Anestezi nedir? Nasıl uygulanır? Anestezist ne iş yapar?

Anestezi, ameliyat veya tedavi amaçlı operasyonlar öncesinde hastanın çeşitli yöntemler ve anestezik ilaçlarla ağrı hissinin engellenmesidir. Ağrıyı bloke eden bu ilaçlar damardan veya solunum yoluyla verilebilir. İşlem küçük bir bölgenin uyuşturulmasını veya tamamen bilinçsiz olacağınız geçici bir uyku halini içerebilir. Ameliyatın türüne bağlı olarak birkaç dakika veya saatlerce sürebilir. Anestezist, anestezi verme ve yönetme konusunda uzmanlaşmış doktordur. Ameliyatın daha güvenli şartlarda yapılmasını sağlar; hastanın tansiyon, solunum, kalp fonksiyonu gibi hayati işlevlerini dikkatle izler ve kontrol altında tutar. 

Anestezi nedir?

Ağrı yönetiminde uzman olan anestezistler, ameliyatın türüne, hastanın genel sağlığına, kişisel tercihlerine bağlı olarak doktora ve hastalara en iyi seçeneği önerirler.

Ağrı kesici ilaçlar nasıl kullanılmalıdır? Türleri ve yan etkileri

Anestezi neden yapılır?

Kelime anlamı ‘hissizlik’ olan anestezi, ameliyat öncesi, sonrası ve esnasında hastanın ağrı duymamasını ve güvenliğini sağlamak üzere geliştirilmiş tıbbi uygulamalar bütünüdür. Anestezikler, sinir hücrelerini baskılayarak, zaman alan prosedürler süresince doktorların iç organlarda rahatça çalışabilmelerini sağlar.

Anestezi hangi hastalıklarda uygulanır?

Kolonoskopi nedir? Nasıl yapılır? Kolonoskopinin riskleri nelerdir?

Anestezi nasıl yapılır?

• İşlemden önce anestezist, riskleri en aza indirmek için hastaya bazı sorular sorar (hastanın yaşı, tıbbi geçmişi, kullandığı ilaçlar, geçmiş anestezi deneyimleri vb.).
• İlaç damar ya da solunum yoluyla hastaya verilir.
• Hasta yavaş yavaş uyku aşamasına geçer.

Ameliyat öncesinde hastaya anestezi uygulanır

• Hasta uyuduktan sonra, soluk borusundaki kasları gevşetmek için ilaç verilerek ağzına bir tüp yerleştirilir. Tüp, yeterince oksijen almasını sağlar ve akciğerlerini kan veya mide sıvılarından korur. Bu aşamada solunum ve kalp hızı düzensizleşir, kusma ve boğulma tehlikesi oluşabilir. Modern ilaçlar sayesinde bu risk ortadan kaldırılabilir.
• Ameliyat başlar. Anestezist bu aşamada hastayı sürekli izler ve ihtiyaç duyduğu ilaçları vererek solunum, sıcaklık, sıvı ve kan basıncı gibi değerleri kontrol altında tutar. Uzmanın önceliği, hastayı ameliyat süresince bu aşamada tutmaktır.
• Ameliyat tamamlandığında, anestezist hastayı uyandırmak için ilaçları ve süreci tersine çevirir. Hasta ameliyathanede veya özel bir odada yavaşça uyanır.

Biyopsi nedir, nasıl yapılır? Biyopsinin riski var mıdır?

Anestezide nasıl hissedilir?

Genel anestezi öncesinde bazı hastalarda; tam uyumadan ameliyatın başlaması, ameliyat sırasında ağrı duyma, uyurken istemediği şeyleri söyleme, masada kalma korkusuyla ilgili stres ve endişe olabilir. Uyanırken de kafa karışıklığı, huzursuzluk hissedilebilir, dikkat ve bellek bozulabilir, hatta bazı hastalar bağırır, ağlar, bilinçaltındakileri ifade edebilir.

Anestezi öncesi ve sonrasında nelere dikkat etmeli?

• Anesteziden önceki 6 saat içinde hiçbir şey yemeyin ve içmeyin.
• İşlemden bir hafta önce aspirin ve bazı kan inceltici ilaçları kullanmayı bırakın. Bazı vitaminler ve bitkisel ilaçlar da ameliyat sırasında komplikasyonlara neden olabilir.
• Diyabet, orak hücre anemisi, uyku apnesi olan hastalar özel dikkat gerektirmektedir.
• Takma diş, gözlük, işitme cihazları, mücevher ve benzeri aksesuarlarınızı çıkarın.
• Anestezi ilaçları, uygulamadan sonra 24 saat boyunca vücudunuzda kalabilir. Bu nedenle hastaneden ayrılırken yanınızda bir tanıdık olmalı, en az 24 saat boyunca araba sürmeyin, önemli bir karar vermeyin ve alkol almayın.
• Anestezi sonrasında doktor tarafından reçete edilmediği sürece herhangi bir ilaç almayın.

Katarakt nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Anestezi türleri ve kullanım alanları

Genel anestezi

Uzun sürecek bir ameliyattan önce genel anestezi, tüm vücudun uyuşturulmasıyla hastaya geri dönüşümlü bir bilinç kaybı ve analjezi (ağrıya duyarsızlaşma) sağlar. Amaç, operasyon sırasında hastayı tamamen bilinçsiz yaparak ağrı hissini önlemektir.

Beyin, bağırsak, karaciğer, kalp, tiroit, ses teli, kulak ve kanser ameliyatları gibi büyük operasyonlarda genel anestezi kullanılır. Ayrıca çok hareketli oldukları için çocuklara yapılan operasyonlarda da ihtiyaç duyulmaktadır. (1)

Lokal anestezi

Anestezinin yan etki ihtimali en az olan türüdür. Lokal anestezik bir ilaç geçici olarak vücudun sadece küçük bir alanını uyuşturur; kişi uyanık veya sakinleştirilmiştir. Kısa sürer ve sıklıkla ayaktan tedavi prosedürleri için kullanılır. (2)

Endoskopi nedir? Neden ve nasıl yapılır? Riskleri nelerdir?

Bölgesel anestezi

Lokal anesteziye göre vücudun daha geniş bir alanını uyuşturmak için bir sinir grubunun yakınına enjekte edilir. Enjeksiyon veya kateter adı verilen küçük bir tüp aracılığıyla verilir. Bölgesel anestezi yapılan çoğu kişi derinlemesine sakinleşir ancak uyanık olur. Belden aşağısı, kol veya bacak gibi vücudun büyük bir bölgesinde uygulanır. (3)

Doğum sırasında, kol, bacak, eklem veya karın ameliyatlarında kullanılır. Bölgesel anestezinin iki ana formu vardır: Spinal ve epidural.

• Epidural anestezi: Yaygın olarak doğum esnasında ağrıyı azaltmak için kullanılır. Göbek deliğinden üst bacaklara kadar uyuşukluk sağlar ve bu esnada hasta uyanıktır. Ağrı kesicilerin işe yaraması yaklaşık 15 dakika sürer; ilaç miktarı gerektiği gibi artırılabilir veya azaltılabilir. Epidural, annenin gevşemesine yardımcı olarak doğumun ilk aşamasını hızlandırır. Anne kasılmaları hissedebilir ve etkili bir şekilde itebilir. (4)

Epidural nedir? Ne işe yarar? Neden ve nasıl yapılır? Riskleri…

• Spinal anestezi: Ağrıyı azaltmak için bazen normal doğum ya da sezaryen doğum sırasında epidural ile birlikte spinal blok kullanılır. Vücudun alt yarısını uyuşturmak için omurilik sıvısına az miktarda ilaç enjekte edilir. Çok hızlı rahatlama sağlar, ancak sadece 1-2 saat sürer ve genellikle doğum sırasında sadece bir kez verilir. Alt ekstremite ve karın ameliyatlarında kullanılır. (5)

Sedasyon

Operasyon öncesi hastada uyku hali oluşturarak rahatlamasını sağlamak için yatıştırıcı ilaç verilmesidir. Sedasyon, lokal veya bölgesel anestezi ile birleştirilebilir veya tek başına kullanılabilir. Farklı sedasyon seviyeleri vardır ve çeşitli bilinç seviyelerine neden olabilir. Bilinciniz açık olabilir ama sonradan hiçbir şey hatırlamayabilirsiniz.

Anestezinin yan etkileri ve zararları

Kısa sürede kaybolması gereken yaygın yan etkiler:

• Boğaz ağrısı
• Mide bulantısı, kusma
• Ağız kuruluğu
• Kas ağrıları
• Kaşıntı
• Ses kısıklığı
• Kafa karışıklığı, geçici hafıza kaybı
• İdrar yapma zorluğu
• Baş dönmesi
• Titreme ve üşüme (hipotermi)

Anestezi riskleri

• Yaşlılarda veya ciddi tıbbi problemleri olanlarda zatürre, felç ve kalp krizi gelişebilir. Obstrüktif uyku apnesi, yüksek tansiyon, ilaç alerjileri, diyabet, kalp, böbrek veya akciğer rahatsızlıkları gibi özel durumlar riski arttırır.

Yüksek tansiyon neden olur, nasıl düşürülür? Belirtileri nedir?

• Nadiren hasta ameliyat sırasında genel anestezi altındayken kısmen uyanık olabilir ve intraoperatif farkındalık yaşayabilir. Hareket edemez, konuşamaz, acı hissi nadir de olsa olabilir. Bazı hastalar için bu durum travma sonrası stres bozukluğuna benzer şekilde uzun süreli psikolojik sorunlara neden olabilir. (8)
• Anestezikler akciğerlerin yakınına enjekte edilirken, iğne yanlışlıkla akciğere girebilir ve akciğerin çökmesine neden olabilir (pnömotoraks).
• Çok nadir olmasına rağmen, sinir hasarı nedeniyle kalıcı ağrıya neden olabilir.
• Anesteziden önce yapılan değerlendirmede alkol veya uyuşturucu kullanımı öyküsünden söz edilmezse, yüksek tansiyona veya farkındalığa neden olabilecek yetersiz miktarda ilaç verilebilir.
• Aşırı doz anestezi solunum yetersizliği ve kardiyovasküler kollaps ile sonuçlanabilir.

Narkoz ve anestezi ilişkisi

Genellikle genel anestezi ve narkoz aynı anlamda kullanılır. Ancak narkoz, tam bilinç kaybı olmaksızın duyarlık yitimiyle birlikte oluşan uyuşukluk halidir. Anestezi; genel, bölgesel, lokal uygulamaları, sedasyon ve narkozu da kapsayan bütünsel bir uygulamadır.

Anestezist kimdir?

Anestezist; tıp fakültesi mezunu, yoğun bakım ünitelerinde aktif olarak hasta tedavi eden, hastanın ameliyat sürecinde güvende olmasını sağlayan bir doktordur. Ameliyat sırasında hastanın yaşamsal belirtilerini son derece gelişmiş elektronik cihazlar yardımıyla izler ve ameliyattan sonra olabilecek ağrıyı yönetir.

Tekrar yaşama döndürme (reanimasyon) becerisine sahip olan anestezistler, hayati fonksiyonlarının çoğunu kaybetmiş hastalara yaşam desteği uygulayarak, sorun ortadan kalkıncaya kadar hayatta tutmaya çalışırlar. Anestezistler ağrı kontrolü konusunda uzman olduklarından kronik ağrı çeken hastaları da tedavi ederler.

Nasıl anestezi uzmanı olunur?

Anesteziyoloji oldukça geniş kapsamlı multidisipliner bir tıp dalıdır. Üst düzey tıp teknolojisini kullanabilen anestezistler; anestezi takibi, ağrı yönetimi ve yoğun bakım tıbbında uzmandırlar. Anestezi uzmanları, 6 yıllık tıp fakültesinden mezun olduktan sonra, 5 yıl Anesteziyoloji ve Reanimasyon eğitimi alırlar.

Ameliyat öncesi hasta haklarını biliyor musunuz? Anestezi uzmanlarından uyarılar

Daha fazla uzmanlaşmak isteyenler ek olarak ağrı yönetimi, pediatrik anesteziyoloji, nöroanestezi, palyatif tıp veya kritik bakım tıbbı gibi bir alanda 1 yıl veya daha uzun süre eğitime devam ederler.

Anestezi taban puanları

Anestezist ne kadar maaş alır?

Devlet Hastanelerinde çalışan anestezistler, aylık 5 bin-10 bin TL arasında değişen ücretler almaktadırlar. Özel sektörde bu rakamlar aylık 10 bin- 50 bin seviyelerine çıkabilmektedir.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör