Ankilozan spondilit (AS) nedir? Belirtileri, nedenleri ve tedavisi

7 Mayıs 2015 | 1 Nisan 2021 | Kategori: Romatizmal Hastalıklar, Sağlık Sözlüğü Print

1K Paylaşım

Ankilozan spondilit (AS), omurga ve leğen kemiğini birleştiren eklemleri etkileyen iltihaplı bir romatizmal hastalıktır. AS hastaları, sabahları yataktan bel ağrısıyla uyanır. Özellikle belde, kalçada, boyunda, sırtta yarım saatin üzerinde sabah tutukluğu ya da sertlik gibi belirtilerle kendini gösterir. AS bazı hastalarda omurgayı tamamen hareketsiz hale getirebilir, hasta başını dahi döndüremez. Hastalığın son evresinde bazı hastalarda ‘kamburluk’ olarak bilinen sırt ve boyun deformasyonu görülebilir. Özellikle 20 ile 40 yaş civarında görülen Ankilozan Spondilit hastalığı erken teşhis edildiğinde kontrol altına alınabilir. Böylece, hastalar, hayatlarına ağrısız ve hareket kısıtlılığı olmadan devam edebilir.

İçindekiler

Ankilozan Spondilit nedir?

Ankilozan spondilit, omurga, kuyruk sokumu ve leğen kemiğini birleştiren eklemleri etkileyen iltihaplı romatizmal bir hastalıktır. Hayatı ve hareketi kısıtlayan, ağrıya, iş görmezliğe, psikolojik sorunlara ve ileri evrelerde bazı hastalarda kamburluğa neden olabilir. Ankilozan Spondilit hastalığı, sıklıkla genç erkeklerde görülüyor, ancak kadınlarda da görülme sıklığı seyrek değildir.

Romatizma nedir? Neden olur? Romatizmanın belirtileri ve tedavisi

Ankilozan spondilitli hastaların birinci derece akrabalarında hastalığa normal popülasyondan yaklaşık 10 kat fazla rastlanıyor. AS hastalığı, öncelikli olarak omuriliği etkileyen bir artrit türüdür. Omurga eklemlerinin iltihaplanması sonucunda şiddetli, kronik ağrı ve rahatsızlığa neden olur. Daha ileri vakalarda, bu iltihaplanma, ankiloz denilen ve omurgayı sabitleyip hareketsiz bırakan yeni kemik oluşumuna yol açabilir.

AS, vücudun omuz, kalça, kaburga, topuk ve el ve ayakların küçük eklemleri gibi diğer bölgelerinde de iltihap, ağrı ve sertliğe neden olabilir. Hatta bazen nadir de olsa gözler, akciğerler ve kalp etkilenebilir. Ankilozan spondilitin ayırt edici özelliği, hastalığın ilerlemesi sırasında sakroiliak eklemlerin tutulumudur. Bu eklemler, omurganın pelvisle birleştiği omurga tabanında bulunur.

Ankilozan spondilit

Ankilozan spondilit belirtileri

Özellikle sabahları bel ve kalçalarınızda ağrı ve sertlik
Boyun ağrısı
Yorgunluk
3 aydan fazla devam eden ağrı
Ağrının fiziksel aktivite ve egzersiz ile rahatlaması

Romatoloji nedir? Romatolog ne iş yapar? En önemli romatolojik hastalıklar

Zamanla, belirtiler düzensiz aralıklarla daha da kötüleşebilir, düzelebilir veya durabilir. Ankilozan spondilitte, görülen bel ağrısının özellikleri şöyle sıralanabilir. 40 yaş öncesinde başlayan, 3 aydan daha uzun süre devam eden, aniden değil yavaş yavaş başlayan, sabahları yataktan kalkmayı zorlaştıran, istirahat ile geçmeyip, uzun süre yatınca artan, hareket etmekle azalan ve ’inflamatuvar bel ağrısı‘ adı verdiğimiz bir ağrıdır.

Vücudun en çok etkilenen alanları şunlardır:

Omurganın tabanı ile pelvis arasındaki eklem (sacroiliac)
Sırtın alt bölgesindeki omurga
Tendonların ve bağların, özellikle omurgada, ancak bazen topuk sırtındaki kemiklere bağlandığı yerler
Göğüs kemiği ve kaburga arasındaki kıkırdak
Kalça ve omuz eklemleri

Ankilozan spondilit neden olur?

Ankilozan spondilitin bilinen özel bir nedeni yoktur, ancak genetik faktörler söz konusu gibi görünmektedir. Özellikle, HLA-B27 olarak adlandırılan bir gen, ankilozan spondilit hastalığına yakalanma riskini büyük ölçüde artırmaktadır.

Ankilozan spondilit doğru tedavi ve egzersizle kontrol altına alınabilir

Ankilozan spondilit risk faktörleri

Erkekler, kadınlardan daha fazla ankilozan spondilit geliştirmeye yatkındır.
Hastalığın genellikle geç ergenlikte veya erken yetişkinlikte ortaya çıkar.
Ankilozan spondiliti olan çoğu insanda HLA-B27 geni vardır. Ancak bu geni taşıyan pek çok insan hiçbir zaman ankilozan spondilit geliştirmez.

Ankilozan Spondilit teşhisi

Fizik muayene

Uzman doktor, öncelikle belirtileri değerlendirecektir. Daha sonra fizik muayenede omurganızdaki hareket aralığını test etmek için farklı yönlerde omurganızı bükmenizi isteyebilir. Pelvisinizin belirli kısımlarına bası uygulayarak veya bacaklarınızı belirli bir pozisyona getirerek ağrınızı yeniden üretmeye çalışabilir. Ayrıca, göğsünüzü genişletmekte zorlandığınızı görmek için derin bir nefes almanızı isteyebilir.

Kamburluk (kifoz) neden olur? Belirtileri, tedavisi ve ameliyatı

Görüntüleme testleri

X-ışınları, eklemleriniz ve kemiklerinizdeki değişikliklerin belirlenmesini sağlar, ancak ankilozan spondilitin belirtileri hastalığın erken dönemlerinde belirgin olmayabilir. MRG, kemiklerin ve yumuşak dokuların daha ayrıntılı görüntülerini sağlamak için radyo dalgaları ve güçlü bir manyetik alan kullanır. MRG taramaları, hastalık sürecindeki ankilozan spondilitin kanıtlarını ortaya çıkarabilir, ancak çok daha pahalıdır.

Laboratuvar testleri

Ankilozan spondiliti tanımlamak için spesifik laboratuar testleri yoktur. Bazı kan testleri, iltihaplanmayı ortaya çıkarabilir, ancak birçok farklı sağlık problemi de iltihaplanmaya neden olabilir. Kanınız HLA-B27 geni için test edilebilir, ancak bu geni taşıyan kişilerin çoğunda ankilozan spondilit yoktur.

Majezik, ağrı kesici ne için kullanılır? Dozu ve yan etkileri

Ankilozan spondilit tedavisi

Tedavinin amacı, ağrı ve sertliğinizi azaltmak ve komplikasyonları ve omurga deformitesini önlemek veya geciktirmektir. Ankilozan spondilit tedavisi, ancak hastalığınız geri dönüşümsüz hasara neden olmadan önce başlarsa başarılı olabilir.

Ankilozan spondilit ilaçları

Naproksen (Naprosyn) ve indometasin (Indocin) gibi Nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) ankilozan spondiliti tedavi etmek için en yaygın olarak kullanılan ilaçlardır. İltihap, ağrı ve sertliği rahatlatabilirler. Ancak, bu ilaçlar gastrointestinal kanamaya neden olabilir.

Eğer NSAID’ler yardımcı olmazsa, doktorunuz tümör nekroz faktörü (TNF) bloker veya interlökin 17 (IL-17) inhibitörü gibi bir biyolojik ilacın başlatılmasını önerebilir. TNF blokerleri vücutta iltihaba neden olan bir hücre proteinini hedefler. IL-17, vücudunuzun enfeksiyona karşı savunmasında rol oynar. TNF blokerleri, ağrıyı ve eklemlerdeki şişlik ve sertliği azaltmaya yardımcı olur. Yeni nesil Ankilozan Spondilit ilaçları ile tedavi başarısı artmıştır. İlaçlar deri altına veya damar yolundan enjekte edilir.

TNF blokerleri ve IL-17 inhibitörleri gizli tüberkülozu yeniden aktive edebilir ve sizi enfeksiyona daha yatkın hale getirebilir.

Ankilozan spondilit egzersizleri

Fizik tedavi, tedavinin önemli bir parçasıdır ve ağrının giderilmesi, dayanıklılığın ve esnekliğin arttırılması açısından çok fayda sağlamaktadır. Bir fizik tedavi uzmanı ihtiyaçlarınıza göre özel egzersizler tasarlayabilir.

Romatizma nedir? Neden olur? Romatizmanın belirtileri ve tedavisi

Eklem açmaya yarayan ve germe egzersizleri eklemlerinizde esnekliğin korunmasına yardımcı olabilir ve uygun uyku ve yürüyüş pozisyonları ve karın ve sırt egzersizleri dik duruşunuzu korumanıza yardımcı olabilir.

Ankilozan spondilit ameliyatı

Çoğu ankilozan spondilit hastası ameliyata ihtiyaç duymaz. Ancak, hastada şiddetli ağrı veya eklem hasarı varsa veya kalça eklemi değiştirilmesine gerek duyulacak kadar hasar görmüşse, doktor ameliyat önerebilir.

Ankilozan spondilit hastalarına öneriler

Doktorunuzu düzenli olarak ziyaret edin
İlaçlarınızı mutlaka reçete edilen şekilde alın.
Mutlaka egzersiz yapın. Egzersiz ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir, esnekliği korur ve postürünüzü iyileştirir.
Sert eklemlere ve sıkı kaslara ısı uygulayın. Isı ağrı ve sertliği hafifletebilir. Sıcak pedler ya da sıcak bir duş sizi rahatlatabilir.

Omuz ağrısı neden olur? Nasıl geçer? Omuz ağrısına iyi gelen hareketler

İltihaplı bölgeleye buz uygulamak şişliği azaltmaya yardımcı olabilir.
Sigara içmeyin, içiyorsanız da bırakın. Sigara içmek genel sağlığınız için zaten kötüdür, ancak ankilozan spondilitli insanlar için solunum sorunları da dahil olmak üzere ek sorunlar yaratır.
Vücut duruşunuzu düzeltin. Bir aynanın önünde durmak, ankilozan spondilit ile ilişkili bazı problemlerden kaçınmanıza yardımcı olabilir.