Astigmat nedir? Neden olur? Astigmatın belirtileri ve tedavisi

2 Haziran 2018   |    28 Mart 2023    |   Kategori: Göz Sağlığı, Sağlık Sözlüğü Print

Astigmat, korneanın şeklindeki kusurlar nedeniyle, kişinin bulanık ve çift görmesine neden olan bir görme problemidir. Tıpkı hipermetrop ve miyop gibi gözün kırma kusurlarından biri olan astigmatta kornea, ışığı farklı bir kuvvette kırar ve ışınlar birden fazla noktaya düşer. Bu nedenle kişi nesneleri net göremez; bulanık ve kırık görür. Astigmat, genellikle genetiktir ama gözle ilgili cerrahi bir operasyon ya da gözün yaralanması da bu soruna neden olabilir. Bulanık görme, baş ve göz ağrısı, çift görme, göz çevresinde ağrı astigmatın en yaygın belirtileri arasında bulunur. Astigmat belirtileri, derecesine göre kişiden kişiye değişir. Sorunun çözümünde gözlük ve kontakt lens kullanılır. Hastalığın tam iyileşebilmesi için lazer ameliyatı yapılmalıdır.

Astigmat nedir?

Normalde kornea yuvarlak şekildedir ve çapları birbirine eşittir. Astigmat hastalarında korneanın şekli yuvarlak değildir, yumurta gibi oval bir şekle sahiptir. Korneanın şeklindeki bu eğrilik, kornea tabakasına gelen ışığın kırılma aşamasında retinaya yansıtılırken doğru noktaya düşmesine engel olur. Gözdeki bu kırma kusuru, retinada iki görüntünün oluşmasına neden olur.

Pek çok insanda küçük derecede astigmat bulunsa da sorun büyümeden fark edilmez. Ancak astigmat derecesi yüksek olan hastalar çevredeki nesneleri bulanık, çarpık ya da gölgeli bir şekilde görürler. (1)

Miyop nedir? Miyopluk neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Astigmat türleri

Astigmatın miyop, hipermetrop, mix olmak üzere farklı çeşitleri vardır. Miyop astigmatta görüntü retinanın önünde kalırken, hipermetrop astigmatta görüntü sinir tabakanın arkasına düşer. Mix astigmatta ise görüntünün bir kısmı retina önünde bir kısmı da retina arkasında oluşur.

Astigmat neden olur?

Astigmat, çoğunlukla göz şeklinin yuvarlak değil de yumurta şeklinde olmasından kaynaklanır. Yani genellikle kornea veya lensin (göz merceği) düzensiz eğriliğinin bir sonucudur ve bu durum çoğunlukla genetiktir. Fakat bazen göz ameliyatı sonrasında ya da gözün yaralanması sebebiyle de oluşabilir. (2)

Sanılanın aksine düşük ışıkta kitap okumak ya da televizyonu yakın mesafeden izlemek astigmata neden olmaz. Aile bireylerinde astigmat ve keratakonus gibi görme bozukluğu bulunan kişilerde bu hastalığın görülme olasılığı oldukça yüksektir. Katarakt cerrahisi gibi göz ameliyatı geçmişi olan kişilerde de sonraki süreçte astigmat görülebilir.

Astigmat belirtileri

  • Yakın ya da uzak tüm mesafelerde bulanık ya da çarpık görüş
  • Göz yorgunluğu
  • Şaşı bakma
  • Gece görmede zorluk çekme
  • Göz tahrişi
  • Baş ağrısı
  • Gözde sık sık arpacık oluşması
  • Uzun süren kirpik dibi iltihabı
  • Göz çevresinde ağrı
  • Çift görme

Arpacık nedir, nasıl geçer? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Astigmat belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bazen de herhangi bir belirti olmayabilir. Yukarıdaki belirtilerden herhangi biri ya da birkaçı ile karşılaşmanız durumunda bir göz doktoruna görünmeniz gerekir. (3)

Astigmat testi ve teşhisi

Astigmat zamanında teşhis ve tedavi edilmediğinde ileride göz tembelliğine neden olabilir. Bu yüzden astigmatın zamanında teşhisi son derece önemlidir.

Aslında çoğu insan astigmatla doğmasına rağmen derecelerinin düşük olması yüzünden herhangi bir görme sorunu yaşamazlar. Astigmatı bulunan çocuklar ise bulanık ve çarpık görmelerine dair genellikle şikayette bulunmazlar. Bu durum ise çocukların okul hayatlarında başarısızlıkla karşılaşmalarını beraberinde getirebilir.

Retina nedir? Yırtılması nasıl önlenir? Hastalıkları ve tedavisi

Bu noktada çocuklarda bu problemin erken yaşlarda tespit edilmesi çocukların okul ve spor hayatlarında başarıyı yakalayabilmeleri adına oldukça önemlidir.

Astigmatın teşhisi için öncelikle bir göz doktoruna gitmeli ve kapsamlı bir şekilde muayene olmalısınız. Astigmat teşhisi için doktorunuz sizi pek çok teste tabi tutabilir.

Görme keskinliği değerlendirme testi

Görme keskinliği değerlendirme testinde belirli uzaklıktaki bir mesafeden üzerinde çeşitli şekillerin ve harflerin bulunduğu görme eşelinden yararlanılır. Görme keskinliği değerlendirme testinde önce bir göz kapatılır ve test edilir ardından diğer göz kapatılır ve test edilir. Bu yöntem ile hastanın gözlerinde herhangi bir kırma kusuru bulunup bulunmadığı tespit edilir. (4)

Kırılma testi

Çoklu düzeltici cam merceklere sahip, optik refraktör isimli bir makinenin kullanıldığı kırılma testi esnasında sizden doktorunuz makine aracılığıyla optik refraktör üzerinde yer alan grafikleri incelemenizi talep eder. Kırılma testi ile grafikteki harfleri net ya da bulanık görüp görmediğiniz tespit edilebilir. Bazen keratokonus (kornea sivrileşmesi) hastalarında da astigmat görülebilir.

Keratometri

Korneanın eğrilinin tespiti amacıyla doktorunuz keratometri ile gözünüzde herhangi bir eğrilik olup olmadığına bakabilir. Korneanın eğrilik yarıçapını ve kırıcı gücünü ölçmek için yararlanılan keratometri cihazı sayesinde gözünüzde korneaya dair hastalıkların bulunup bulunmadığı teşhis edilebilir. Aynı zamanda keratokonus teşhisinde de keratometri cihazlarından yararlanılabilir.

Keratokonus nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

ÖNEMLİ NOT: Keratokonus, korneanın ileri derecede miyop ve astigmat ile birlikte sivrileşmesi ve incelmesidir. Ender görülen bu hastalığın nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte bu hastalar gözlük kullanırken bile nesneleri net bir şekilde göremeyebilir. Gözde sürekli tekrarlayan alerji ve kaşıntı, miyop ve astigmatın devamlı ilerlemesi, gözde ışığa karşı hassasiyetin artması en önemli keratokonus belirtileridir.

Hipermetrop, miyop, mix astigmat teşhisi konulmayan, göz yaralanmaları ya da göz ameliyatı sonrasında astigmat gelişmeyenlerde nedeni genellikle ‘keratokonus’dur!

Astigmat dereceleri

Astigmat dereceleri; göz doktoru tarafından yapılan birtakım muayeneler sonrasında tespit edilir. Genellikle 0,50 derece astigmatı olan kişilere herhangi bir müdahale yapılmasına gerek duyulmaz. 0,50 ile 2 derece arasındaki astigmatlar ise gözlük ve kontakt lensler ile tedavi edilebilir. Ancak derecesi 3 ve 3’ün üzerinde olduğunda yüksek astigmat derecesinin varlığından söz edilebilir. Bu durumda genellikle lazer ameliyata başvurulur.

Astigmat tedavisi

Düzeltici mercekler

Astigmatın neden olduğu bulanık, çarpık ya da çift görmenin engellenmesinde doktorunuz düzeltici mercekler içeren gözlük ya da kontakt lens reçete edebilir.

Ortho-K kontakt lensler

Korneanın düzensiz eğriliğinin geçici bir süreliğine tedavisinde kullanılan bir diğer yöntem olan Ortho-K kontakt lenslerden astigmat tedavisinde yararlanılabilir. Gece göze takılan bu lensler, sabah uyanıldığında gözden çıkarılır ve hasta gün boyunca lens takmak zorunda kalmadan çevredeki tüm nesneleri net bir şekilde görebilir. Ancak, ortho-K lens kullanımı da tıpkı gözlük ve kontakt lens kullanımı gibi astigmata geçici bir çözümdür.

Cerrahi müdahale

Korneanın yeniden şekillenmesini amaçlayan göz ameliyatı esnasında lazerler kullanılır. Ancak tüm göz yapıları lazer ameliyatına uygun olmadığından lazer ameliyatı öncesinde detaylı bir göz muayenesi ile gözünüzdeki korneanın kalınlığı tespit edilir. Hastanın yaşı, hastada astigmata eşlik eden başka bir göz hastalığının bulunup bulunmadığı da hastanın lazer ameliyatı olup olamayacağını etkileyen faktörler arasında yer alır.

Göz ağrısı neden olur? Ağrı yapan göz hastalıkları ve tedavisi

Lazer ameliyatı esnasında LASIK, LASEK, RK, PRK gibi farklı lazer ameliyatlarından biri hastanın göz yapısına ve yaşına göre tercih edilebilir. Ülkemizde lazer ameliyatı genellikle LASIK ya da LASEK yöntemlerinden biriyle yapılır. LASEK ameliyatı, daha çok göz yapısı LASIK ameliyatına uygun olmayan kişilere uygulanır. LASIK, son derece ağrısız bir yöntem olmakla birlikte hastanın gözleri kısa bir süre içerisinde iyileşmeye başlar. Hatta hasta ertesi gün bile normal yaşantısına geri dönebilir.

Ancak lazer ameliyatlarının mutlaka alanında uzman olan, modern lazer cihazlarını kullanmayı bilen göz doktorları tarafından yapılması gerekir.

Hastanın göz numaralarının lazer ile düzeltilemeyecek kadar yüksek olması ya da hastanın göz yapısının lazer için uygun olmaması durumunda göz içi lens tedavisi adı verilen ICL ameliyatına da başvurulabilir. Avrupa’da oldukça yaygın olan göz içi lens uygulaması, ülkemizde sınırlı sayıda doktor tarafından yapılmaktadır.

Astigmat ameliyatı

Daha önce de değindiğimiz gibi astigmat tedavisinde hastanın göz yapısının uygunluğuna bağlı olarak, ameliyattan da yararlanılabilir. Ülkemizde en çok uygulanan astigmat ameliyatı lazer ile ameliyattır. Lazer ameliyatı da kendi içerisinde Lasik ve Lasek olacak şekilde ikiye ayrılır. Hem Lasik hem de Lasek ameliyatlarında excimer lazer kullanılır.

Lasik ameliyatı, doktorların Lasek ameliyatına oranla daha sık başvurduğu cerrahi müdahaledir çünkü ameliyat sonrası iyileşme süreci Lasek’e göre daha kısadır. Lasik esnasında hasta hiçbir şekilde ağrı ya da acı hissetmez ve ameliyattan birkaç saat sonra bile düzgün bir şekilde görmeye başlar. (5)

Lasik ve Lasek ameliyatları genellikle birkaç dakika gibi oldukça kısa bir süre içerisinde tamamlanır. Hastanın göz yapısının uygun olması durumunda Lasik ameliyatına öncelik verilir.  Lasek ameliyatında iyileşme 4-5 günü bulabilir. Bu yüzden Lasek ameliyatı geçiren hastanın 1 hafta boyunca istirahat etmesi gerekebilir. Lazer ameliyatı sonrasında hastaya genellikle antibiyotik, kortikosteroid içeren damlalar reçete edilir. Ameliyat sonrasında hasta ertesi gün net bir şekilde görmeye başlar. Lazer ameliyatlarında başarı oranı genellikle %98 şeklindedir.

Astigmat ameliyatları 18 yaş altındaki hastalara uygulanmaz. Bunun nedeni, bu hastalarda kornea sertliğinin henüz olgunlaşmamış olmasıdır. 18 yaş altı hastaların astigmat tedavisinde genellikle gözlük ya da kontakt lensler tercih edilir.

Astigmat ile miyop arasındaki farklar

Birbiriyle sıklıkla karıştırılan iki göz hastalığı olan astigmat ve miyop birbirinden tamamen farklı göz problemleridir. Astigmatlar, hem yakın hem de uzaktaki nesneleri bulanık, çarpık ve net olmayan bir şekilde görürken, miyop hastalar uzaktaki nesneleri net bir şekilde göremezler. Yani miyoplar, yakında cisimleri görmede herhangi bir sorun çekmezler. Astigmatlar ise en yakınlarındaki nesneleri bile bulanık ve kötü görebilirler.

Katarakt nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Astigmatta gözlük kullanılması, derecesinde herhangi bir düşme ya da azalmaya neden olmazken, miyopların gözlük kullanmaması miyop derecelerinin daha hızlı bir şekilde yükselmesine neden olabilir. Bu yüzden uzağı net bir şekilde göremeyen hastaların bir an önce göz doktoruna görünmeleri ve doktor tarafından reçete edilen gözlük ya da kontakt lensleri kullanmaya başlamaları gerekir. Her iki hastalığın tedavisinde de gözlük ve kontak lenslerin yanı sıra lazer ile ameliyat tercih edilebilir. (6)

Astigmat nasıl görür?

Astigmatlı gözde görüntü tam anlamıyla retinada odaklanmadığı için retinaya görüntü bulanık bir şekilde yansır. Bu yüzden de astigmatlı gözde, hafif bulanık görme, ciddi anlamda bulanık görme, nesneleri çift görme, çapraz görme, gölgeli görme, nesneleri eğri görme söz konusu olabilir. Astigmatın derecesinin artmasına bağlı olarak astigmatlı göz, daha yoğun bir şekilde bulanık ve çarpık görmeye başlar. Astigmatı bulunan kişilerde gözdeki görme bozukluğuna bağlı olarak göz çevresinde ağrı ve baş ağrısı gelişebilir.

Astigmat nasıl düzelir?

Çoğunlukla doğuştan bir görme bozukluğu olan astigmat, kontakt lens ya da gözlük kullanımı ile geçici olarak düzelebilir. Yani hasta kontakt lenslerini ve gözlüklerini taktığı sürece nesneleri net ve düzgün bir şekilde görür. Lakin gözlük ve kontakt lens kullanımı hiçbir şekilde astigmatı düzeltmez. Yani derecesinde herhangi bir düşme söz konusu olmaz. Astigmatın tam anlamıyla düzelebilmesi için hastanın lazer ameliyat olması zorunludur.

Astigmat gözlük

Özellikle derecesi 3’e kadar olan hastalar gözlük kullanarak bulanık ve net görememe şikayetlerinden kurtulabilirler. Ancak astigmat gözlük kullanımı hiçbir şekilde astigmatın derecesini düşürmez yani tam anlamıyla astigmatı tedavi etmez. Yani astigmat gözlük, hastalığı tedavi etmek yerine kontrol altında tutmaya olanak tanır. Astigmat tedavisinde gözlükten sadece gözlük takıldığı sürece yararlanılabilir. Astigmat derecesinin 3’den fazla olduğu durumlarda ise en doğru seçim lazer ile ameliyat olmaktır.

Kaynaklar ve Referanslar:

1- Facts About Astigmatism,2- Astigmatism

YAZIYI PAYLAŞ

YORUMUNUZ VAR MI?

guest

0 Yorum
Inline Feedbacks
Tüm yorumları gör
Araç çubuğuna atla