Astım krizini tetikleyen etkenler nelerdir

32 Paylaşım

Tiryaki annelerin bebeklerinde astım riski 4 kat artıyor! Kronik bir solunum yolu hastalığı olan ve ataklarla seyreden astımın hem yetişkinlerde hem çocuklarda görülme sıklığı artıyor. Genetik faktörlerin etkili olduğu astımın oluşmasında pek çok etken var. Hamilelikte sigara içimi bunlardan yalnızca biri. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Pelin Uysal doktor kontrolü ve ilaçların düzenli kullanımının önemli olduğunu belirterek astım ataklarını tetikleyen etkenler hakkında bilgi verdi.

Ülkemizde 3,5 milyon civarında astım hastası bulunuyor. Hastalıkta önemli etkenlerden biri olarak ‘genetik’ gösteriliyor. Dr. Pelin Uysal “Ebeveynlerden birisinde astım hastalığı varsa, çocukta astım olma olasılığı 1/3 oranında artar. Her iki ebeveynde de astım varsa; bu oran 2/3 oluyor” diyor.

Ayrıca hamilelik döneminde sigara içmek de, doğacak çocuktaki astım riskini 4 kat artırıyor. Astımın aynı zamanda iltihabi bir hastalık olduğunu belirten Dr. Uysal, bununla birlikte iltihabın mikrobik kaynaklı olmadığını ancak sebepleri tam olarak aydınlatılamasa da astım ataklarını tetikleyici faktörlerin bilindiğini ekliyor.

Astım nedir? Nedenleri, belirtileri, tedavisi ve hastalara öneriler

Bu faktörler astım atağı başlatabiliyor

Hava yolunun duyarlaşmasına ve daralmasına neden olan astım hastalığında alerjenler, çevresel ve mesleki etkenler ya da yenilen bazı gıda maddeleri bile atak gelişimine sebep olabiliyor. Basit ataklardan acil servise başvurulmasına, hatta çok ciddi vakalarda yoğun bakıma yatış gerektiren ataklardan korunmak için, aşağıdaki risk faktörlerinin bilinmesi önem taşıyor.

Soğuk hava atak riskini artırıyor:

Isı değişiklikleri astım hastalığını tetikleyen faktör olarak gösteriliyor. Soğuk havalarda astım hastalarının şikayetleri daha fazla artıyor ve ataklar gelişebiliyor. Ayrıca kişinin sinüzit, alerjik rinit gibi ek hastalıkları varsa kışın atak geçirme riski daha da artıyor.

Koku, gaz faktörü, mesleksel etkenler:

Çevresel ve mesleki etkenler astım hastalığında önemli faktörler. Motorlu araçların çıkardığı gazlar, soba dumanına maruz kalmak astımı tetikliyor. Bunların yanı sıra fırıncılık, kuaförlük, ziraat işleri, boyacılık gibi mesleklerde çalışan astım hastalarında koku ve gaz nedenli atak riski artıyor.

Ev tozu akarları, küf mantarına dikkat!

Önemli alerjenlerden olan ev tozu akarları ve küfler, astım hastaları için istenmeyen diğer atak tetikleyiciler. Evlerin en az haftada bir kez tozlardan arındırılarak temizlenmesi, temizliğin mümkünse astım hastası dışında biri tarafından yapılması, hasta yapacak ise de maske takması öneriliyor. Akarların en büyük yerleşim yerlerinden olan perdelerin sık yıkanması, nevresimlerin en az 60 derecede yıkanması ve kumaş yerine deri mobilyaların kullanılması öneriliyor.

Gıda-atak ilişkisi

Bazı besin maddelerinin (süt, yumurta, fıstık, soya, kabuklu deniz ürünleri, muz, vs) alerjik astım hastalarında atak gelişimini tetikleyebileceği biliniyor.

Polenler kışın da atağa sebep olabilir

Polenlerin tek görülme mevsimi bahar ayları ya da yaz değil. Kışın da bazı ağaçlar (gürgen, vs) polen yayabiliyor. Atak gelişimine sebep olan bu risk nedeniyle, astım hastalarının kış aylarında ve bahar aylarında da polenlerin aktif olarak salındığı sabah saatleri yerine öğleden sonra evi havalandırması öneriliyor. Bunun yanı sıra polen filtreli klima kullanmak da önerilerden bir diğeri.

Evcil hayvanları yatak odasından uzak tutun

Evcil hayvanların dışkılarında ve özellikle salyalarında alerjen maddeler bulunuyor. Halı ya da nevresimlere yapışan bu maddeler atak riskini artırıyor. Bu nedenle hastaların evcil hayvan beslememeleri, vazgeçemiyorlarsa da yatak odasına evcil hayvan sokmamaları tavsiye ediliyor.

Sigara içme, içirtme!

Sigara tüm solunum yolu hastalıklarında olduğu gibi, astımda da uzak durulması gereken ilk maddelerden. Sigara içmek ya da fazla dumana maruz kalmak, atak gelişimine sebep olacağı gibi hastanın tedavi sürecini de bozuyor. Hasta daha yavaş iyileşiyor, belirtileri geçmeyebiliyor.

Yün battaniyeye kılıf lazım!

Ev tozu akarlarının sevdiği ortamlardan biri de yünlü eşyalar. Soğuk havalarda yün battaniye kullananların bunları nevresime geçirerek üzerlerine örtmeleri, yün fanila yerine pamuklu olanları kullanmaları öneriliyor. Yün gibi peluş eşyalar da (özellikle astım hastası çocuklar açısından peluş oyuncaklar) alerjen etkiye sahip olduklarından kullanılmaması isteniyor.

Çiçekler güzel ama!

Saksıların kenarında çıkan yeşil renkteki küfler alerjen özellik taşıyor. Fazla saksı biriktirilmemesi, küf oluşan saksıların hasta dışındaki biri tarafından çamaşır suyu ile yıkanması öneriliyor.

Fazla kilo da atak nedeni:

Yapılan çalışmalar astım hastalığı ile fazla kilo arasında ilişki olduğunu gösteriyor. Bu sebeple hastalığın seyrini bozan ve atak gelişimine sebep olabilecek fazla kiloların verilmesi öneriliyor.