Anayasa Mahkemesi’nin Aile Hekimliğine ilişkin kararları ne anlama geliyor?

Anayasa Mahkemesi’nin en son aile hekimliği ile ilgili 10 Ocak tarihli kararları yaşanan hukuksal karmaşayı ne yönde etkileyecek? Yüksek Mahkeme’nin aile hekimliği kanunu ile ilgili verdiği iki iptal kararı aile hekimlerinin izin hakları ve göreve başlama koşulları ile ilgili yeni bir durum yaratmış bulunuyor. Bu iki iptal kararı artık yasama organının aile hekimleri ve aile sağlığı elemanlarının izin hakları ve bu göreve atamalarda aranacak yaş şartı konusunda yasal düzenleme yapmasını zorunlu kılacaktır ve Sağlık Bakanlığı’nın bu alanlara yönelik keyfi uygulama yapmasını engelleyecektir.

Anayasa Mahkemesi, 10.01.2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan E.2014/82 sayılı kararında, 5258 Sayılı Aile Hekimliği Kanunu’nun 8 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Aile hekimliği ve aile sağlığı elemanlarıyla yapılacak sözleşmede yer alacak hususlar…”  ve  “…Maliye Bakanlığı’nın uygun görüşü alınarak, Sağlık Bakanlığı’nın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir” bölümlerinin “sözleşmeli aile hekimi ve aile sağlığı elemanlarının izin hakkı” yönünden Anayasaya aykırı bularak iptal etti.

Yine Anayasa Mahkemesi’nin aynı tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan E. 2014/186 sayılı kararında, söz konusu düzenleme, göreve atanacak kişilerde aranacak “yaş şartı” yönünden de iptal edilmiştir.

İptal kararının gerekçesi ve doğuracağı pratik sonuçlar şöyledir: Anayasa Mahkemesi, daha önce verdiği E. 2005/10 sayılı kararındaaile hekimliği hizmetlerinin kamu hizmetinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler olduğu yönünde hüküm kurmuş ve bu nedenle aile hekimleri ve aile sağlığı elemanlarının Anayasa’nın 128 inci maddesinde yer alan “diğer kamu görevlileri” kapsamında olduklarına karar vermişti.

Anayasanın 128’inci maddesinin anlamı
Anayasanın 128 inci maddesinde, memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir, kuralı yer almaktadır.  Bu anayasal kuralda kamu görevlilerinin, bu statülerinden kaynaklanan hak ve yükümlülüklerinin ve özlük işlemlerinin kanunla düzenlenmesi gerektiği hükme bağlanmış ve bu yönüyle kamu görevlileri bakımından önemli bir anayasal güvence sağlanmıştır.

Aile Hekimliği Kanunu’nda yer alan düzenleme
5258 sayılı Aile Hekimliği Kanunu’nun 8 inci maddesinin ikinci fıkrasında, aile hekimi ve aile sağlığı elemanlarıyla yapılacak sözleşmede yer alacak hususlar… Maliye Bakanlığı’nın uygun görüşü alınarak, Sağlık Bakanlığı’nın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir, hükmü sevk edilmişti.
Bu hükümde, içkin olarak, aynı zamanda aile hekimlerinin ve aile sağlığı elemanlarının izin haklarının ve bu görevlere getirilmelerinde aranacak yaş şartının yönetmelikle düzenlenebileceği de öngörülmektedir. Oysa aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları Anayasanın 128 inci maddesi bağlamında kamu görevlileridir.

5258 sayılı Kanunda sözleşmeli aile hekimi ile aile sağlığı elemanlarının izin hakkına ve göreve getirilmelerinde aranacak yaş şartına ilişkin herhangi bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Oysa sözleşmeli olarak çalıştırılacak aile hekimliği personeli ile imzalanacak hizmet sözleşmesinde yer alacak özlük haklarına ilişkin hususların kanunla belirlenmesi gerekmektedir.

Bu konuda Bakanlar Kurulu’nun, Sağlık Bakanlığı’nın ve Maliye Bakanlığı’nın tek başına veya birlikte düzenleme yapma veya diğer bir ifade ile yönetmelik çıkarma yetkisi bulunmamaktadır. Fakat ilgili kanuni düzenlemede adı geçen idari mercilere bu yetki verilmek suretiyle Anayasaya aykırı bir düzenleme getirilmiştir. Yüksek Mahkeme bu düzenlemeyi izin hakkı yönünden Anayasanın 128 inci maddesine aykırı bularak iptal etmiştir.

Anayasa Mahkemesi’nin yaş sınırı hakkındaki kararı
Anayasa Mahkemesi aynı zamanda 10.01.2015 Tarihli Resmi Gazetede yayımlanan E. 2014/186 sayılı kararı ile 5258 Sayılı Aile Hekimliği Kanununun 8’inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan ve yukarıda anılan kuralı “yaş şartı” yönünden de Anayasaya aykırı bulmuştur. Nitekim 5258 Sayılı Aile Hekimliği Kanun’da izin hakkına benzer biçimde göreve getirilmede aranacak yaş şartı konusu düzenlenmemiş ve bu husus idarenin yetkisine bırakılmıştır.

Sonuç olarak
Anayasa Mahkemesi 10.01.2015 Tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan E. 2014/82 ve E. 2014/186 sayılı kararları ile 5258 Sayılı Aile Hekimliği Kanununun 8’inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Aile hekimliği ve aile sağlığı elemanlarıyla yapılacak sözleşmede yer alacak hususlar….”  ve  “….Maliye Bakanlığı’nın uygun görüşü alınarak, Sağlık Bakanlığı’nın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir” bölümlerinin “sözleşmeli aile hekimi ve aile sağlığı elemanlarının izin hakkı” ve “yaş şartı” yönünden Anayasaya aykırı bularak iptal etmiştir.

Bu durumda yasama organının aile hekimleri ve aile sağlığı elemanlarının izin hakları ve bu görevlere atamalarda aranacak yaş şartı konusunda yasal düzenleme yapması zorunluluğu bulunmaktadır. Yasama süreci aile hekimlerinin bu hususta ileri süreceği talepler konusunda önemli bir sınav olacaktır.

İletişim için: bilgi@erkingocmen.av.tr

. Av. Erkin Göçmen’i Twitter’da takip etmek için tıklayın >

. Av. Erkin Göçmen’i Facebook’ta takip etmek için tıklayın >

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör