Apse nedir, neden olur? Diş apsesine ne iyi gelir? Belirtileri ve tedavisi

Apse, genellikle bakteriyel enfeksiyonlar nedeniyle oluşan içi irin dolu keselerdir. Vücudun her yerinde gelişebilir ama en çok cilt yüzeyinde ve dişlerde görülür. Diş apseleri çok şiddetli ağrılara ve yanakta şişmeye yol açabilir. Tedavi sürecinde ağrı kesiciler ve hijyen için tuzlu, karbonatlı veya hidrojen peroksitli su ile ağzı çalkalamak yardımcı olabilir. Antibiyotikler yaygın ve şiddetli bir enfeksiyon olmadığı sürece diş apsesi tedavisinde pek tercih edilmez. Apsenin nedenini ve dişin durumunu anlamak için röntgen çekilir ve ona göre bir tedavi planı uygulanır. Apse çoğunlukla önce boşaltılıp temizlenir. Ardından diş kurtarılabilecek durumdaysa kök kanal tedavisi uygulanır, değilse diş çekilir. Diş apsesinin tedavisi ihmal edilirse ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.

Apse nedir?

Enfeksiyon nedir? Neden olur? Belirtileri, türleri ve tedavisi

Apse neden olur?

Çoğu apseye stafilokok adı verilen bir bakteri türü yol açar. Bakteri vücuda girdiğinde bağışıklık sistemi etkilenen bölgeye enfeksiyonla savaşmak için beyaz kan hücreleri gönderir. Beyaz kan hücreleri bakterilere saldırırken irinle doldurulan bir boşluk oluşturarak apseye neden olur. İrinde ölü doku, beyaz kan hücreleri ve bakteriler bulunur.

Diş apsesi neden olur?

Diş apsesi çoğunlukla diş kökünde veya çevresinde gelişen bir enfeksiyon sonucunda kök kanalındaki yumuşak pulpa (diş özü) dokusu iltihaplandığında ya da öldüğünde oluşur. Bu duruma yol açan başlıca nedenler ise şunlardır: (1)

• Diş çürükleri
• Kırık, yontulmuş veya başka yollarla yaralanan diş
• Diş minesindeki açıklıklar
• Eskimiş dolgular
• Diş eti hastalığı

Diş ağrısı neden olur, nasıl geçer? Diş ağrısına ne iyi gelir?

Apse çeşitleri

• Cilt apseleri: Genellikle yüz, boğaz, koltuk altı veya kasıkları etkiler.
• Pilonidal apseler: Kalça kıvrımlarında oluşur ve kıl dönmesi olarak da bilinir.
• Anorektal apseler: Anüs (makat) bölgesinde gelişir.
• Bartholin apsesi (kisti): Vajina girişinin her iki tarafında bulunan Bartholin bezlerinde oluşur.
• Omurilik apsesi: Çoğunlukla verem mikrobundan kaynaklanan bir apse çeşididir.
• Diş apsesi: Dişlerin içinde, diş etlerinde veya dişleri yerinde tutan kemikte oluşabilir.

Diş apsesi türleri

Diş apsesinin en sık görülen türleri şunlardır:

• Periapikal apse: Bu apse bakteriler diş pulpasını istila ettiğinde diş kökü ucunda oluşur. Diş pulpası dişin kan damarlarını, sinirlerini ve bağ dokusunu içeren en iç kısmıdır. Genellikle tedavi edilmeyen bir diş boşluğunun, kırığının veya önceki diş tedavisinin bir sonucu olarak ortaya çıkar. (2)
• Periodontal apse: Diş kökünün yanındaki diş etinde gelişen bir apse türüdür. Diş eti ve diş arasına sıkışan yiyecek kalıntıları sonucu bakteri birikimiyle oluşur. Apse çevre doku ve kemiğe de yayılabilir. Başlıca nedeni düzenli uygulanmayan diş bakımıdır. Diş eti hasarı da bazen periodontal apselere neden olabilir. (3)
• Diş eti apsesi: Sadece diş etlerinde gelişen apsedir ve dişleri etkilemez.

Diş eti hastalıkları ve kanaması neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Tedavi edilmeyen diş apsesinin olası komplikasyonlar:

• Diş kaybı
• Kan enfeksiyonu (septisemi)
• Enfeksiyonun yumuşak dokuya ve/veya çene kemiğine yayılması
• Enfeksiyonun vücuda yayılması (beyin apsesi, kalp iltihabı ve zatürreeye yol açabilir)

Diş apsesi belirtileri

• Zonklama ve şiddetli ağrı (kulağa, çeneye ve boyuna da yayılabilir)
• Yanakta kızarıklık ve şişme
• Sıcak-soğuk hassasiyeti
• Çiğneme veya ısırma esnasında ağrı
• Diş renginde değişiklik
• Parlak, kırmızı ve şiş diş eti
• Ağız kokusu ve tat kaybı
• Boyun veya çene altında şiş lenf düğümleri
• Ateş
• Ağzı tam açmada, yutmada veya nefes almada güçlük

Diş apsesi ağrısına ne iyi gelir?

• Ağrı kesiciler: Ağrı kesiciler ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir. En etkilileri etkin maddesi ibuprofen ve parasetamol olan ağrı kesicilerdir. 16 yaş üstü kişiler aspirin de kullanabilir. Ancak aspirini apseli diş üzerine koymayın, ağız ülserine yol açabilir.
• Karanfil yağı: Doğal bir ağrı kesicidir. Seyreltilmiş yağdan birkaç damla pamuk üzerine döküp ağrıyan diş üzerinde 2-3 dakika tutun. Pamuğu aldıktan sonra 10 dakika daha bekleyip ağzınızı ılık suyla çalkalayın. Ayrıca küçük bir bardak suya birkaç damla karanfil yağı ilave ederek gargara da yapabilirsiniz.

Karanfil yağı neye iyi gelir? Karanfilin faydaları nelerdir?

• Sarımsak: Doğal bir antibiyotik olan sarımsak bakterileri öldürebilir ve ağrıyı dindirebilir. Bunun için taze bir diş sarımsak ezip apseli dişinize sürün. Ağrı hafifleyince ağzınızı çalkalayın.
• Soğuk kompres: Ağrıyı ve yanak şişmesini azaltabilir. Bir torbaya buz küpleri koyup kuru bir bezle sardıktan sonra şiş yanağın üzerinde bastırmadan tutun. 15 dakikada bir uygulayabilirsiniz.

• Tuzlu su: Yarım bardak ılık suya yarım çay kaşığı kaya tuzu
• Karbonatlı su: Yarım bardak ılık suya bir tutam tuz ve yarım çorba kaşığı karbonat
• Hidrojen peroksit (oksijenli su): Bir kahve fincanı ılık suya eşit miktarda oksijenli su (karışım kesinlikle yutulmamalıdır) (4)

Apse tedavisi

Diş apsesi tedavisi

• Apsenin boşaltılması: Apseye küçük bir kesi uygulanarak irinin dışarı akması sağlanır. İrin tamamen boşalıp şişlik indikten sonra apseli bölge tuzlu su çözeltisiyle temizlenir. Bu işlem sonrasında dişi kurtarmak için genellikle kök kanal tedavisi yapılır.

• Kök kanal tedavisi: Önce dişin üst kısmı bir matkapla delinerek diş köküne ulaşılır. Hasarlı dokular (pulpa) çıkartılır ve enfeksiyonun tekrarlanma riskini önlemek için kök kanalları iyice dezenfekte edilir. Daha sonra kök kanalı ve pulpa odası doldurularak kapatılır. Gerekirse diş kalıcı bir taçla kaplanabilir.
• Diş çekimi: Apseli diş kurtarılamazsa çekilmesi gerekir. Diş çekildikten sonra oluşan boşluk iyice temizlenip dezenfekte edilir. Eksilen dişin yerini doldurmak için implant tedavisi uygulanabilir.

Kanal tedavisi nedir, nasıl yapılır? Faydaları, ağrısı ve riskleri

Bu tedaviler lokal anesteziyle uygulanır. Antibiyotik sadece enfeksiyon yayıldıysa veya hastanın zayıf bir bağışıklık sistemi varsa reçete edilir. Tekrarlayan apselerde hastalıklı dokuyu cerrahi müdahaleyle genel anestezi altında çıkarmak gerekebilir. Bu ameliyat bir ağız cerrahı tarafından yapılır.

Diş apsesi ağrısı ne kadar sürede geçer?

Tedavi sonrasında diş ağrısı birkaç günde tamamen geçer.

Diğer apselerin tedavisi

• Antibiyotikler: Enfeksiyonu temizlemek ve yayılmasını önlemek için reçete edilebilir.
• Drenaj işlemi: Apseli bölgeye lokal anestezi altında kesi uygulanır. Daha sonra iğne drenaj işlemiyle irin boşaltılır.
• Cerrahi müdahale: Özellikle iç apselerde iğne drenaj yöntemiyle irini boşaltmak mümkün olmadığında cerrahi müdahale gerekebilir. Genel anestezi altında yapılan ameliyat, apsenin türüne ve vücudun neresinde olduğuna bağlı olarak değişebilir.

Apse patlaması nedir?

Apse patlaması, apsenin fiziksel etkenler sonucu kendiliğinden patlamasıdır. Apse iyice büyüdüğünde patlama olasılığı artar ve akıntıya neden olur.

Çene ağrısı neden olur? Tedavisi ve pratik öneriler

Diş apsesi patladığında alınabilecek önlemler şunlardır:

• Ağzı bol suyla iyice temizlemek
• Tuzlu suyla sık sık gargara yapmak

Diş apsesi için faydalı öneriler

• Diş apsesi oluştuğunda diş kaybı gibi komplikasyonları önlemek için hemen diş doktorunuzdan randevu alın.
• Sıcak-soğuk yiyecek ve içeceklerden kaçının. Ilık ve yumuşak yiyecekler yemeyi deneyin.
• Tatlı hiçbir şey tüketmeyin.
• Yemek yerken apseli dişinizi kullanmayın.
• Dişlerinizi yumuşak bir diş fırçasıyla temizleyin ve geçici olarak apseli dişin etrafında diş ipi kullanmayın.
• Diş apsesini kesinlikle kendiniz patlatmaya kalkmayın. Bu durum enfeksiyonun yayılmasına ve/veya kana karışmasına neden olabilir.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör