henüz bağırsaklarınızda ise

İshal
Karın krampları
Yorgunluk
Mide bulantısı ve kusma

Larvalar kas dokunuza girdiyse

Kas ağrıları
Yüksek ateş
Yüzün şişmesi
Işığa duyarlılık
Kalıcı göz enfeksiyonları
Açıklanamayan döküntüler
Baş ağrısı
Titreme

Trişin tanı ve tedavisi

Trichinosis teşhisi için belirtiler gözlendikten sonra bir kan testi yapılır. Kanda beyaz kan hücreleri ve parazite karşı antikorların varlığı trişin enfeksiyonunu işaret edebilir. Kan testi sonuçları tatmin etmezse küçük bir kas dokusu çıkartılarak kas biyopsisi yapılabilir ve larvaların varlığı analiz edilir.

Trişin her zaman tedavi gerektirmez. Enfeksiyon semptomların başlamasından birkaç ay sonra tedavi olmaksızın düzelebilir. Ancak, semptomların yönetilmesine yardımcı olmak ve komplikasyonların ilerlemesini önlemek için ilaçla tedavi tercih edilebilir. Tedavide kullanılan ilaçlar steroid, antimikrobiyal ilaç (genellikle albendazol veya mebendazol) ve kas ağrıları için ağrı kesici ilaçlardır.

Anisakis, nasıl bulaşır, belirtileri ve tedavisi

Anisakidae ailesindeki çeşitli cinslerin ara larval formlarının insanlarda oluşturduğu bir hastalıktır. Bu cinsteki parazitler normalde deniz memelilerini enfekte eder. Çiğ balık tüketen insanlarda daha sık görülür. Larvalar insanlarda mide veya barsak duvarında yerleşerek abselere neden olur. En etkili tedavi yöntemi endoskopi ile midede yerleşmiş parazitlerin uzaklaştırılmasıdır.

Capillariasis nedir, belirtileri, nasıl bulaşır ve tedavisi

Capillaria philipinensis tarafından oluşturulan intestinal hastalık genelde uzak doğuda görülür. Bu zoonotik nematodun insanlardaki infeksiyonları, tedavi edilmediği takdirde, ölümlere yol açabilen ağır ishal ve malabsorbsiyonlara neden olabilir. Tedavisinde günde 2 kez 200 mg mebendazol veya albendazol, 20 gün süreyle verilir.

Trichostrongyliasis nedir, nasıl bulaşır, belirtileri ve tedavisi

Trichostrongylus cinsi içindeki türler tüm dünyada yaygındır ve otçul memelilerin intestinal sistemlerinde parazitlenir. Çengelli solucan infeksiyonlarında kullanılan ilaçlar bu hastalığın tedavisinde de etkilidir.

Kaynaklar ve Referanslar:

1- Intestinal strongyloidiasis2- Ascariasis3- Taeniasis and cysticercosis

YAZIYI PAYLAŞ

Paylaş

Tweetle