Fibromiyalji (ağrı hastalığı) nedir? Belirtileri, nedenleri ve tedavisi
Fibromiyalji, yaygın kas iskelet sistemi ağrısı, uyku bozukluğu ve yorgunluğun birlikte görüldüğü bir ağrı sendromudur. Ayrıca yumuşak doku romatizması olarak bilinir. Başta inatçı kas ağrıları olmak üzere, sabahları vücutta tutukluk, yorgunluk gibi yakınmalara neden olabilir. Hastalar, içinde bulundukları hali ‘çok yorgunum, enerjim çekilmiş gibi’ şeklinde izah eder. Genellikle geç teşhis edilir. Fibromiyalji tedavi edilmez ise; yaşam kalitesini ciddi oranda bozabilir. Hatta hastalar ağrı ve yakınmaları nedeniyle çevresi tarafından ‘hastalık hastası’ olarak tanımlanabilir.
İçindekiler
Fibromiyalji nedir?
Fibromiyalji, kas ağrısı ve yorgunluğa neden olan yaygın bir ağrı hastalığıdır. Bu hastaların vücutlarında belli “hassas noktalar” vardır ve bunlar, boyun, omuzlar, sırt, kollar ve bacaklardaki belirli yerlerdir. Onlara baskı yapıldığında aşırı düzeyde acır. Hastalarda başta uyku bozukluğu olamak üzere, baş ağrısı, aşırı ağrılı adet, el ve ayalarda uyuşmalar ve bazı durumlarda hafıza sorunları görülebilir. Hastalığın tam nedeni bilinmemektedir.
Fibromiyalji olan kişilerde irritabl barsak sendromu, kronik baş ağrısı, depresyon, anksiyete, huzursuz bacak sendromu, temporomandibular disfonksiyon, kronik yorgunluk sendromu ve irritabl mesane sendromu gibi bazı semptom ya da sendromlara sık rastlanmaktadır. Fibromiyalji için kesin şifa veren bir tedavi yoktur, ancak etkili ağrı tedavileri ile hastalığın belirti ve ağrısı azaltılır.
Huzursuz Bacak Sendromu nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi
Fibromiyalji belirtileri
- Aşırı ağrı hassasiyeti
- Ellerde ve ayaklarda uyuşukluk ve karıncalanmalar
- Normalde ağrı yapmayan bir durumu bile ağrı gibi hissetmek
- Gün boyunca yorgunluk hissi
- Uzun uyumaya rağmen yorgun uyanmak
- Çarpıntı
- Yaygın uyku sorunları
- Barsak şikayetleri (gaz, kabızlık,ishal)
- Yüksek tansiyon veya migren başağrısı
- Kişiye göre değişen ödem hassasiyeti
- Ruhsal rahatsızlıklar (depresyon, anksiyete, hafıza ve düşünce bozuklukları)
- Bilişsel sorunlar (konsantrasyon bozukluğu, yeni şeyler öğrenme güçsüzlüğü)
Omuz ağrısı neden olur? Nasıl geçer? Omuz ağrısına iyi gelen hareketler
- Çeşitli organları kapsayan psikosomatik semptomlar (hassas bağırsak sendromu, sık sık işeme, kardiyak semptomları, jinekolojik sorunlar)
- Nörolojik sorunlar (vücutta uyuşma, sinirli ve gergin olma hali, baş ağrısı)
- Vücudun üst kısmı ile sınırlı olan kızarma eğilimi
- Fibromiyalji hastaları sürekli olarak strese ağrı hissinin iletim sistemlerini bozacak istisnai bir şekilde reaksiyon gösterirler
Fibromiyaljiyle, bu hastalıkları karıştırmayın
- Bel ve boyun ağrıları
- Kronik yorgunluk sendromu
- Depresyon
- Hipotiroidi
- Uyku bozuklukları
Lyrica nedir? Niçin işe yarar? Kullanımı, dozu ve yan etkileri
Fibromiyaljinin nedenleri
- Kadın olmak
- Yaşın ilerlemesi
- Omurgaya yönelik olan fi ziksel travmalar (merdivenden düşme,
buzda kayıp düşme gibi) - Cerrahi müdahaleler
- Trafik kazaları
- Geçirilmiş enfeksiyonlar (Borrelia Burgdorferi, Parvovirus, Koksakivirüs, Epstein-Barr Virus-EBV, HCV, Hepatit B Virüs-HBV, HIV, HTLV-1 gibi)
- Çocukluk döneminde, psikolojik veya fi ziksel şiddet, cinsel istismar,
boşanma, terk edilme, savaş - İşle ilgili sorunlar
- Aşırı aktif ve mükemmeliyetçi yaşam tarzı, kişilik
Geçmeyen ağrılar ve sürekli yorgunluk hissi fibromiyalji belirtisi olabilir
Ayrıca yapılan çalışmalar, hastalıkta genetik geçişin de önemli rol oynadığını göstermektedir. FMS’li hastaların birinci derece akrabalarının FMS’ye yakalanma olasılığının, olmayanlara göre daha yüksek olduğu gösterilmiştir. Kardeşinde FMS olanlarda 13,6 kat fazla FMS görülmektedir.
Fibromiyalji hastalığı nasıl gelişir?
Fibromiyalji sendromunun nedenleri ile ilgili birçok araştırma yapılmıştır. Bu hastalığın genetik zemini olduğu bilinmektedir. Ancak yukarıda belirtilen nedenlerle Fibromiyalji sendromu ortaya çıkmaktadır. Hastaların kasları ile ilgili yapılan çalışmalar kaslarda bir problemi net olarak gösterememiştir.
Ancak ağrının beyinde işlenmesi ve algılanması ile ilgili bazı sorunlar mevcuttur. Herhangi bir yerimiz ağrıdığında, ağrıyan yerden başlayan ağrı bilgisi omuriliğe iletilmekte oradan beyne gönderilmektedir. Beyinde; gelen bilginin miktarına göre, daha önceden genetik olarak planlanmış bir miktar serotonin ve noradrenalin isimli kimyasal maddeler salgılanmakta, bu maddeler gelen ağrı bilgisinin bir kısmını silmekte, böylece kalan ağrı bilgisi beyin tarafından algılanmaktadır.
Fibromiyalji aşırı yorgunluk ve uyku haline neden olur
Fibromiyalji sendromu olan kişilerde, ağrı bilgisi ile uyumlu olarak salgılanması gerektiği kadar serotonin ve noradrenalin salgılanmamaktadır. Bu nedenle gelen bilginin az kısmı silinmekte ve herkes kadar bilgi beyine ulaşsa da bir kısmı silinmediği için daha yüksek şiddette imiş gibi algılanmaktadır. Bu durum özellikle uzun süre ağrı çeken kişilerde ve ağrıya depresyon da eklendiğinde daha şiddetli olmaktadır.
Fibromiyalji tanısı nasıl konulur?
Fibromiyalji Sendromu tanısını konusunda uzman bir hekim koyar oysa hasta farklı yakınmalarından dolayı birçok farklı uzmanlık alanındaki doktorlara başvurur ve herkes kendi açısından bir tedavi düzenleyebilir. Bu hastalığın tanısı için hiç bir özel tanı testi yoktur. FMS’de tüm laboratuvar tetkikleri normaldir. Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) ve radyolojik değerlendirme ile FMS’de herhangi bir bulguya rastlanılmaz.
Tanı klinik muayene ve hastanın yakınmalarının değerlendirilmesi ile konulur. Bu nedenle tanı genellikle yıllarca gecikmekte, gereksiz birçok tanı için birçok tedavi uygulanmaktadır. Hastalara tanı konulduğunda sıklıkla artık ağrılarının geçeceğinden umutsuz, ağrılarına inanılmayan, bu nedenle sıklıkla aileleri ile sorun yaşayan hastalar halindedirler.
Emar (MR) nedir, nasıl çekilir? Manyetik rezonans ne işe yarar?
Fibromiyalji tedavisi
Her hastanın ayrı ayrı ele alınıp tedavi programının hastaya özel düzenlenmesi gerek. Hastaların uzun süre ilaç kullanımına sığınmaması gerekir. Özellikle psikiyatrik ilaçlardan fayda görebileceğini düşünen kişiler uzun süre bu ilaçları kullanıyor ve bu daha sonra bağımlılık yapabiliyor. Psikiyatrik ilaçların ancak eşlik eden bir psikolojik bozukluk varsa kullanılması tavsiye ediliyor. Ağrı kesicilerin aşırı kullanımı böbrek, mide ve tansiyon problemlerine yol açabilir.
Fibromiyalji hastalığının tedavisinde en önemli prensibin hasta-hekim işbirliğidir. Öncelikle hastayı hastalığı hakkında bilgilendirmek, hastalıktan korunma yollarını öğretmek çok önemlidir. Tedavi, değişik bulguların olması nedeniyle hastaya özel düzenlenir. Hekim tarafından belirlenen PRP uygulamaları,fizik tedavi ve rehabilitasyon yöntemleri, egzersiz programı fibromiyalji tedavisinde en önemli yeri tutmaktadır.
Fizik tedavi ve rehabilitasyon nedir? Fizyoterapist ne iş yapar?
Son zamanlarda yapılan bilimsel çalışma sonuçlarını paylaşarak, PRP yöntemi ile fibromiyalji hastalığında asıl sebep olan fibrozitleri (ağrılı kas düğümleri) yok etmenin mümkün olduğu bilgisini veriyor. ‘Fibromiyaljili kişinin bağışıklık sistemini kuvvetlendirerek, fibrozitleri çözerek tedavi edilebilir. PRP yönteminde,sertleşen kas düğümcükleri içine, kişiden alınan kanın işleme tabi tutularak, trombosit dediğimiz kısmının verilmesiyle, doku içindeki sertleşmeler yok olmaktadır.
Fibrozitin kaybolmasıyla ağrı ve kas spazmı oluşturan faktörlerinde salınımı durmaktadır. Kas spazmının yok olmasıyla, vücutta kas spazmına bağlı olarak oluşan belirtiler de yok olmaktadır. Uygulanan manuel terapi yöntemleriyle de kas uzunluğu arttırılmakta ve sonrasında hastaya özgü verilen egzersizler fayda sağlamaktadır.
Fibromiyalji Sendromlu hastaların tedavileri bir ekip çalışmasını gerektirir. Bu ekipte fi zik tedavi uzmanı, fizyoterapist ve psikolog yer almalıdır. Fibromiyalji için belirgin tek bir neden henüz kanıtlanamadığı için tedavisi de farklı mekanizmalar ve yakınmalar üzerinden şekillenmiştir. Hastalığın hem ilaç hem de ilaç dışı tedavi yöntemleri vardır ve genellikle önerilen her ikisinin birlikte olmasıdır. Farklı ülkelerde tedavi için rehberler geliştirilmiştir. Farklı şiddetteki hastalıklar için farklı tedaviler önerilmektedir ancak hepsinde ortak olan nokta, ilaçlar ve ilaç dışı tedavilerin birlikte kullanımıdır.
Ağrı kesici ilaçlar nasıl kullanılmalıdır? Türleri ve yan etkileri
Fibromiyalji hastalığının ilaçla tedavisi
Tedavi rehberleri tarafından farklı kanıt düzeyi ile önerilen farmakolojik tedavi yaklaşımları arasında ise, amitriptilin, antiepileptikler ve SNRİ grubu antidepresanlar yer almaktadır. Bu ilaçlar arasında Pregabalin, Milnasipran ve Duloksetin Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından FMS’ de kullanılmak üzere onaylanmıştır.
- Basit analjezikler, nonsteroidal antiinflamatuvar ilaçlar, kas gevşeticiler
- Antiepileptikler (Nöbet önleyici ilaçlar) Pregabalin, gabapentin
- Antidepresanlar: Fibromiyalji sendromunda iki grup antidepresan kullanılmaktadır. Bunlardan birincisi trisiklik antidepresanlar, ikincisi ise selektif serotonin, noradrenalin gerialım inhibitörleridir.
Fibromiyalji hastalığının tedavisinde kullanılan ilaç dışı yöntemler
Fibromiyalji Sendromunun tedavisinde eğitim
Hastalık hakkında hastaların bilgilendirilmesi, psikiyatrik bir bozukluk olmadığının, gerçek bir hastalık olduğunun anlatılması son derece önemlidir. Eğitimin amacı; hastanın öz-yönetim ve öz-yeterliliğini geliştirerek semptom dalgalanmaları ile başa çıkabilecek hasta bilincini geliştirmek; engellenmişlik ve acizlik hissi gibi olumsuz algılamaları pozitif hislere dönüştürebilmektir.
Öz-yönetimin geliştirilmesiyle hasta semptomlarda pozitif değişiklik sağlayacak aktivite sorumluluğunu üstlenir ve problem çözme becerilerini geliştirir.
Hastanın seçimlerini, davranışlarını ve hastalığa karşı direncini güçlü şekilde etkileyen öz-yeterlilik ise hastanın duygularını kontrol edip spesifi k davranışlar sergileyerek veya düşünce şeklini değiştirerek yakınmalarının şiddetini azaltabilmesidir. Öz-yeterliliği fazla olan hastalar rehabilitasyon programlarından daha fazla yarar görmektedirler.
Fibromiyalji hastaları için egzersiz hareketleri |resimli ve videolu sunum|
Bilinmelidir ki FMS; yaşamı tehdit eden, ilerleyici, eklemlerde deformitelere ve engelliliğe neden olan bir hastalık değildir. Yaşam süresini kısaltmaz. Eğer düzenli egzersizler yapılırsa ve gerektiği zaman ilaçlar kullanılırsa devamlı ağrılı olmak zorunda değildir. Hastalık kontrol edilebilir bir hastalıktır ancak tamamen ortadan kaldırılamamaktadır.
Fibromiyalji Sendromunun tedavisinde egzersiz
Aktif kalmak sağlıklı olmanın temel anahtarıdır. FMS olan hastalarımız tarafından sıklıkla söylenilen bazı cümleler şöyledir; “egzersiz yapamayacak kadar yorgunum”, “egzersiz yapmak ağrılarımı arttırıyor”, “bir gün egzersiz yapsam üç gün ağrıdan kendime gelemiyorum”. Bir süredir ağrı çeken ve bir anda yoğun egzersiz yapmaya başlayan herkes için bu cümleler doğru olabilir. Fibromiyalji Sendromunda en önemli tedavilerden birisi aktif olmak ve düzenli egzersiz yapmaktır. Egzersize yavaş yavaş başlanmalıdır.
Öncelikle yürüyüş, bisiklete binmek veya yüzmek ağrıların azalmasına fayda sağlayabilir. Daha sonra esneklik egzersizleri ve düşük ağırlıklarla güçlendirme egzersizlerine geçilir. Yapılan çalışmalarda sekiz hafta aerobik egzersizin ağrı kontrolunda dirençli egzersizlerden daha üstün olduğu ifade edilmektedir. En az 20 dakika/gün, 2-3 kez/hafta yapılan aerobik egzersiz (yürüme, yüzme, hafi f tempolu koşu gibi) ise, yaklaşık üç hafta içinde yaşam kalitesini arttırmakta, ağrı ve hassasiyeti azaltmaktadır.
Fibromiyalji tedavisinde kullanılan diğer ilaç dışı yöntemler
Ayrıca, meditasyon-yoga, balneoterapi, noninvaziv kortikal elektrostimulasyon, transkranial manyetik stimulasyon, TENS, kesikli ultrason ve interferansiyel akım tedavisi, fi zik tedavi gibi uygulamaların ve tüm vücut vibrasyon tedavisinin de etkili olduğuna dair veriler mevcuttur. Manipulasyon ve masaj ile ilgili olarak ise zayıf kanıt olduğu bildirilmektedir. Balneoterapi (kaplıca tedavisi), çoğunluğu ülkemizde yapılan çalışmalarla özellikle ağrı ve depresyon kontrolunda önerilmektedir.
Masaj tiplerine ayrı ayrı bakacak olursak, miyofasiyal gevşetme, yorgunluk, tutukluk, yaşam kalitesi üzerine, bağ dokusu masajı depresyon ve yaşam kalitesi üzerine, manuel lenf drenajı tutukluk, depresyon ve yaşam kalitesi üzerine, Shiatsu masajı ağrı, uyku, yaşam kalitesi ve yorgunluk üzerine etkili bulunurken, İsveç masajının etkisiz olduğu gösterilmiştir. Akupunkturun etkinliği ile ilgili veriler ise tartışmalıdır.
Fibromiyalji tedavisinde kullanılan bilişsel, davranışsal tedaviler
Kişinin kendisi ve duygularını, davranışlarını etkileyen etrafındaki diğer kişiler hakkında algısının düzenlenmesidir. Tedavinin amacı hastanın ağrısının (varsa) duygusal/ruhsal nedenlerini algılamasını sağlamak, kendisini ağrı yolu ile ifade etmesini değiştirmektir.
Uykunun düzenlenmesi: Dinlendirmeyen uyku bu hastalığın en önemli yakınımlarından birisidir ve ağrının şiddetine katkıda bulunur.
Fibromiyalji, mutsuz kişilerde daha sık görülür
Fibromiyalji, 10 yıl öncesine kadar %80-90 oranında kadınlarda görülmekte iken, son yıllarda erkeklerde de görülme sıklığında artış mevcut. Stres altında ve masa başı çalışanlarda , mükemmeliyetçi, çevresinin kendisinden çok şey beklediği kişilerde daha sık görülüyor. Kişilik yapıları nedeniyle üstlendikleri her sorumluluğu en iyi şekilde yerine getirmek için yoğun çaba sarf eden bu kişiler, yüksek performans yüzünden zamanla sağlıklarını yitirmeye başlıyor.
Çok yoğun ve stres altında çalışan kişiler ya da işini sevmeden, mutsuz çalışan insanlar da fibromiyalji görülme sıklığı fazla. ”Mesai saati bitsin de buradan gideyim” düşüncesiyle çalışan kişilerde de çok fazla görülüyor. Aynı şey ev hanımlarında da geçerli. Aslında çok ağır iş yapmıyordur ama mutsuzdur. Mutsuzluk, ağrıları artıran bir faktör olduğu için ev hanımında fibromiyalji, stres altında çalışanlarda olduğu gibi ortaya çıkabilir.
Sabah vaktindeki ağrıları ciddiye alın
Fibromiyaljinin en tipik belirtisi sabahları ortaya çıkan ağrı, boyun, sırt ve bel gibi tek bir bölgede veya tüm vücutta yaygın olarak hissedilebiliyor. Fibromiyalji ağrısı hastalar tarafından ‘zonklayıcı, derinden gelen ya da keskin’ gibi çeşitli şekillerde tarif ediliyor.
Ani yüz ağrısı (trigeminal nevralji) nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi
Ağrıya, kaslarda yoğun yanmalar, seğirmeler ve katılık hissi de eşlik edebiliyor.
Stres, serotonin hormonu bozukluğu ve ruhsal travmalar tetikliyor. Hastalığın görülme nedenleri arasında büyük şehirlerde yaşamaktan kaynaklanan aşırı stres, serotonin hormonunun salgılanmasındaki bozukluklar, genetik faktörler, trafik kazaları sonrasında yaşanan travmalar ve ruhsal travmalar yer alıyor.
Fibromiyaljiyi tetikleyen faktörler:
- Fiziksel veya ruhsal travmalar
- Uyku bozuklukları
- Enfeksiyonlar(özellikle viral)
- Besin allerjileri
- Yüksek doz kimyasal madde ( sabun,şampuan,yiyeceklerdeki kimyasallar vb)
- Ağır metaller(sulardahavada, katkı maddelerinde)
- Hormonal düzensizlikler
Fibromiyalji hastalarına öneriler
- Hafif ve terlemeyi önleyen iç çamaşırlar seçin
- Kendinizi, aç ve yorgun duruma sokmayın
- Mümkünse stresli ortamlardan uzak durun ve hayatınızdaki stresi azaltın.
- Omzunuzda çanta taşımaktan kaçının
- Kafein, alkol ve tütünden uzak durun
- Aktif olmaya çalışın
- Fizyoterapistinizden gevşeme tekniklerini öğrenin ve düzenli uygulayın
- İşte, evde, ayakta dururken ya da otururken duruşunuza dikkat edin
- Dinlenmek için zaman ayırın ve sık sık çalışma pozisyonunuzu değiştirin
- Mümkün olduğu kadar çok su için
- Aynı saatte yatıp aynı saatte kalkmaya gayret edin, gün içinde uyumayın
- Düzenli egzersiz yapın, ancak egzersizinizi yatmadan üç saat önce kesmiş olmalısınız
- Yatağınızda televizyon seyretmek, gazete okumak, bilmece çözmek gibi aktiviteleri yapmayın. Yatağınızda sadece uyuyun
- Yatak odanız karanlık, sessiz ve serin olsun
- Yatmadan önce sizi gevşetecek aktiviteler yapın (örn: Ilık bir duş almak veya sevdiğiniz hafi f bir müziği dinlemek gibi)
YAZIYI PAYLAŞ
Benzer Yazılar
Egzersiz yapmak fibromiyalji hastalarının kas gücünü korur ve uykuyu düzenler- Geçmeyen ağrılar ve sürekli yorgunluk hissi fibromiyalji belirtisi olabilir
- Kas ağrısı neden olur? Nasıl geçer? Belirtileri ve tedavisi
- Kramp (kas spazmı) nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi
- Bütüncül terapi ile fibromiyalji nasıl tedavi edilir?
Egzersiz yapmak fibromiyalji hastalarının kas gücünü korur ve uykuyu düzenler
Kas ağrısı neden olur? Nasıl geçer? Belirtileri ve tedavisi
Kramp (kas spazmı) nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi
Bütüncül terapi ile fibromiyalji nasıl tedavi edilir?
YORUMUNUZ VAR MI?
Bence kimse ilaç kullanmasın fibromiyaljiye kesin çözüm hacamattır.Bundan kesin şifabulursunuz üstelik peygamberimizin sünnetidir
Bir yıldır gitmediğim doktor ve bölüm kalmadı. Şikayetlerime sebep olan net bir hastalık bulamadılar. En son gittiğim Fizik tedavi uzmanı benim Fibromiyolji olabileceğimi düşünerek ilaç ve fizik tedavı başlatti.8 gündur tesavi görüyorum.Henüz farledilir bir değişiklik yok.Tesavi izun bir zaman mı gerektiriyor bilemiyorum.İnternette bu hastalığın belirtilerini okuduğumda ondan fazla belirtinin kendimde… Devamını oku »
Tedavi uzun sürüyor ben ilaçların faydasını üç beş aydan sonra gördüm ve 6 yıldır ilaç kullanıyorum yillarlardir hep yorgunum
47 yaşında bir bayanım.El kol ve dirseklerimde batma yanma sızlama ağrılarıyla iş gücü kaybı yaşadım. Kendi işimi kendim yapamaz hale geldim. Önce fizik tedavi uzmanına gittim symra ilacını kullandım bir fayda görmedim.Sonra kalp damar bölümü, dahiliye ve en son yüzümde oluşan kızarıklıklarla cildiye bölümüne gittim ama bir sonuç alamadım bende… Devamını oku »
SABAH kalktigimda uykumu alamamis ve dinlenemis gibi zor uyaniomm ve gun boyunca halsiz oluom basimda fazla agrimasada bise var gibi rahatsiz edio agirlasio yani bide kalbimin orda sizi oluyor hepp bi turlu gecmioo
ONURGAMDA EN SONDA BEL YIRTIGI VAR. HEMEN YERLER VE QARNIMA DA VERIR COX ISTILIK VERIR ELE BIL KI,YANIR .vERECEYINIZ CAVAB UCUN TESEKKUR EDIREM
bELIMDE 4 MM YIRTIQ VAR hEMEN YER COX ISTI HALDA YANIR.QARNIMA DA VERIR BU NE?
merhaba;ben 45 yaşında bir bayanım yaklaşık 6 ay önce sol bacağımda sık sık kızgın iğne batması hissi yaşamaya başladım gece bile uykumdan uyandırmaya başlamıştı bu iğne batma hissi.bunun için bende nöroloji uzmanı bir doktora gittim dr muayene etti gabaset isimli bir ilaç verdi bitince gel dedi ilacı düzenli olarak kullandım… Devamını oku »
Ben 1 yıl öncesine kadar devamlı doktora gidiyordum sonunda ist da dahiliye uzmanı dr fibromiyalji tanısı koydu verdikleri ilaç iyi geldi ama sizin Yazdığınız belirtilerin tümü mevcut ara sıra Ağrı oluyor sinirlerimi bozacak kadar ne yapmalıyım sizlere nasıl ulaşabilirim yardımcı olurmusunuz saygılar.