Antikor nedir, ne işe yarar? Testi, bağışıklık ve koronavirüs tedavisine etkisi

Antikor, vücut için tehlikeli olabilecek yabancılara yanıt olarak bağışıklık sistemi tarafından üretilen koruyucu bir proteindir. Hastalık yapıcı virüs, bakteri ve toksik maddeleri vücuttan uzaklaştırırlar. Hastalıkla savaşan antikorlar, belirli antijenlere özgü olarak üretilirler. Bu nedenle enfeksiyon geçirmiş kişilerin bağışıklık sistemi tarafından covid-19’a karşı üretilen antikorlar koronavirüs tedavisinde kullanılır. Antikor tedavisi, koronavirüs tedavisinin ardından iyileşen kişilerden alınan kandan antikorların ayrıştırılmasıyla elde edilen plazmanın covid-19 pozitif olan hastalara aktarılmasıdır. Herhangi bir enfeksiyondan sonra antikorlar birkaç ay dolaşımda kalır ve söz konusu antijene karşı uzun süreli bağışıklık sağlar. Ancak, koronavirüs tedavisinde bu sürenin ne kadar olacağı henüz bilinmemektedir.

Antikor nedir?

Antikorlar, antijenleri yok etmek için onlara bağlanır ve bağışıklık sistemi için sinyal görevi gören bağışıklık kompleksleri oluştururlar. Bir antikorun antijen üzerinde bağlandığı spesifik hedefe karşılık gelen kısma epitop adı verilir. Antikorlar, tüm türlerde ortak olan sabit bir bölgeye ve belirli bir epitopa özgü olan değişken bir bölgeye sahiptir.

Koronavirüs REHBERİ: Nasıl bulaşır? Belirtileri, korunma yöntemleri ve tedavisi

Antikor ne işe yarar?

B hücreleri tarafından üretilen antikorlar bağışıklık sisteminin en önemli işlevlerinden birinde önemli rol oynarlar. Enfeksiyona neden olabilecek bir antijeni tanırlar ve yapısını bozarak yok edilmelerine yardımcı olurlar.

Antikor özellikleri

• Her antikor spesifik bir antijen için yapılır ve sadece bu antijene bağlanacak özel reseptörlerle donatılmıştır.
• Antikor molekülleri, eşit boyutta üç bölümden oluşur ve 2 ağır, 2 hafif olmak üzere 2 tip protein zincirine sahiptir. Bir antikorun sınıfı ve fonksiyonu ağır zincirinin yapısı ile tanımlanır.
• Çözünür oldukları ve büyük miktarlarda salgılandıkları için kolayca elde edilebilir ve incelenebilirler.
• Belirli bir antijene spesifik bağlanma kabiliyeti antikorların hamilelik testleri gibi teşhis uygulamalarında ve kanser tedavileri gibi terapötik uygulamalarda kullanılmasını sağlar.
• Bazen kişinin bağışıklık sistemi, çoğu insanda bağışıklık reaksiyonları oluşturmayan yabancı maddelere yanıt verebilir, bu tür tepkiler alerji olarak adlandırılır.

Lenfosit (LYM) nedir? Neye yarar? Düşüklüğü ve yüksekliği neden olur?

Antikor nasıl sentezlenir?

Antikorlar, plazma proteininin kemik iliğinde olgunlaşan B hücreleri (B lenfositleri) tarafından sentezlenir. Bir antijen vücuda girdiğinde, bağışıklık sistemi onu yabancı madde olarak tanıyarak ortadan kaldırmak için antikor yapımı da dâhil olmak üzere bir dizi mekanizmayı harekete geçirir. Antijen B hücresi yüzeyine bağlandığında, onu bölünmesi ve klon adı verilen bir grup özdeş hücre halinde olgunlaşması için uyarır. Olgun B hücreleri, kan dolaşımına ve lenfatik sisteme milyonlarca antikor salgılar. Her bir B hücresi, her bir antijene karşı benzersiz bir antikor üretir.

Antikor testi nedir?

Seroloji testi de denen antikor testi, hastanın kan örneğinin belirli bir antikorun varlığı, yokluğu veya mevcut miktarı için analiz edilmesidir. Bazı antikor testleri spesifik olarak belirli bir antikor tipine odaklanır, en sık ölçülenler IgM, IgG, IgE’dir. Bu testlerde kan örneği bilinen bir antijenle karıştırılarak, yanıt olarak antikor üretilip üretilmediği veya bir reaksiyonun gerçekleşip gerçekleşmediğine bakılır. Antikorların varlığı kişinin bir antijenle karşılaşmasından sonra geliştirdiği bağışıklığın işaretlerindendir.

Antikor testi neden yapılır?

• Bulaşıcı bir antijene maruz kalmak
• Belirli bir mikroorganizmaya karşı bağışıklık durumunu değerlendirmek
• Otoimmün bozukluklar, alerjiler, hepatit, HIV, karaciğer hastalıkları, lupus, frengi ve tiroid gibi çeşitli hastalıkları teşhis etmek
• Transfüzyon reaksiyonunun veya nakledilen bir organın reddinin nedenini araştırmak
• Bir enfeksiyonun seyrini izlemek

Lupus hastalığı nedir? Kimlerde görülür? Belirtileri ve tedavisi

Covid 19 (koronavirüs) antikor testi

Covid-19 için geliştirilen antikor testleri, enfekte olmuş ve iyileşmiş hastaların kanlarında virüse karşı oluşan antikorların tespitinde, aynı zamanda enfekte olan ancak semptom göstermeyen kişilerin belirlenmesinde kullanılmaktadır.

Antikor testi nasıl yapılır?

• Hızlı tanı kitleri hamilelik testleri gibi evde uygulanabilmekte ve yaklaşık 15 dakikada sonuç vermektedir. Ancak bunların doğruluğu hakkında bazı endişeler vardır; antikor üretimi zaman alan bir süreç olduğundan, virüs vücuda girdikten sonraki ilk günlerde alınan sonuçlar güvenilir değildir.
• Bir laboratuvara kan örnekleri göndermeyi gerektiren analizler genellikle daha doğrudur, ancak 3-5 gün gibi daha uzun bir sürede sonuç verir.

Antikor çeşitleri

Antikorlar, moleküler yapılarına göre beş sınıfa ayrılır; her sınıf, immünoglobulin kısaltmasına eklenen bir harfle belirtilir. Her biri vücudun farklı bölümünde bulunur ve farklı görevleri vardır.

Koronavirüs testi ve tedavisi nasıl yapılır? Evde tecrit kuralları

• İmmünoglobülin IgG

Tipik bir antikor molekülü olarak kabul edilen IgG, plazmada en bol bulunan immünoglobulindir. Vücudun tüm kan ve doku sıvılarında bulunur. En önemli fonksiyonu bakteri ve virüslerle savaşmaktır. Boyut olarak en küçük antikorlar olduklarından plasentadan kolaylıkla geçerek fetüse koruma sağlarlar. IgG testi, öncelikle bulaşıcı hastalıkların teşhisi, izlenmesi veya bağışıklık durumunun belirlenmesinde kullanılır.

• İmmünoglobülin IgM

IgM ve IgG antikorları, enfeksiyona karşı kısa ve uzun süreli koruma sağlamak için birlikte çalışırlar. Kişi ilk kez bir antijene maruz kaldığında, enfeksiyonla savaşmak için yeterli spesifik antikor üretmek 2 hafta kadar sürebilir. Güçlü bir antibakteriyel etki sağlayan ilk yanıt öncelikle IgM antikorlarından gelir. Acil tehdit geçtikten birkaç hafta sonra IgG antikorları oluşur. Vücut aynı antijene bir daha maruz kaldığında, IgG koruma için çok daha hızlı ve güçlü tepki verecektir. En büyük boyutlu antikorlar olan IgM’ler, lenfatik ve dolaşım sistemlerinde bulunurlar. IgM testi, bulaşıcı hastalıkların teşhisi ve bağışıklık durumunun belirlenmesinde kullanılır.

• İmmünoglobülin IgA

IgA, solunum ve gastrointestinal yolları kaplayan gözyaşı, tükürük, anne sütü gibi sıvıları üreten mukoza zarlarında bulunur. Virüsleri etkisiz hale getirmesinin yanında bakterilerin dokulara yapışmalarını engeller. IgA testi, bağışıklık yetersizliğinin değerlendirilmesinde ve çölyak hastalığının tanısında kullanılır.

Çölyak hastalığı nedir? Nedenleri, belirtileri, testi ve tedavisi

• İmmünoglobülin IgE

IgE öncelikle alerjilerle ilişkilidir, genellikle mast hücre zarlarında bulunur. Alerjik ve anaflaktik reaksiyonlarda önemli rol oynarlar. IgE testi, belirli maddelere karşı alerjileri tanımlamak ve izlemek için kullanılır.

• İmmünoglobülin IgD

IgD olgunlaşmamış B lenfositlerin plazma zarlarında salgılanmış bir formda üretilir. Normalde serumda çok az miktarda bulunur ve kandaki konsantrasyonunun fizyolojik önemi belirsizdir. Akyuvarlara ve mast hücrelerine bağlanarak solunum sisteminin bağışıklık savunmasında rol oynadığı düşünülmektedir. IgD testi, humoral bağışıklık hakkında önemli bilgiler verebilir.

Antikor tedavisi

İmmün plazma yöntemi olarak da bilinen antikor tedavisi, temelde antikor eksikliği olan hastalarda eksik immunoglobülinin yerine konulmasıdır. Bağışıklığı destekleyen tedavilerden biri olarak, enfeksiyonların şiddetini azaltarak organ yetmezliği gibi ciddi hastalıkların gelişimini engeller. Önceden enfekte olmuş kişilerin kanlarından elde edilen antikorlar, toksinlere veya mikroplara karşı pasif aşılama sağlamak için hastalara antiserum olarak verilir. Kas içine, cilt altına ve intravenöz olarak uygulanabilir; zatürre, tetanoz gibi bir enfeksiyonun varlığında antibiyotik tedavisi ile birlikte yürütülebilir.

Zatürre (pnömoni) nedir? Kimlerde görülür? Belirtileri ve tedavisi

Gen mutasyonlarına bağlı bozukluklar, antikor eksikliğine bağlı immün yetersizlikler, otoimmün hastalıklar, alerjiler, tekrarlayan bakteriyel-viral enfeksiyonlar, suçiçeği, kuduz, hepatit gibi belirli hastalıkların tedavisinde kullanılır. Antikor üretimini tetikleyen bir başka bağışıklama yöntemi de aşıdır. Zayıf veya seyreltilmiş bir antijen formundan oluşan aşı sayesinde vücut, karşılaştığı herhangi bir antijen formuna anında saldırarak enfeksiyonları başlamadan önce durdur. Aşı tarafından, enfektif bir mikroorganizmaya maruz kalmadan önce üretilen antikorlar, bağışıklık olarak adlandırılan uzun süreli koruma sağlamaktadır.

Koronavirüs tedavisinde antikor

Antikor tedavisinin koronavirüse karşı etkili olup olmadığı henüz kesinleşmemiştir, çünkü covid-19 geçiren insanların ürettiği antikor direncinin yeterli olup olmadığı veya ne kadar sürdüğü belirsizdir, bunun için daha fazla araştırma gereklidir. Bilim insanları, daha önce çocuk felci, suçiçeği, ebola, SARS gibi salgınlarda kullanılan antikor tedavisinin, özellikle yoğun bakımda solunum sıkıntısı çeken ve hayati tehlikesi bulunan koronavirüs hastalarının da iyileşmesine katkı sağlayabileceğini düşünüyorlar. Bu nedenle covid-19 için geliştirilen FDA onaylı antikor testleri ile virüse karşı bağışıklığı olanların test edilerek belirlenmesi hedeflenmektedir.

Antikor ve antijen ilişkisi

Antijenler, vücut için yabancı olan bakteri, virüs, toksik madde gibi hastalık yapıcı maddelerdir, aynı zamanda kırmızı kan hücrelerinin yüzeyinde bulunan protein molekülleridir. Antikorlar, antijenlerle savaşmak için vücudumuzun doğal savunmasının bir parçası olarak bağışıklık sistemi tarafından üretilen proteinlerdir. Antijenler vücuda girdiklerinde onlara yapışırlar ve kimyasal bileşimlerini değiştirerek etkisiz hale getirirler.

Ebola nedir, nasıl bulaşır? Ebolanın belirtileri ve tedavisi

Antikor ve bağışıklık sistemi

Hastalıklara karşı vücudu koruyan, zararlı hücrelere ve yabancı organizmalara saldıran bağışıklık sistemi vücudun doğal savunma mekanizmasıdır. Bir antijen vücuda girdiğinde, bağışıklık sistemi onu yabancı olarak algılayarak vücudun farklı bölümlerine sinyaller gönderir. Virüsü ilk karşılayan B hücreleri, antijene uygun antikorlar üretmeye başlar. Üretilen her antikor türü sadece bir antijene karşılık gelir. Antikor antijene saldırarak nötralize eder ve bir sonraki saldırı turu için işaretler.

Ardından T hücrelerine, antikorların işaretlediği antijene saldırma emri verilir. Antikor üretimi, tüm antijen molekülleri giderilene kadar birkaç gün devam eder. Antijen yok edildikten sonra fagositik hücreler enfeksiyonun kalıntılarını temizlerler. Antijen yok edildikten sonra, B hücreleri, antijenin yeniden vücuda girmesi halinde antikor üretmeye hazır olarak kan dolaşımında kalır. Bağışıklık sistemi daha önce savaştığı mikroorganizmayı tanıyarak bu kez onu yok etmek için çok daha çabuk tepki verir.

Kazanılmış bağışıklık olarak adlandırılan bu durum, geçirilmiş bir hastalıktan sonra veya aşılama ile gelişebilir. Uygun antikor üretimi, vücudun yabancı maddeleri doğru bir şekilde tanımlama yeteneğine bağlıdır ve bu sayede vücudumuz kendi kendini iyileştirebilir. Bağışıklık sistemi normal olarak kişinin kendi hücrelerinde bulunan antijenleri tanıyarak görmezden gelir. Ancak bazen bağışıklık sistemi zayıflar ve bu antijenlerin bir kısmını yabancı olarak tanımlayarak ürettiği otoantikorlarla söz konusu hücrelere saldırır. Otoimmün yanıt, tek bir organı veya sistemik olarak birçok doku ve organı etkileyerek otoimmün bozukluklara neden olabilir.

Antikor üretimi nasıl arttırılır?

• Şeker, tuz, yağ gibi besinleri dengeli miktarda tüketin; vitamin ve minerallerden zengin yiyeceklerle sağlıklı bir beslenme alışkanlığı edinin. Antioksidanlar açısından zengin taze sebze-meyveler ve bol tahıllı gıdaları tercih edin.
• Bağışıklık sisteminin güçlenmesine katkı sağlamak için düzenli olarak günde ortalama 7 saat uyuyun.
• Bol su için.
• Egzersiz yapın veya açık havada yürüyün.
• Stresten uzak durmaya çalışın, çünkü bağışıklık sistemi stresle başa çıkmak için bazı hormonları ihtiyacından fazla üreterek vücudun doğal dengesinin bozulmasına yol açabilir.
• Ellerinizi sık sık yıkayarak kişisel hijyeninize özen gösterin.

B12 vitamini nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği

 Antikor artıran yiyecekler

• B12 vitamini: Süt, yoğurt, yumurta, kırmızı et, balık, sakatat, tavuk ve baklagiller
• A vitamini: Karaciğer, tereyağı, peynir, yumurta sarısı, domates, kereviz, enginar, lahana, soğan, sarımsak, havuç, patates, kavun, muz, kayısı ve kuşburnu.
• E vitamini: Buğday, mısır, pirinç gibi tahıllarda, ceviz, badem, fındık, yerfıstığı gibi kuru yemişler ve yeşil sebzeler.
• C vitamini: Limon, portakal, greyfurt gibi turunçgiller, ıspanak, maydanoz gibi yeşil yapraklı sebzeler, elma, siyah üzüm, erik, kivi, şeftali, kiraz.
• Omega-3: Chia tohumu, keten tohumu, avokado, ceviz ve somon, uskumru gibi balıklar.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör