Arı ve böcek sokmasına ilk yardım nasıl olmalı? Arı sokmasına ne iyi gelir?
Arı ve böcek sokması, böceklerin korunma mekanizmaları olsa da, bizim için acı verici bir duruma dönüşebilir. Isırılan bölgedeki şişlik birkaç gün inmeyebilir ve kaşınabilir. Uygun bir müdahale ile şikayetler azalarak geçecektir. Tatil ve piknik yapanların keyfini bozan böcek sokması, karın ağrısı, ishal, nefes darlığı, dilde şişme gibi sonuçlar doğuruyorsa mutlaka hekime başvurmak gerekir. Arı ve böcek sokmasına ne iyi gelir, acil müdahale nasıl olmalı, arı ve böcek sokmalarında evde nasıl bir tedavi uygulanmalıdır?
İçindekiler
Arı ve Böcek sokması ne iyi gelir
- Öncelikle sakin olun. Eğer bir böcek tarafından sokulduysanız çevrenizdekilerden iğneyi çıkarmaları için yardım isteyin. İğnenin deri içine sokulmamasına dikkat edin. Uzun bir tırnak, kredi kartı veya ona benzer başka bir şey iğneyi çıkarmanıza yardımcı olabilir. Arılar, genellikle insanları soktuktan sonra, vücutlarının zehir pompalayan kısmını iğneleriyle birlikte vücudunuzda bırakır ve ölmek üzere uçarlar. Eşekarıları ise genelde iğnelerini bırakmazlar ama yine de kontrol etmelisiniz. Eğer böcek tarafından sokulan kişi bir çocuksa, çocuğu sakince cesaretlendirmeye çalışın, yatıştırın ve daha sonra iğneyi çıkarın.
Arı sokması: Ne iyi gelir? Alerjisi, ilkyardım ve evde tedavi
- Cildin enfekte olan bölgesini temizleyin.
- Soğuk bir bez yardımıyla acıyı dindirin.
- Şişliği indirmek için cilde antihistaminik içeren bir krem sürün. Bu aynı zamanda kaşıntıyı da azaltacaktır. Eğer mümkünse vücudun şiş bölgesini yukarıda tutun, bu yöntem de şişliğin azalmasına yardımcı olacaktır.
- Çocuklar yara olan bölgeleri konusunda uyarılmalı, yaralı olan bölgeler tahriş edilmemelidir. Yaralı bölge yeniden enfekte olabilir, özellikle çocuğunuzun yanında değilken çocuğunuzun elleri kirliyse dikkat etmesi gerekir.
Arı sokmasına ne iyi gelir
Arı iğneleri, zehir içeren hazneler taşır ve eğer bu hazne iğne çıkarılmadan önce patlarsa, zehir deri altına nüfuz edebilir. Bu yüzden sakin davranın ve iğneyi tamamen temizlediğinizden emin olun. İğne parçalarını temizlerken elinizle bu parçaları sıkıştırmayın.
Arı sokmalarında evde yapılan yanlış tedaviler
Arı veya eşekarısı sokmalarına iyi geldiği düşünülen birçok ev yapımı yöntem mevcuttur. Arının soktuğu yeri sirkeyle ovalamak veya soda dökmek de bunlara dahildir. Bazı insanlarsa soğan veya çiğnenmiş tütünün işe yarayacağını söylerler. Bunların hiçbiri tıbbi açıdan kanıtlanmış tedavi yöntemleri değildir, ayrıca her insanın farklı olduğunu da hesaba katmak gerekir. Bu yöntemleri özellikle çocuklara ve alerjik reaksiyon sebebiyle daha da kötü olabileceğini düşündüğünüz insanlara uygulamayın.
Allerset (setirizin) nedir? Ne için nasıl kullanılır? Yan etkileri
Böcek ve arı sokması tedavisi
Arı sokmalarında tedavi
- Bir arı soktuktan sonra, iğnesi ve ona bağlı olan zehir kesesi deride kalır. İğne mümkün olduğu kadar süratle, tercihen iki saniye içinde çıkarılır. Zehir kesesinin sıkılması ya da sıkılmaması pek o kadar önemli değildir çünkü keseye bağlı olan adaleler arı kendisini oradan ayırdıktan sonra bile zehri pompalamaya devam edecektir. Yabanarısı ya da toprak yabanarısının iğnesi böcek oradan ayrıldığında deride kalmaz, çıkar.
- Zarkanatlı sokmalarına karşı soğuk kompres iyi bir ilk yardımdır. Pek çok kez sokulmuş olan kişilerin sistemik semptomların oluşması olasılığına karşı bir saat süreyle müşahede altında tutulması gerekir.
- Şiddetli anafilaktik reaksiyonlar: Hasta maruziyetten kaçınmalıdır ve her zaman yanında adrenalin enjeksiyonu taşımalıdır (Epipen). Hasta adrenalin enjeksiyonunu almışsa, 50 mg predniso(lo)ne verilir. İlk yardım için, bakınız 3. Hastanız sokmayla ilgili olup sadece sokma bölgesiyle kısıtlı kalmayan bir şişme, dispne ya da kolaps bildirdiği zaman mutlaka bir dermatoloğa ya da alergoloğa danışın. Desensitizasyon tedavisini düşünmek gerekebilir; ancak bu rutin bir çözüm değildir. Tedavinin kendisi bir takım riskleri beraberinde getirir, tedavinin ne kadar sürmesi gerektiği bilinmemektedir, diğer tedavi yollarını bertaraf etmez ve maliyeti yüksektir.
Böcek sokmalarına ve ısırmalarına ne iyi gelir
- Hafif lokal reaksiyonlarda hidrokortizon kremi yeterlidir. Bazen sekonder bakteriyel enfeksiyon tedavi gerektirir. Gözü kapatan bir ödem otomatik olarak oral steroidler ya da diğer özel tedavi gerektirmez.
- Tercihen maruziyetten önce alınacak bir antihistamin tableti semptomları ortadan kaldırabilir. Çift-kör araştırmalarda, setirizinin semptomlarını ortadan kaldırdığı gösterilmiştir.
- Şiddetli reaksiyonlar birkaç gün süre ile bir steroid tedavisi, örneğin prednizolon 30 mg/günde, gerektirir.
Zyrtec (setirizin) nedir? Niçin ve nasıl kullanılır? Yan etkileri
Arı sokmasında birden fazla iğne varsa ne yapmalı?
Eğer birden fazla aynı veya farklı bir böcek sokmasına maruz kaldıysanız cildinizde daha ciddi bir reaksiyon oluşabilir, çünkü bu durumda vücudunuza daha büyük miktarda zehir salgılar. Bu tür bir durum genelde yalnızca rahatsızlık hissinizi artırır; fakat daha ciddi bir reaksiyon oluştuğu takdirde tıbbi yardım almanızda fayda var.
Böcek sokmasında tehlikeli belirtiler
Böcek sokması sonrası acilen tedavi gerektiren durumlar:
- Bulantı,
- Kalp çarpıntısı,
- Bayılacak gibi hissetmek,
- Baş dönmesi,
- Yutkunma güçlüğü,
- Yüzde ve dilde şişlik,
- Nefes alırken hırıltı,
- Ciltte kabarma veya cildin herhangi bir yerinde ya da sokmanın gerçekleştiği bölgede kaşıntı varsa en yakın sağlık kurumuna başvurun.
Arı, akrep, yılan ve deniz canlılarının sokmasına nasıl müdahale edilmeli?
Böcek sokmasında insanlarda 1 veya 2 hafta sonra serum hastalığı veya anafilaksi (alerji) ortaya çıkabilir. Böcek sokmasından sonra ortaya çıkan reaksiyonun kişiden kişiye ve hangi böceğin soktuğuna göre değişiklik gösterebilir.
Böcek sokmalarından korunmak
- Yılın özellikle Temmuz ve Ağustos aylarında böceklerin şeker içeren yiyecek ve içeceklere ilgileri artar. Eğer çocuklarınızın böcekler tarafından zarar görmesini istemiyorsanız onları şekerli içecekler, lolipop veya benzeri tatlı şeylerden uzak tutun.
- Böcek sokmalarından korunmak için otların üzerinde açık ayakkabı ve çıplak ayakla yürümeyin.
- Ağzı açık kalmış tatlı içecekler yeniden içilmemelidir.
- Çöp tenekelerinin ağzını sıkıca kapalı tutun.
- Ev dışında yediğiniz yiyeceklerin paketlerini sıkıca kapatın, uzun süre ağzı açık bırakmayın.
- Pikniğe, parka giderken tatlı ve bitki kokulu parfümler sıkmayın.
- Eviniz ve arabanızın camlarını kapalı tutun.
Böcek sokmasına bağlı anafilakside tedavisi nasıl yapılır, acil müdahale
- ABC (Airway=havayolu açıklığı, Breathing= solunum, Circulation=dolaşım) sağlanması
- Bacakların yükseğe kaldırılması,
- Sokulan bölgenin üst kısmına turnike uygulanması,
- Oksijen desteği sağlanması,
Ayrıca, hastaya uygulanacak ilaçlara bir doktorun karar vermesi gerekir.
Isırmaların ve sokmaların neden olduğu komplikasyonlar
- Zarkanatlı sokmaları bir anafilaktik reaksiyona neden olabilir.
- Keneler borreliozis ve kene yoluyla bulaşan ensefalit yayarlar.
- Sivrisinekler, potansiyel olarak tehlikeli sonuçlar (seröz ensefalit) yaratabilecek olan sıtma, tularemi, ve arbovirüs hastalıklar (Alfavirüs, Flavivirüs ve Bunyavirüs genera) yayarlar.
Sivrisinekler sokması
Sivrisinekler sokması
- Sivrisinek sokması hızla gelişen bir ürtiker benzeri papüle neden olur. Bu papül hemen hemen her zaman spontan bir şekilde ortadan kaybolur ama bazen de hassas bireylerde uzun ömürlü ve kaşınan nitelikte olabilir. Sonbaharda sivrisinekler, Akdeniz Bölgesinde büyük papüllere, bazen veziküllere neden olabilir.
Karasinekler (Simuliidae; buffalo gnat) sokması
- Karasinekler giysilerin üstünden de ısırabilirler. Pek çoğu haftalar sürebilecek olan papüllü bir reaksiyon yaratırlar. Bazı kişiler kara sineklere alerjik hale gelirler ve lokal bir ödematöz reaksiyon geliştirebilirler. Karasineklerin ısırıkları genellikle yoğun bir şekilde kaşınır ve sıklıkla bir kaç saat içinde kanlanır ve süpüratif hale gelirler.
Isıran tatarcıklar (Culicoides) sokması
- Isıran tatarcıklar karasinekten küçüktür ve büyük sürüler halinde bulunabilirler. Şehirlerdeki evlerde sivrisineklere karşı kullanılan cibinlikleri geçer ve yatak çarşaflarının altından ısırabilirler.
Geyik biti sinekleri (koyun kenesi; Lipoptena cervi) sokması
- Geyik biti sinekleri saçla kaplı kafa derisine ve giysilerin altına ulaşmanın yollarını bulurlar; böylece ısırıklar temel olarak baş dolayında ve sırtta olur.
- Isırığın olduğu yerde günlerce süren ve içinden cerahat akan bir papül oluşur ve bazı kişilerde aylarca kaybolmayan nodüller ortaya çıkar.
- Yazın sonraki dönemlerinde sorunlara yol açarlar.
- Doğu Avrupa’da yaygındır.
- İnsekt kovucular etkili değildir.
Atsinekleri (üvendire sineği; Tabanidae) ısırması
- Bir atsineği ısırığı sıklıkla ortasında sulu bir nokta bulunan iri ve şişmiş bir papüle neden olur.
Zarkanatlılar sokmaları
- Zarkanatlı böcekler en tehlikeli allerjik reaksiyonlara neden olurlar.
- Bazan anafilaktik reaksiyon ölüme yol açar.
- Bir yabanarısı, (bal)arısı ya da toprak yabanarısı sokması sokma bölgesinde anında şişmeye ve şiddetli acıya neden olur.
- Zarkanatlıların zehrine karşı sensitizasyon her yıl çok sayıda anafilaktik reaksiyonlara yol açmaktadır.
Bit (Anoplura) ısırması
- Bu kan emici türlerin parazit şeklinde yaşayanı baş biti, gövde biti ve pübik bölge bitidir.
- Baş biti salgınları olasılıkla okullarda ya da günlük bakım merkezlerinde olur.
- Gövde bitleri günümüzde nadirdir; özellikle sosyal olarak dışlanmış kişilerde görülürler.
- Çamaşırları bir çamaşır makinesinde sıradan bir şekilde yıkamak onları dezenfekte etmek için yeterlidir.
- Pübik bölge bitleri genellikle cinsel ilişki yoluyla bulaşır; semptomlar arasında jenital bölgede kaşıntı ve püstüller ve pübik bölge kıllarına yapışmış sirkeler sayılabilir.
Tahtakurusu ısırığı
- Eski, pis binalarda görülür.
- Geceleri kan emer ve deride yumrular oluşmasına neden olurlar.
Pire ısırığı
- Kuşlar, sincaplar (fur farmers) ve sıçanlar tarafından taşınan pireler de insanları ısırır. İnsanlar, köpekler ve kediler tarafından taşınan pireler ya çok nadirdir, ya da yok olmuşlardır.
- Semptomlar, en sıklıkla insanların dışarıda doğada (kuş kafeslerini temizlerken ya da yazlık evlerini ilk defa ziyaret ederken, vs.) bulundukları zaman ortaya çıkar.
- Pireler katı, genellikle birkaç ısırığın bir grup olarak bulunduğu ve ortasında ısırık izi bulunan ve yoğun bir şekilde kaşınan papüllere neden olurlar. Görünüşe göre, pireler sıklıkla bazen çocuklarda yazın olabilen papüler ürtikerlere (strofulusa) neden olmaktadır.
- Hastanın kızarıklık ya da kabartıya neyin neden olduğu konusunda genellikle hiçbir fikri yoktur.
Kelebek larva ısırıkları
- Bazı güve kelebeklerinin larvaları (lepidoptera) hem toksik, hem de allerjik reaksiyonlara neden olabilir.
Kene ısırığı
- Ixodes ricinus kenesi laym hastalığına kenelerin taşıdığı Kumlinge ensefalit virüsünün ve Uukuniemi virüsünün yayılmasına neden olur.
- En iyi korunma, doğada yürürken uzun çizmeler ve pantolonlar giymektir (keneler çimenlerde bulunur, ağaçlarda değil).
- Kuş (tavuk üreten çiftçiler), köpek ve kedi keneleri sıklıkla ektremitelerde ve gövdede giysilerin örttüğü alanlarda birkaç kaşınan papülden oluşan grupların ortaya çıkmasına neden olurlar. Papülün ortasında bir ısırık izi görülür.
Yazın güneş çarpması ve böcek ısırmasına karşı acil müdahale yöntemleri
Örümcek ısırıkları
- Avrupa bahçe örümceğinin ısırığı (Araneus diadematus) acılara neden olabilir.
- Büyük kuş örümceğinin ısırığı tehlikeli değildir.
Böcek öldürücü ilaçların kullanılması
- Etkin böcek öldürücüler dietiltolüamid (DEET) içerirler. Ambalajın üzerinde yazılı talimat uyarınca %50’lik akarlara karşı etkili bir solüsyon, %20’lik bir solüsyon ise sivrisineklere, karasineklere ve ısıran tatarcıklara karşı etkilidir. Bunlar, geyik biti sineklerine, yabanarılarına, arılara ya da toprak yabanarılarına karşı etkili değildir.
- Böcek öldürücülerin etkisi genellikle birkaç saat sürer. Yoğun terleme bunların etki süresini azaltır.
- Böcek öldürücüler yaralarda ya da cildin hasarlı olduğu yerlerde kullanılmamalıdır. İç mekanlara geri dönüldüğünde bunların yıkamak suretiyle deriden uzaklaştırması tavsiye edilir.
- Dietiltolüamidin merkezi sinir sistemi üzerinde toksik bir etkisi vardır. Emilme tehlikesi nedeniyle 3 yaşın altındaki çocuklarda kullanılması tavsiye edilmez. Öte yandan, doğal maddeler kullanılarak imal edilmiş çocuk giysilerinin, giyilmeden hemen önce hiç değilse arka tarafına sprey sıkılabilir. Ancak, çocuğun böcek öldürücüyü solumaması ya da ellerine bulaştırmaması için özen gösterilmesi gerekmektedir.
YAZIYI PAYLAŞ
Benzer Yazılar
Arı sokması: Ne iyi gelir? Alerjisi, ilkyardım ve evde tedavi- Arı, akrep, yılan ve deniz canlılarının sokmasına nasıl müdahale edilmeli?
- Arı alerjisi belirtileri ve tedavisi
- Düzce Üniversitesi AR-GE Merkezi arı zehrinden güzellik kremi üretti
- Alerji nedir, kimlerde görülür? Belirtileri, testi ve tedavisi
Arı sokması: Ne iyi gelir? Alerjisi, ilkyardım ve evde tedavi
Arı, akrep, yılan ve deniz canlılarının sokmasına nasıl müdahale edilmeli?
Arı alerjisi belirtileri ve tedavisi
Düzce Üniversitesi AR-GE Merkezi arı zehrinden güzellik kremi üretti
Alerji nedir, kimlerde görülür? Belirtileri, testi ve tedavisi
YORUMUNUZ VAR MI?