Alkol yoksunluğunun tedavisi ve hastanın tedavi sonrası bakımı

Yazan Psk. Dr. Derya Gündoğdu

Kategori: Ruhsal Sağlık, Tedavi Rehberleri, Üye Yazıları Print

Paylaş

Tweetle

Paylaş

51 Paylaşım

Alkol yoksunluğu, alkol bağımlısı olan, özellikle uzun süre ve fazla miktarda alkol kullanan kişilerin alkolü bırakmaları ya da miktarını azaltmaları halinde yaşadıkları duruma ve ortaya çıkan belirtiler kümesine denir. Alkol yoksunluk sendromu ise beynin uzun süredir alınmakta olan alkole uyum sağlamasına bağlı olarak gelişen, birçok nörotransmiter, nöropeptid ve hormon sisteminde değişikliklerle giden bir tablodur ve azalmış merkezi baskılanma ve artmış uyarılmışlık durumu olarak karşımıza çıkar. Alkol yoksunluğunda ortaya çıkan klinik belirtilerden çoğu bu sistemlerdeki, özellikle gama aminobütirik asit ve glutamat sistemlerindeki değişikliklerle ilişkilidir. Bunların bazıları aylarca sürerek uzamış yoksunluk belirtilerine neden olabilir.

Hastaya alkolsüz olarak fiziksel işlevselliğe alışması için destek verilir ve yoksunluk ile ilişkili nöbet, kardiyak aritmi veya titremeli hezeyan bertaraf edilir. Hastanın alkol bağımlılığına ilişkin sorun ile baş edebilme motivasyonunun sağlanması için sakin ve yargısız bir ortam sağlandır. Tiyamin eksikliğine ilişkin geri dönüşü olmayan beyin hasarları (Wernicke ensefalopati) önlenir.

Alkol yoksunluğunun patoloji nasıldır?

Klinik olarak anlamlı alkol yoksunluğu semptomlarının ortaya çıkması için birkaç gün en az 80g/günlük saf alkol alınması gerekir. Şiddetli yoksunluk semptomları, bir veya birkaç hafta içinde 180g/günlük alkolün tüketilmiş olduğunu gösterir. Semptomlar 1-6 gün içinde görülür (yaygın olarak 3-4 gün içinde).

Alkol yoksunluğunun farmakolojik tedavisi

Her hastaya 3 gün boyunca her gün kas içinden 250mg Tiamin (her kalçadan 125 mg) uygulanmalıdır. Ağız yolu ile alınan vitamin emilimi belli değildir. Orta şiddetli yoksunluk semptomları (CIWA-Ar ölçeğinde 20’den az bir puan) genelde sedatif ilaçları gerektirmez. Puanlama eğer 10-19 arası ise, klinik muayene sonrasında ilaçlara başlanılabilir. Yoksunluk semptomları için kullanılacak ilaçlar reçete ile verilmez; uyuşturucu/ ilaç kullanımı ve bağımlılığına dair karışık eğilimler yaygındır.

Hafif yoksunluk semptomlarında görülen su kaybı ve tuz eksikliği spor içecekleri veya az yağlı süt ile ağız yoluyla giderilebilir. Şiddetli durumlarda potasyum ve magnezyum içeren bir infüzyon gereklidir. Önemli Not: Erken aşamalarda glükoz solüsyonu verilmez.
İlaç, sadece tedavi birimi ile tedavi ilişkisi olan ve kimliği bilinen hastalara verilir. Bilinmeyen/tanınmayan kimselere asla reçete verilmez. Bir günlük tedavi için gerekli ilaç dozajı yanına alması için verilebilir ör. Klordiazepoksit B25–50(–75) mg.

İlaçlar, birkaç günlük süre içinde azaltılabilir. Hasta 1 – 3 günlük aralıklarla ilaçlarını almaya geldiğinde, ayık olması beklenir. Şiddetli yoksunluk semptomları için diazepam etkilidir B. Eğer CIWA-Ar puanı ? 20 ise (titreme, terleme ve anksiyete ile ilgili üç soruda), diazepam yüklemesi endikedir.

Diazepam yükleme

Temel kural: 12 saatten az bir süre içerisinde hastaya diazepam’den yükleme dozajı verilir. İlacın ve onun aktif metabolitlerinin giderilmesi birkaç gün alabilir. Tedavi kurumsal bir ortamda gerçekleştirilir. Su kaybı ve bozulmuş elektrolit dengesi düzeltilir.

Gözlemlenmesi gereken: İlaç tedavisine başlamadan önce kafatası travması, enfeksiyon, diyabet veya uyuşturucu intoksikasyonu olasılıklarını eleyin. Tedavi edilmeyen bir hezeyan ölümcül olabilir.

Doz ayarlama: 20 mg dozajında diazepam karışımı Bhasta, huzurlu bir biçimde uykuya dalana kadar ağız yoluyla her 90-120 dakikada bir verilir. Eğer nefes analiz ölçümlerinde %0.1 alkol görülmüşse, başlangıç dozajı 10 mg olmalıdır. Yükleme için gerekli ortalama toplam diazepam dozajı 80-120 mg’dır (8-10 saatlik bir süre içerisinde 4–5 doz). Hastaların %90’ından fazlasında 180 mg’lık dozdan daha az yeterli olur. Hezeyan içinde olan bir hasta için daha yüksek bir dozaj gerekli olabilir. Gerekli olması halinde; eğer hasta şiddete başvuruyorsa ve özellikle de halüsinasyon görüyorsa, diazepam’ın sedatif etkisini artırmak için ağız yoluyla 5mg haloperidol verilebilir. En yaygın hatalardan biri, diazepam uygulamasının çok geç verilmesidir.

Alkol yoksunluğunda tedavi sonrası bakım

Yükleme dozajlı tedaviden sonra, hasta 2 gün süreyle gözlemlenmelidir. Takip eden gecelerde uykunun sağlanması için ilk diazepam dozu yeterlidir. Hastanın uyku bozuklukları olması halinde, ilk 5-10 gece 20 mg temazepam verilebilir. Hastaneden ayrılırken hastaya (tercihen yazılı olarak) ilaçların 5 günlük bir süre içerisinde performans ve araç kullanımını olumsuz etkileyebileceğine dair bir uyarı verilmelidir. Bu süre içinde alkol alınması önerilmemektedir. Alkol yoksunluğunda yüksek dozda anti-psikotik ilaçlar önerilmemektedir çünkü bu nöbet eşiğini düşürmekte Bve hipotansiyona yol açmaktadır.
Hastanın 1-3 hafta içinde değerlendirme ve devam edecek olan bakımı için ilgili hizmet kurumuna yönlendirilmesi gerekir; bu kurumlar, mesela, iş-uğraş sağlığı hizmetleri, sağlık merkezi veya alkol bağımlığı için özel tedavi merkezleri olabilir.

Referanslar: Nimmerrichter AA, Walter H, Gutierrez-Lobos KE, Lesch OM. Double-blind controlled trial of gamma-hydroxybutyrate and clomethiazole in the treatment of alcohol withdrawal. Alcohol Alcohol 2002 Jan-Feb;37(1):67-73.