Amino asit eksikliği neden olur? Takviyeleri ve kullanımı

Amino asitler, vücudumuzun yapı taşları olan proteinlerin temel bileşenleridir ve birçok yaşamsal işlevin sürdürülmesi için gereklidir. Bu maddeler, kas-iskelet sisteminin gelişmesinden bağışıklığın güçlenmesine, sindirim sisteminin düzenlenmesinden uyku kalitesinin iyileştirilmesine kadar geniş bir yelpazede önemli roller oynar. Yeterli protein alımı, vücudun ihtiyaç duyduğu amino asitleri sağlamanın en sağlıklı yoludur, ancak bazı durumlarda takviye kullanımı da gerekebilir.

Amino asit neye iyi gelir?

Amino asitler; vücudumuzdaki proteinleri oluşturan ana maddelerdir. Hormon, protein yapımı ve nörotransmiter sentezi gibi yaşamsal işlevlerin sürmesi için gereklidir. İhtiyaç duyulan 20 amino asit vardır; bunların 11 tanesi vücut tarafından kendiliğinden üretilirken 9 tanesi besinler aracılığıyla alınır. Kas-iskelet sisteminin gelişmesi, bağışıklığın güçlenmesi, sindirim sisteminin düzenlemesi gibi birçok işlevi bulunur.

Amino asit nedir? Ne işe yarar? Faydaları ve türleri

Gerekli durumlarda hap veya toz formunda kullanılabilen çeşitli amino asit takviyeleri de vardır. Amino asit takviyeleri, özellikle sporcular tarafından kas gelişimini desteklemek amacıyla sıklıkla tercih edilir. Bununla birlikte, hamileler ve emziren anneler gibi bazı grupların bu takviyeleri kullanırken dikkatli olmaları gerekmektedir. Aşırı ve bilinçsiz amino asit takviyesi kullanımı böbrek ve karaciğer hasarı gibi olumsuz sonuçlara neden olabileceği için, takviye kullanmadan önce mutlaka bir uzmana danışın.

Amino asitlerin sağlık için önemi nedir?

• Vücuda enerji sağlar: Özellikle izolösin ve valin amino asitleri, vücut için çok iyi enerji kaynaklarıdır.
• Kas-iskelet sistemini geliştirir: İzolösin ve valin sağlıklı kas gelişime yardımcı olurken lösin ise kasların onarımını destekler. Lizin, kemik büyümesi için ihtiyaç duyulan kalsiyum emilimini sağlar. Bunlar takviyelerde yaygın bulunur.
• Sindirim sistemini düzenler: Sindirim sisteminin düzgün çalışması için vücut histamin üretir.
• Uyku sorununu iyileştirir: Histidin ve triptofan, uyku kalitesini iyileştirmeye yardımcı olur.
• Bağışıklık sistemini destekler: Lizin, Histidin ve Treonin amino asitleri, bağışıklığı artırarak vücudun virüslerle savaşmasını sağlar.

Protein nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve zararları

• Nörotransmitter üretir: Bu kimyasallar, sinir sistemi üzerinde çok etkilidir ve iştahtan ruh haline dek her şeyi düzenler.
• Cilt, tırnak ve saçların sağlıklı büyümesini teşvik eder: Lizin, cildin yumuşak ve esnek görünmesi için çok faydalıdır. Saç ve tırnak büyümesini de teşvik eder.
• Hormon üretimini dengeler:Tiroid hormonları, adrenalin, noradrenalin, dopamin  gibi hormonlar, amino asit yapısındaki  hormonlardır.
• Kilo kontrolüne yardımcı olur: Metiyonin, metabolizmayı yönetir ve detoksifikasyona yardımcı olur. Treonin ise vücuttaki yağı metabolize etmek için anahtar görevi üstlenir.
• Ruh halinizi dengeler: Triptofan, serotonin hormonu üretimini hızlandırarak mutlu ve uyumlu hissetmeye yardımcı olur.
• Bağırsak sağlığını destekler: Bağırsak dokusunun tamiri ve fonksiyonunun düzenlenmesinde amino asitlerin önemli görevleri bulunmaktadır.

Amino asitlerin özellikleri

Amino asitler, organik kimyasallardır ve karbon-hidrojen bağları içerirler. Tüm amino asitlerin temel yapısı aynıdır. Amino asitler, peptit bağları ile birbirine bağlanarak protein formuna gelir. Hormonlar, proteinler ve nörotransmiterler oluşumu gibi hayati işlevler için amino asitlere ihtiyaç vardır.

Protein nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve zararları

Amino asit nelerde bulunur?

Amino asitleri, yiyeceklerden almak mümkündür. Et, tavuk, balık, bezelye, mercimek, yumurta, nohut gibi birçok besinden sağlanabilmektedir. Ayrıca gerektiğinde toz veya hap formunda ulaşmak mümkündür. Ancak en sağlıklı yöntem besinler aracılığıyla erişimdir.

Amino asit eksikliği neden olur?

Yetersiz protein alımı, amino asit eksikliğine neden olur. Protein, vücudun amino asit üretmesi için şarttır.  Amino asitler, çok uzun süre depolanmadığı için her gün diyette yeterli miktarda protein tüketilmesi gerekir.

Amino asit eksikliği belirtileri

• Odaklanma sorunu
• Tükenmişlik, halsizlik
• Kas kaybı ve zayıflama
• Basit hastalıkların bile geç ve zor iyileşmesi
• Şiddetli depresyon
• Hafıza kaybı
• Uyku sorunları ve baş ağrısı
• Deride kuruluk, saç ve cilt problemleri

Yeterince Amino asit alınmazsa ne olur?

Esansiyel amino asitlerin her biri vücutta farklı etkiler yaratır ve eksiklik belirtileri de buna göre değişir. Genel itibarı ile yetersiz amino asit alımı; bağışıklığın zayıflamasına, sindirim sorunlarına, depresyon ve dikkat dağınıklığına, doğurganlık sorunlarına ve çocuklarda büyümenin yavaşlamasına neden olabilir.

Serotonin nedir? Ne işe yarar? Serotonin eksikliği ve arttıran gıdalar

Amino asit takviyeleri ve ilaçları

Yeterli ve dengeli bir diyet tüketildiğinde, toz veya sıvı formda piyasada bulunmakta olan protein takviyelerine ihtiyaç olmamaktadır. Ayrıca gerekli olan durumlarda, klinisyen tarafından reçete edilebilmektedirler. Örneğin; ameliyat sonrası veya kişilerin yeterli beslenemediği durumlarda, dışarıdan takviye alınması faydalı olabilir.

Amino asit takviyeleri ne işe yarar?

Amino asit takviyeleri, çoğunlukla protein açığını kapatmak için kullanılır. Vücudun kendiliğinden üretmediği dokuz temel amino asitten bir veya daha fazlasını içerir. Kas kaybını önlemeye, ameliyattan sonraki iyileşme sürecini hızlandırmaya, ruh halini, uykuyu ve atletik performansı iyileştirmeye yardımcı olurlar.

Kimler Amino asit takviyeleri kullanmalı?

• Diyetle yeterli protein alamayan sporcular,
• Büyük bir ameliyat geçirecek kişilere ameliyat öncesi reçete edilebilir,
• Eksik ve yetersiz beslenen kişilerde,
• Kemoterapi veya ağız yaralanmaları nedeniyle beslenmesi bozulan kişiler,
• Önemli bir ameliyat veya yanık gibi protein ihtiyacını artıran durumlarda,
• Büyüme gelişme geriliği görülen durumlarda,
• Mutlaka bir beslenme uzmanına danışılarak kullanılmalıdır.

Dopamin nedir? Ne işe yarar? Eksikliği ne tür sorunlar yaratır?

Amino asit hapları nasıl kullanılmalı?

Sporcular, antrenman öncesinde, sırasında veya sonrasında amino asit takviyesi alabilirler. Yanıklarda, doku ve kas kaybının olduğu durumlarda, kanser tedavisi sırasında kişinin beslenemediği dönemlerde veya  yemek yemenin mümkün olmadığı veya tercih edilmediği durumlarda da kullanılabilir. Shake, smoothie veya herhangi bir yemekle karıştırılabilen kapsül ya da toz formundadırlar. Yalnızca amino asit takviyeleriyle sağlıklı kalamayacağınızı ve sürecinizi mutlaka beslenmeyle desteklemeniz gerektiğini unutmayın.

Sporcular hangi amino asit takviyeleri kullanabilir?

Dallı zincirli amino asitlerin spor sonrası ağrıyı azaltmada ve kasın kendini yenilemesinde faydalı olduğunu gösteren çalışmalar mevcuttur.  Ayrıca bezelye proteini ile hazırlanan, vegan protein kaynaklarının da oldukça yaygın kullanıldığı görülmektedir.

Amino asit takviyelerinin faydaları

Amino asit takviyeleri; spor performansını iyileştirir. Antrenman sonrası görülen ağrıları azaltır. Kas protein sentezini artırır ve kasları korur. Kas liflerinin hasar görmesini engeller. Hafızayı ve bilişsel yeteneklerini geliştirir. Zihinsel yorgunluğu önler, odaklanmayı geliştirir.

Amino asit haplarının zararları

Amino asit takviyeleri aşırı ve gereksiz kullanımında böbrek ve karaciğer hasarlarına yol açabilmektedirler. Bu nedenle kesinlikle bir uzmandan yardım alarak kullanılmalıdır.

Triptofan nedir? Faydaları nelerdir? Eksikliği ve tedavisi

Amino asit takviyelerinin yan etkileri

Fazla ve gereksiz kullanımında böbrek ve karaciğer başta olmak üzere, organ hasarları görülebilmektedir. Ayrıca, karın ağrısı, ishal, alerjiler, baş ağrısı gibi akut yan etkiler görülebilmektedir. Amino asitler, bazı ilaçlarla etkileşime girebilir. Diyabet, parkinson, kortikosteroidler, tiroid hormonu ve proglisem (diazoksit) ilaçları kullananlar doktor onayı olmadan amino asit almamalıdır. Ayrıca; hamileler ve emzirenler de doktora danışmadan kesinlikle amino asit takviyelerini kullanmaktan kaçınmalıdır.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör