Akromegali nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Akromegali, büyüme hormonunun fazla salgılanması sonucu ortaya çıkan nadir bir rahatsızlıktır. Hipofiz bezinin aşırı hormon salgılaması tümöre yol açar. Bu tümör el, ayak, yüz bölgesi başta olmak üzere kemik yapısında, bedenin çeşitli organlarında fazla büyümeye neden olur. Akromegali özellikle kemikleri ve kalbi olumsuz etkileyebileceği gibi birçok hastalığın tetikleyicisi de olabilir. Genellikle orta yaşlı insanlarda görülmekle birlikte çocuklarda ortaya çıkma olasılığı vardır. Kadın ve erkeklerde aynı oranda görülen hastalık, kadınlarda adet düzensizliği gibi etkilere neden olabilir. Akromegalinin ana tedavisi ameliyattır ama ilaç ve radyoterapi ile de desteklenir. Hastaların yaşam süreleri farklılık gösterebilir ancak geç teşhis ömür sürelerinde ciddi bir azalmaya neden olur. Erken teşhis tedavi başarısı için çok önemlidir.

Akromegali nedir?

Ayrıca kadınlarda adet düzenliğine, erkekler de ise erektil disfonksiyona (ereksiyon problemine) neden olabilir. Yavaş ilerleyen bir hastalık olduğu için, hemen fark edilmeyebilir. Bu da tedavinin başlangıç aşaması için önemli bir zaman kaybı yaratabilir.

Akromegali neden olur?

Akromegali, vücudun fiziksel gelişimini dengeleyip düzenleyen hipofiz bezinin aşırı hormon üretmesi sonucu oluşur. Akromegali hastalarının büyük bir kısmında hipofiz bezini etkileyen iyi huylu bir tümör bulunur. Bu tümörler birçok insanda yaygın olmakla birlikte az oranda kişiyi etkileyerek bu hastalığa yakalanmalarına sebep olabilir.

Hipofiz bezinin büyümesi çevresel faktörlere (hava kirliliği, stres, radyasyon vb.) bağlı olabilir. Nadir durumlarda akromegali, akciğerler, pankreas, beyin ya da vücudun başka bir bölgesindeki bir tümörden de kaynaklanabilir. Bazen aileden geçer, ancak çoğu zaman kalıtsal değildir. En sık orta yaşlı insanlarda görülmekle birlikte, her yaşta olabilir.

Aşırı tüylenme (hirsutizm) nedir? Belirtileri, tanı ve tedavisi

Akromegali belirtileri

• Yüz, ayak ve el kemiklerinde anormal genişlemeler,
• Özellikle kadınlarda aşırı tüylenme,
• Çene, dil, dudak ve kaşlarda belirgin büyüme,
• Fazla kilo alma,
• Eklem ağrıları ve şişlikler,
• Dişlerin arasında belirgin boşluk oluşumu,
• Ses kısılması,
• Bulanık görme,
• Yorgunluk- halsizlik,

Hipofiz nedir? Ne işe yarar? Hipofiz bezi hastalıkları ve tümörü

• Baş ağrısı,
• Uyuma problemi,
• Kaslarda güçsüzlük,
• Aşırı terleme
• Vücutta kötü koku,
• Dışkıda kan,
• Ciltte aşırı yağlanma,
• Adet düzensizliği,
• Ereksiyon problemi,

Akromegali belirtileri her zaman bu kadar açık olmayabilir

Akromegali teşhisi

Akromegali yavaş ilerleyen bir hastalık olduğundan, teşhisini yapmak ve tanısını koymak ciddi bir zaman alabilir. Öncelikle hastanın öyküsü incelenir, ardından bulgular belirlenir. Kan- glikoz testleri, MRG (manyetik rezonans görüntüleme) ve tomografi gibi özel testlere başvurularak bir akromegali tanısı koyulabilir.

• Kan-glikoz testi: Hastaya 75 ila 100 gram glukoz içirilir ve ardından hormon seviyesinin tespit edilmesi için bir kan örneği alınır. Vücut normal seviyelerde hormona sahipse verilen glikoz bu hormon seviyesini bastırmaya çalışacaktır. Çünkü glikoz normalde, hormon seviyelerinde düşüşe yol açar. Akromegali hastalarında hormon seviyeleri yüksek kalır, çünkü vücut aşırı hormon üretir.
• MRG ve Tomografi: Hipofiz bezinin aşırı hormon üretmesinden kaynaklanan tümörü bulmak ve belirlemek için yapılır. Ayrıca bir başka önemi de kemiklerde meydana gelen büyümenin boyutlarını anlayabilmektir.

Akromegali belirtileri gözden kaçabilir

Akromegali tedavisi

Ancak tümörün beklenenden büyük olması halinde cerrahi operasyon da yeterli olmayabilir. O zaman radyoterapi, ilaç tedavisi ya da daha farklı yöntemler uygulanabilir.

Akromegali ameliyatı

Hasta genel anestezi ile uyutulur. Hipofiz bezine ulaşmak için burundan ya da üst dudağın altından küçük bir kesi yapılır. Endoskop adı verilen ışıklı-video kamera ile esnek bir tüp içeriye ulaşır ve tümörün görüntülenmesi sağlanır. Ardından cerrahi aletler yardımıyla tümörün çıkarılması sağlanır. Tümörün vücuttan çıkarılmasıyla birlikte büyüme hormonu seviyesi anında düşecek ve çevresindeki doku üzerindeki basıncı azalacaktır. Genellikle birkaç gün içerisinde şişlikler inmeye başlayıp yüz normal görünümünü alacaktır.

Akromegali ameliyatı riskleri

Akromegali ilaç tedavisi

Ameliyat sonrası büyüme hormonu seviyesinde düşüş görülmezse ilaç tedavisine başvurulabilir. Eğer tümörler büyükse, bunları küçültmek ve genel anestezi esnasında oluşabilecek sorunları azaltmak için de ameliyat öncesi ilaç kullanılması gerekebilir.

Hidrosefali nedir, neden olur? Belirtileri, tedavisi ve ameliyatı

Akromegali ilaçları

• Bromokriptin (Parlodel)
• Cabergoline (Dostinex)
• Pegvisomant (Somavert)
• Octreotide (Sandostatin)

Bu ilaçlar hormon seviyelerini düzenlemek için kullanılır. Ancak nadiren de olsa mide-bağırsak rahatsızlıklarına ya da karaciğer değerlerinin yükselmesine sebep olabilir.

Radyoterapi

Radyasyon, ameliyattan sonra veya tek başına ilaçlar etkili olmadığında, büyük tümörleri veya tümörün bölümlerini yok etmek için kullanılır. Radyasyon ilaçla birlikte uygulandığında büyüme hormonu seviyelerini düşürmede etkili olabilir.

Radyasyon 4 ila 6 hafta aralıklarla seanslar halinde uygulanır. Bu tedaviden sonuç alabilmek yaklaşık bir yıl sürebilir. Radyasyon doğurganlıkta olumsuz etki yaratabilir. Nadiren görme kaybı, beyin hasarı ve ikincil tümörlere sebebiyet verebilir.

 Akromegali bitkisel tedavi

• Brokoli; özellikle kolon kanserini önleme açısından tüketilmesi yararlı olabilir.
• Çörek otu; birçok kanser çeşidine iyi gelir.
• Tarçın, badem ve pırasa; şeker hastaları açısından tüketilmesi önerilmektedir.
• Sarımsak; kalp sağlığını güçlendirir.
• Zencefil, kivi; bağışıklık sistemi açısından önemlidir.
• Soğan, aspir, keten tohumu; kalp ve damar hastalıklarına iyi gelir.

Zencefil neye iyi gelir? Nasıl tüketilmeli? Besin değeri ve faydaları

Akromegali ne tür sağlık sorunlarına neden olur?

Akromegali tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilir. Bunlar;

• Kalp yetmezliği,
• Yüksek tansiyon,
• Görme kaybı,
• Diyabet,
• Omurilik sıkışması,
• Guatr (tiroid bezi büyümesi),
• Rahim tümörü,
• Sinir sıkışmaları (Karpal tünel Sendromu)
• Karaciğer ve dalak genişlemesi,
• Tip 2 diyabet,
• Nefes darlığı ve nefes almada zorluk,
• Vücudun bazı bölgelerinde ten rengi koyulaşması

Nevralji nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Akromegali ve metabolik hastalıklar

Akromegali tedavi edilmezse bir takım metabolik hastalıklara sebebiyet verebilir. Bunlar;

• Artrit ( iltihaplanma)
• Böbrek yetmezliği
• Kalp hastalıkları
• Şeker hastalığı (Diyabet)
• Bağırsak polipleri
• Kolon içinde polipler
• Solunum hastalıkları
• Kolesterol

Akromegali kadınları nasıl etkiler?

Akromegalinin etkileri her kişide benzer özellikler göstermekle birlikte kadınları farklı açılardan da etkilemektedir. Hastalık, kadınlarda adet döngüsü düzensizliğine, aşırı tüylenmeye ve hamilelik veya emzirme dışı göğüsten anormal süt akışına neden olabilir.

Akromegali hastaları ne kadar yaşar?

Tıp literatüründe akromegali hastalarının ne kadar yaşayabileceğine dair kesin ibareler bulunmuyor olsa da, yaşam ömrünün yaklaşık 10 sene kadar azaldığı biliniyor. Özellikle büyüme hormonu seviyesinin iyice kontrolden çıktığı kişilerde diyabet ve kalp rahatsızlığı gibi hastalıkların oluşma ihtimali daha yüksektir. Bu da kişinin yaşam kalitesini düşürüp, ömür süresini azaltabilir.

Akromegali ve gigantizm (Dev hastalığı) arasındaki fark

Gigantizm de tıpkı akromegali gibi hipofiz bezinin büyümesi sonucu oluşan kanserli olmayan tümörün sebep olduğu bir hastalıktır. Akromegali ile aradaki tek fark çocuklarda görünür olmasıdır. Gigantizmin semptomları akrogemali ile hemen hemen aynıdır.

Bu hastalığı olan çocuklarda aşırı boy uzaması ve yaşıtlarına göre erken ve hızlı büyüme görülür. Ergenliğe yaşıtlarına göre daha geç girerler. Hastalığın belirtileri hemen belli olmayabilir. Özellikle uzun boylu bir aileden gelen çocuklar için hastalığın hemen tespit edilmesi daha da zordur.

Akromegali hastaları için öneriler ve uyarılar

• Akromegali belirtilerini, vücudunuzda oluşan değişiklikleri siz, aileniz ya da yakın çevreniz uzun süre fark edemeyebilirsiniz. Bu yüzden emin olmasanız da belirtilerden herhangi birini gözlemlerseniz hemen uzman bir doktora başvurun.
• Yapılan araştırmalar, akromegali hastalarının diğer insanlara göre çabuk öfkelenen, birçok şeyden şikayet eden, oldukça talepkar isteklerde bulunabilen ve her türlü bağımlılığa daha yatkın bireyler olabileceklerini gözlemlemiştir. Öte yandan, bunun tam tersi fazla pozitif de olabilirler. Bu her iki uç ruh hali de tedaviye gereken önemi vermemenize neden olabilir. Bu da iyileşmeyi geciktireblir. Tedavinizi aksatmayın.
• Eğer ameliyat olduysanız düzenli olarak doktor kontrolüne gitmeniz çok önemlidir. Yakın takip, olabilecek sorunları hemen fark edip, erken müdahale etme olanağı verir.
• Bazı durumlarda ameliyat hormon seviyelerinizi değiştirir, ancak normale döndürmez. Böyle bir durumda ilaçlarla tedaviye devam edilmesi gerekebilir.
• Her hastalıkta olduğu gibi akromegalide de psikolojik destek ve dayanışma oldukça önemlidir. Kendinizi yalnız hissetmemek için benzer hastalarla iletişim kurun.

Referanslar: 1- Symptoms of acromegaly, 2- Acromegaly, 3- What is acromegaly?

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör