Akciğer grafisi nedir? Nasıl çekilir? Raporu ve sonucu nasıl yorumlanır?

23 Eylül 2021 | 24 Eylül 2021 | Kategori: Önemli Testler, Sağlık Sözlüğü, Solunum ve Göğüs Hast Print

31 Paylaşım

Akciğer grafisi, göğüsteki organların ve yapıların resimlerini üretmeye yarayan bir görüntüleme testidir. Halk arasında Akciğer filmi olarak da bilinir. Kalp veya akciğer hastalığından şüphelenildiğinde istir. Hızlı ve kolay olduğu için acil tanı ve tedavide yaygın olarak kullanılır. Akciğerleri, kalbi, kemikleri, göğüs duvarını veya bir kazadan kaynaklanan yaralanmaları değerlendirmeye; nefes darlığı, kronik öksürük, ateş, göğüs ağrısı gibi semptomların varlığında teşhis koymaya; pnömoni, plörit, pnömotoraks, amfizem, KOAH, kanser, kistik fibroz gibi hastalıkların teşhis ve takibini yapmaya yardımcı olur. Acil durumlarda aynı gün, acil olmayan durumlarda en geç 1-2 gün içinde sonuçlanır.

İçindekiler

Akciğer grafisi (filmi) nedir?

Akciğer grafisi, kalbin, akciğerlerin, solunum yollarının, göğüs ve omurga kemiklerinin görüntülerini oluşturmak için en sık yapılan tanısal röntgen muayenesidir. Siyah beyaz bir görüntü oluşturmak için çok küçük dozda iyonlaştırıcı radyasyon kullanılır. Kaburgalar ve omurga, odaklanmış radyasyonun çoğunu emdiği için beyaz; akciğer dokusu çok az radyasyon emdiği için karanlık görünür.

Röntgen nedir, nasıl çekilir? Radyografik muayene ve zararları

Kan damarlarının, kemiklerin, kalbin, akciğerlerin anormalliklerini tespit etmeye yardımcı olan akciğer grafisi; akciğerlerde veya çevresinde sıvı veya hava olup olmadığının da belirlenmesinde yararlıdır. (1)

Akciğer grafisi neden çekilir?

Akciğer (filmi) grafisi, gerekli görüldüğünde dahiliye veya göğüs poliklinikleri tarafından tam bir fizik muayenenin parçası olarak istenir ya da ameliyatlardan önce göğüs boşluğunu görüntülemek için kullanılır. Grafinin yardımıyla vücudun aşağıdaki durumları görüntülenerek belirli hastalıklar teşhis edilebilir ve izlenebilir: (2)

Akciğerlerin durumu: Etrafındaki boşlukta akciğerin çökmesine neden olabilecek enfeksiyonları, hava veya sıvı toplanmasını; zatürre, amfizem, KOAH, akciğer kanseri, kistik fibroz gibi akciğer hastalıklarını ve ilgili komplikasyonları gösterebilir.
Kalp ile ilgili akciğer sorunları: Akciğerlerdeki bazı sorunlar kalp problemlerinden kaynaklanabilir; örneğin, akciğerlerdeki sıvı (pulmoner ödem), konjestif kalp yetmezliğinin bir sonucu olabilir.
Kalbin boyutu: Kalbin şeklindeki anormallikler kalp yetmezliği, kalp çevresinde sıvı, doğum kusurları, kardiyomiyopati veya kalp kapakçığı problemlerine işaret edebilir.

Zatürre (pnömoni) nedir? Kimlerde görülür? Belirtileri ve tedavisi

Kan damarları: Kalbin yakınındaki büyük damarların ana hatları X ışınlarında görülebildiğinden, aort anevrizmaları gibi kan damarı problemleri tespit edilebilir.
Kalsiyum birikintileri: Kalpteki veya kan damarlarındaki kalsiyumun varlığı; damarlardaki yağların ve diğer maddelerin, kalp kapakçıklarının, koroner arterlerin, kalp kasının, kalbi çevreleyen koruyucu kesenin hasar gördüğü anlamına gelebilir.
Kırıklar: Kaburga ve göğüs kafesi yaralanmaları, omurga kırıkları veya kemiklerle ilgili diğer sorunları gösterebilir.
Ameliyat sonrası değişiklikler: Kalp, akciğerler veya yemek borusu ile ilgili ameliyatlardan sonra iyileşmeyi izlemek için kullanılabilir. Ameliyattan sonra akciğerlerin etrafında hava sızıntıları ve diğer sorunları kontrol edilir.
Tıbbi cihazların konumlandırılması: İmplante edilen kalp pili, defibrilatör veya kateter gibi tıbbi cihazların yerlerini kontrol etmek için akciğer grafisi yapılabilir.

Akciğer grafisi ve sigara

Sigara içenler akciğer ve kalp problemlerinden diyabete kadar birçok hastalığa karşı daha duyarlıdır. Sigara dumanındaki kimyasallar akciğerlerin doğal savunma sistemini etkisiz hale getirir, solunum yollarını ve akciğerleri tahriş eder. Akciğer filmi, sigara kaynaklı sorunların takibinde kullanılabilir. (3)

Bununla birlikte kalp ve kan damarı problemleri ile birlikte astım, Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH), akciğer kanseri, felç ve daha fazlası için riski artırır. Bu nedenle sigara içmeyenlere göre daha sık akciğer röntgeni çektirmeleri gerekir. Böylece tıkalı arterler, kalp rahatsızlıkları ve kanserle ilgili anormallikler erken tespit edilerek önlem alınır. (4)

KOAH nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Akciğer grafisi nasıl çekilir?

Röntgen çekimi, büyük bir metal kola bağlı, hareketli bir X-ışını kamerası olan özel bir odada gerçekleşir. Akciğer grafisi için kullanılan ekipman, röntgen üreten bir tüp ve görüntüyü dijital olarak kaydeden, duvara monte edilmiş, kutu benzeri bir plakadan oluşur. Röntgen tüpü ile plaka arasındaki mesafe yaklaşık 100-150 cm’dir.

Akciğer filmi tipik olarak, göğüs bölgesinin ön ve yan görünümlerinin alındığı iki bölümden oluşur. İşlem sırasında hastanın vücudu röntgen üreten makine ile görüntüyü oluşturan plaka arasında konumlandırılır. Röntgen teknisyeni görüntüler çekilirken bir pencerenin arkasına geçer. Konumlandırmadan görüntülerin alınmasına ve doğrulanmasına kadarki süreç genellikle 15 dakikada tamamlanır.

Akciğer grafisi çekim yöntemleri ve çeşitleri

Akciğer grafisinde, göğüs bölgesinin görüntüleri X ışınının yönüne veya hastanın durumuna göre farklı şekillerde elde edilebilir. Genellikle hasta ayakta konumlandırılır, ancak ayakta duramayan hastalar bir masanın üzerine yatarak pozisyonlandırılabilir. Hastane yatağındaki veya acil servisteki hastalara götürülebilen portatif röntgen cihazı da mevcuttur. En sık kullanılan yöntemler şunlardır:

Amfizem nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Posteroanterior (PA) akciğer grafisi: En sık kullanılan bu yöntemde, ayakta olan hasta dik olacak şekilde göğsünü röntgen cihazının metal plakasına yaslar. Eller kalçada olacak şekilde kollar yanlarda tutulur, dirsekler öne doğru itilerek omuzlar plakaya bastırılır, çene plakanın üst çizgisine yerleştirilir. Hastadan nefesini tutması istenir. X ışınının arkadan öne verildiği bu pozisyon, göğsün ön tarafının görüntüsünü oluşturur.
Lateral (yanal) akciğer grafisi: Ayakta olan hasta yan şekilde röntgen cihazının metal plakasına yaslanır, kollarını yukarı kaldırır. Hastadan yine derin nefes alması ve çekim bitene kadar tutması istenir. Bu pozisyon, göğsün yan tarafının görüntüsünü oluşturur. Sol yan çekilirken X ışını sağdan, sağ taraf çekilirken soldan verilir.
Anteroposterior (AP) akciğer grafisi: Hasta, göğüs kafesi röntgen plakasına gelecek şekilde sırtüstü pozisyonda uzanır. Göğüs bölgesindeki organ ve yapıların büyük görüntülerinin elde edildiği bu yöntemde X ışını önden arkaya doğru verilir.
Lateral dekübit akciğer grafisi: Hastanın röntgen plakasının bulunduğu masaya yan olarak yattığı bu yöntemle akciğerlerdeki sıvı toplanan alanlar belirlenebilir.

Kalp yetmezliği nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Akciğer grafisi çekilirken nelere dikkat etmeli?

Röntgen teknisyeni hastadan çekim sırasında hareketsiz kalmasını, derin nefes almasını ve birkaç saniye tutmasını isteyecektir. Hareket etmemek ve nefesi tutmak görüntünün daha net olmasını sağlar. Teknisyen gerekli tüm görüntülerin elde edildiğini belirtene kadar beklemeniz gerekir.

Akciğer grafisi çekilmeden önce ne yapılmalı?

İşlemden önce aç veya tok olmak fark etmez.
Genellikle belden yukarısındaki kıyafetleri çıkarmanız ve hastane önlüğü giymeniz istenir.
Belden yukarısındaki takı, gözlük, piercing veya diğer metalleri çıkarmanız gerekir.
Kalp kapağı, kalp pili gibi implante edilmiş cihazınız varsa doktorunuzu bildirmelisiniz.
Kadınlar hamile olma ihtimalleri varsa doktorlarını ve röntgen teknisyenini bilgilendirmelidir.

Akciğer grafisi sonucu ve raporu

Akciğer grafisinden alınan görüntüler bir laboratuvarda büyük film tabakaları üzerine işlenir. Radyoloji uzmanı görüntüleri analiz eder, doktorunuz için yorumlar ve bir sonuç raporu hazırlar.

Radyoloji nedir? Radyolog kimdir, hangi hastalıklara bakar?

Doktorunuz göğüs boşluğundaki organların ve yapıların durumunu gösteren görüntülerde kalp yetmezliği, kanser, zatürree, pulmoner ödem gibi bir duruma dair ipuçları arar. Örneğin, akciğer dokusunda görülen yoğunluk artışı kitle ve nodüle işaret edebilir.

Doktorunuz sizinle sonuçları ve hangi tedavilerin ve testlerin veya gerekli olabileceğini tartışacaktır. Olası bir anormallik durumunda takip çekimleri yapılır. Takip muayeneleri anormalliğin değişip değişmediğini ve tedavinin işe yarayıp yaramadığını gösterir.

Akciğer grafisi nasıl yorumlanır?

Akciğer grafisi, siyah beyaz bir görüntü üretir. Doktorlar teşhis ve tedavi için röntgendeki renklere ve gölgelere bakarlar. Radyasyonu engelleyen yapılar beyaz, geçiren yapılar siyah görünür. Kemikler yoğun oldukları için beyaz görünür. Akciğerler hava ile doludur ve daha fazla radyasyonu geçirdiği için gri veya siyah görünürler. Aydınlık bir arka plana karşı bakıldığında, tümörlerden kırık kemiklere kadar birçok sorun gözlemlenebilir. (5)

Değerlendirme yapılırken;

Hastanın kimlik bilgileri mutlaka kontrol edilir, mümkünse daha önceki klinik bulgularına ulaşılır.
Uygun X ışını dozu verilip verilmediği, çekim yöntemi, kaburgaların simetrisi ve arka kolların görünürlüğü gibi veriler dahil olmak üzere teknik kalite,
Havayolları, trakeanın durumu, ana bronşlar ve olası kitleler,
Kalp boyutu, kalp kapakçıkları, damarlar, diyafram,
Akciğerlerde sızıntı, çökme ve tümör olup olmadığı,
Kemik yapıları ile birlikte yumuşak dokular kontrol edilir, kadın hastalarda meme dokusunun yoğunluğuna bakılır.

Emar (MR) nedir, nasıl çekilir? Manyetik rezonans ne işe yarar?

Akciğer grafisi nerede çekilir?

Devlet hastanelerinde, görüntüleme merkezlerinde, dispanserlerde, özel hastanelerde veya kliniklerde akciğer grafisi çektirebilirsiniz.

Akciğer grafisini kim yorumlar?

Radyoloji alanında uzman bir radyolog, görüntüleri analiz eder ve sizi sevk eden doktora imzalı bir rapor gönderir. Daha sonra doktorunuz görüntüleri ve raporu inceleyerek röntgen sonuçlarını sizinle tartışacaktır.

Akciğer grafisi fiyatı

Devlet hastanelerinde sağlık güvencesi olanlardan herhangi bir ücret talep edilmez. Özel hastanelerde veya görüntüleme merkezlerinde fiyatlar kurum tarafından belirlenir. Özel kurumların fiyat politikasına göre ücretler ortalama 40-200 TL arasında değişiklik göstermektedir.