Aft nedir, neden olur? Afta ne iyi gelir? Ağız içi yaralarının tedavisi

19 Şubat 2018   |    22 Şubat 2021    |   Kategori: Ağız ve Diş Sağlığı, Sağlık Sözlüğü Print

Aft, ağız içinde pek çok nedenden dolayı ortaya çıkan yaralardır; aftöz ülser olarak ta adlandırılan bu durum çok yaygın görülen bir sağlık sorunudur. Genellikle, ağız içindeki mukoza tabakasının zarar görmesi nedeniyle oluşan tahriş ile gelişir ve ağız içinde renkli oval yaraları şeklinde görülür. Dudaklarda ve yanağın iç kısımlarında oluşan bir sorunun pek çok nedeni olabilmektedir ancak en önemlileri arasında, zayıf bağışıklık sistemi, vitamin ve mineral yetersizliği, ergenlikte hormonal faktörler ve çölyak hastalığı bulunmaktadır. Aft, genel olarak kişinin yanaklarını ısırması, ağzına darbe alması sonrasında ağız içinde yara oluşması şeklinde gelişir ama bulaşıcı bir hastalık değildir. Özellikle ergenlik döneminde daha fazla görülür ayrıca kadınlarda daha yaygındır. Günümüzde etkili şekilde tedavi edilebilen aft için genellikle; reçeteli merhemler ve diğer etkili ilaçlar kullanılmaktadır.

Aft nedir?

Aft, ya da aftöz ülser ağız içinde pek çok nedenle oluşan yara ve tahribatlara verilen genel bir isimdir. Ağız içi mukoza tabakasının zarar görmesi veya zayıflayan bağışıklık sistemi afta neden olabilir. Ayrıca, ağız içinin ısırılması yada bazı enfeksiyonlar aftta neden olabilir. Aft bir hastalık değildir ve kişiden kişiye bulaşmaz. İltihaplı bir doku ile çevrili olan Aft yaraları; bir hafta içinde kendiliğinden geçerler. Ancak ciddi Aftların iyileşmesi 6 haftayı bulabilir.

Aft neden olur?

  • Viral enfeksiyonlar
  • Gıda alerjisi
  • Hormonal dalgalanmalar ve adet sorunları
  • Bağışıklık sistemi problemleri
  • Ağzın darbe alması
  • Vitamin ve mineral eksiklikleri
  • Behçet hastalığı veya Çölyak hastalığı
  • Sodyum lauril sülfat içeren diş macunu ve gargaralar
  • Ağza tam olarak oturmayan implant ve diş sorunları
  • Mide ülserine de neden olan ‘helicobacter’ ve ülseratif kolit

Kötüleşen ağız yaraları ve aftların bir nedeni de B3, B9 vitamini ve B12 vitamini eksiklikleridir. Domates, çilek, elma, incir, limon, portakal gibi meyve ve sebzeler; Aft yaralarını ve ağrılarını daha da kötüleştirebilir. Kişinin takma diş, diş teli kullanması da Aft yaralarına neden olabilir veya kötüleştirebilir.

B12 vitamini nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği

Aft belirtileri

  • Dilde ve ağzın arkası ile yumuşak damakta görülen ağrı ve yaralar,
  • Yara öncesinde karıncalanma ve ağrı hissi,
  • Kenarları kırmızı renkli olan, beyaz, gri ve sarı renkli yuvarlak şekilli yaralar,
  • Konuşurken hissedilen ve daha da artan ağız içinde ağrı,
  • Ağzın dış kısmına da yayılan yaralar,

İlerleyen şiddetli AFT ve ağzı yaralarının belirtileri

Lenf bezi şişmesi neden olur? Nasıl geçer? Belirtileri ve tedavisi

Aft ve ağız yaraları türleri

Minör olan Aft, ağız yaraları; kişilerde daha yaygın olarak görülür ve yaralar genellikle küçük boyutludur. Oval şekilli bu yaraların çevresi kırmızı rengindedir. Minör ağız yaraları; bir ya da iki hafta gibi kısa bir süre içerisinde kendi kendine geçmeye eğilimlidirler. Daha az yaygın olan majör ağız yaraları; küçük çaplı yaralara göre daha büyük ve derindir.

Kenarları genellikle yuvarlak şeklinde olan bu yaraların kenarları bezen de düzensiz olabilir. Son derece acı verici ve ağrılı olan majör Aft’nin geçmesi 6 hafta kadar uzun bir süreyi bulabilir. Üçüncü şekil olan herpetiform isimli ağız yaraları ise genellikle yaygın değildir. Nadir olan bu yaralar; hiçbir şekilde ‘herpes virüsü’nden kaynaklanmazlar.

Aft için ne zaman doktora gitmek gerekir?

Afta neden olan bakteriyel enfeksiyonlar kimi zaman ciddi şekilde ilerleyerek komplikasyonlara neden olabilir. Bu tür durumlarda yada tekrar eden ve kolay geçmeyen ağız içi aft yaralarında mutlaka doktora gitmek gerekir. Hastalığınız birkaç haftayı aşmadan doktora görünmeli, doktorunuzun belirlediği tedavi kesinlikle uygulamalısınız.

Ağız mantarı neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Aft yaraları bulaşıcı mıdır?

Boğaz Ağrıları ve Aft ağrıları; bazı durumlarda hasta tarafından karıştırılsa da bu iki hastalık tamamen birbirinden farklıdır. Soğuk havaların neden olduğu boğaz ağrıları; oldukça bulaşıcı iken; Aft yaraları kesinlikle bulaşıcı değildir. Boğaz ağrıları; ‘herpeks simpleks’ isimli virüsten kaynaklanır ve bu hastalık esnasında virüs; vücudun içinde taşınır. Kişi, dudaklarında, burnunda ve gözlerinde üşütme tehlikesi ile de karşılaşabilir.

Aft nasıl teşhis edilir?

Doktorunuz hastalığı kesin olarak teşhis etmek amacıyla ağız içindeki bölgenin biyopsisini çıkarabilir. Bunun dışında; kan tetkikinden de yararlanabilir, çünkü vitamin ve mineral eksikliğinden, hormonal bozukluktan, virüsten, bağışıklık sistemi zayıflığından şüphelendiği durumlarda biyopsiye başvurulması gerekebilir.

Aft tedavisi

Aft yaraları; genellikle herhangi bir tedavi gerekmeksizin kendiliğinden iyileşir. Ancak geçmeyen ya da ciddi aft yaraları için doktora gitmeniz ve ilaç tedavileri kullanmanız gerekir. Basit aftlardan kurtulmak için dişlerinizi düzenli olarak fırçalamalı ve diş ipi kullanmak faydalıdır. Ayrıca tuzlu su ile gargara yaparak, ağrının şiddetini biraz olsun düşürebilirsiniz. Ciddi aft yaralarında doktora gitmek topikal krem ve ilaç tedavisi almak gerekir.

Aft tedavisinde kullanılan ilaçlar?

Günümüzde aft ve ağız içi yaraları tedavisinde kullanılan çok sayıda etkili ilaç bulunmaktadır. Doktorların aft tedavisinde reçete ettiği bazı ilaçları arasında şunlardır:

  • Orabase, Zilactin B, Kank A gibi Benzokain içeren ilaçlar,
  • Peroksil, Orajel vb. hidrojen peroksit durulama ilaçları,
  • Vanos vb. fluokinonid içeren ilaçlar,
  • Peridex, Periogard gibi ağız durulama ilaçları,
  • Monodox, Adoxa, Vibramycin vb. ağız gargaraları ve hapları,
  • Korkitostreoid içeren merhemler,
  • İltihaplanmalar ve ağrılar için etkili olan deksametazon içeren ilaçlar
  • Hafif ağız yaraları olduğu durumlarda tuzlu su ile ağzınızı gargara yapabilirsiniz

Ağız kuruluğu neden olur? Ne iyi gelir? Belirtileri ve tedavisi

Aft tedavisinde kullanılan diğer yöntemler

Aft tedavisinde doktorunuz birden çok yöntemden birini tercih edebilir. Aft tedavisi esnasında en çok başvurulan yöntemleri ise aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

  • Antibiyotik ile aft tedavisi: Bazı aft olgularında doktorunuz, antibiyotik ile tedaviyi gerekli görebilir.
  • Local Antienflamatuvar Ajanlar: Ağız yaralarının iyileşme sürecini hızlandırmak için doktorlar tarafından reçete edilen ilaçlar listesinde triamsinolon içerikli ilaçlar ve local tedavi yöntemleri ilk sıralarda bulunur.
  • İmmün Modülatörler: Özellikle HIV virüsü bulaşan hastalarda başvurulan bu yöntem ile hastalarının bağışıklık sistemini güçlendirmek temel alınır. İmmün modülatör olarak kabul edilen 5’lik macunlar( Aphthasol) yara üzerine direk olarak yapıştırılırlar.
  • Gümüş Nitrat Uygulaması: Bu uygulama esnasında lokal ve sistematik semptomlarının hafifletilmesi amaçlanır. Oldukça ağrılı olan bu uygulama sırasında kısa bir anestezi ile gümüş nitrat çubuğu yaralara uygulanır.
  • Çinko Glukonat Pastilleri: Hastaya reçete edilen, bol miktarda C vitamini ve B vitamini içeren bu pastiller ağızdan alındığında iyileşmeyi hızlandırabilirler.

Propolis nedir? Nasıl kullanılır? Faydaları ve yan etkileri

Aft ve ağız yaraları hangi hastalıkların habercisidir?

Aftın bir diğer nedeni HİV virüsü olabileceği için doktorların bu durumu da muhakkak değerlendirmesi gerekir. Özellikle kişide majör Aft söz konusu olduğu durumlarda doktorlar; HIV testi yapmalıdır. Şayet; ağzınızda ya da diş etlerinizde kanama varsa, dişleriniz gevşekse, yutma sorununuz bulunuyorsa ve kulak ağrısı çekiyorsanız; ağız kanseri durumu da söz konusu olabilir. Bu nedenle bahsettiğimiz sorunlar ile karşılaştığınız takdirde mutlaka vakit kaybetmeden doktorunuza başvurmanızı tavsiye ediyoruz.

Aft için koruyucu önlemler

Aft yaralarının oluşmasını engellemek ve durdurmak adına daha önce yediğiniz birtakım baharatlı gıda tüketimini mutlaka sonlandırmanız gerekir. Baharatlı gıdalarının yanı sıra tuzlu yiyeceklerden ve asitli yiyecek ve içeceklerden kesinlikle uzak durmalısınız.

Andorex sprey ve gargara ne işe yarar? Nasıl kullanılır? Yan etkileri

Aft’ye yakalanmanızın nedeni stres ise; doktorunuz stres kaynaklı bir durum olduğu teşhisini koymuşsa, stresinizi azaltmak için meditasyon, derin nefes alma vb. yatıştırıcı teknikleri öğrenebileceğiniz bir kursa yazılabilirsiniz.

Dişetlerinizi ve iltihaplı dokuyu daha da tahriş etmemek adına yumuşak bir diş fırçası kullanabilirsiniz. Vitamin ve mineral eksikliğiniz olup olmadığının tam anlamıyla teşhis edilmesi için bu konuda muhakkak doktorunuza danışmalısınız. Vitamin ve mineral eksikliğinizin tespit edildiği durumlarda doktorunuzun reçete ettiği diyet planını mümkün olduğunca uygulamalısınız.

Aşağıdaki belirtilerden biriyle karşılaştığınızda mutlaka doktora danışın:

  • Ağız içinde patlak veya büyü yaralar,
  • Ağız içinde dayanılmaz bir acı,
  • Yüksek ateş, Döküntü,
  • İshal, Baş ağrısı

Yemek yiyemeyecek kadar ağır ağrı ve acı hissettiğiniz anlarda, ağzınızdaki yaralar birkaç hafta içinde iyileşmiyorsa; mutlaka bu konuda destek almak adına bir doktora görünmelisiniz. Aft yaraları sürekli olarak tekrarlanabileceği için bu yaralar ile tekrar karşılaşmamak için bazı korunma yöntemlerini düzenli olarak uygulamanız gerekir.

Kudret narı neye iyi gelir? Faydaları nelerdir, nasıl tüketilmeli?

Afta karşı korunmak için şunları yapabilirsiniz

  • Afta neden olan gıdalardan uzak durun! Fıstık, cips, simit, ananas, tuzlu yiyecekler, greyfurt, portakal vb. besinlerden uzak durun
  • Bol miktarda meyve ve sebze tüketerek; sağlıklı ve dengeli beslenerek; ağız yaralarından mümkün olduğunca korunabilirsiniz
  • Ağız bakımınıza mümkün olduğunca özen gösterin! Her yemekten sonra düzenli olarak dişlerinizi fırçalayın ve diş ipi kullanın.
  • Düzenli olarak diş doktoruna görünmeyi ihmal etmeyin.

Aft yaralarına iyi gelen Şifalı Bitkiler:

Aft yaralarının iyileşme sürecini hızlandırmak için evinizde aşağıdaki şifalı bitkilerden hazırladığınız yararlı kürlerden de yardım alabilirsiniz. Aft yaralarına iyi gelen en iyi yöntemleri ve şifalı bitki, meyve ve sebzeleri ise aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz.

  • Kivinin aft yarasına faydası

Bağışıklık sisteminizi güçlendirmeye yardımcı olan kivi tüketimi ile Aft yaralarının kısa bir sürede iyileştiğine tanık olabilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken tek şey ise gün içerisinde bol miktarda kivi tüketmekten başka bir şey değil! Aftöz ülserler ile mücadele eden kivi; bu zamana kadar Aft yaralarından muzdarip olan birçok kişiye iyi geldi. O şanslı kişilerden biri de neden siz olmayasınız ki?

Kivinin faydaları nelerdir? Nasıl tüketilir? Kivi alerjisi belirtileri

  • Karbonatın aft yarasına faydası

Ağız yaraları ile mücadele eden bir diğer yararlı besinin yemeklerimizin kabarmasını sağlayan karbonat olduğunu söyleyebiliriz. Kabartma tozunun bu mucizevi etkisinden yararlanmak için; kabartma tozunu doğrudan ağzınızın içindeki yaralara uygulayın. Ya da dişlerinizi kabartma tozu ile fırçalayın. Son olarak da bir miktar su ile karıştırdığınız ve macun kıvamına getirdiğiniz karbonatı yaralarınızın üzerine direk olarak uygulayın.

  • Yoğurdun aft yarasına faydası

Ağızdaki bakteriler ile mücadele eden ve yaraların hafiflemesine yardımcı olan yoğurt tüketimi de Aft ile savaşmanın bilinen en popüler yöntemleri arasında yer alır. Yalnız yoğurdu tüketirken, hiçbir şekilde yoğurda şeker eklememeli, sade ve hiçbir şekilde aroması bulunmayan tamamen doğal yoğurt tüketmelisiniz. Bu sayede ağzınızdaki yaraların iyileşme sürecini kısaltabilirsiniz.

  • Siyah çayın aft yarasına etkisi

Hazır olarak marketlerden satın aldığınız siyah çay poşetini demledikten sonra ağzınızın içindeki yaraların üzerine bastırır şekilde koyun. Bu sayede siyah çayın bakteriler ile mücadele eden özelliğinden maksimum seviyede yararlanabilirsiniz.

Çayın faydaları nelerdir? Yeşil ve siyah çay nasıl demlenir?

  • Aloe Vera aft yarasına faydası

Doğanın bize sunduğu mucizevi meyveler arasında yer alan Aloe Vera bitkisi aft ve ağız yaralarının hızlı iyileşmesi için çok faydalıdır.  Aloe Vera suyunu sıkın ve gün içerisinde hazırladığınız bu su ile gargara yapın!

Aloe vera nasıl kullanılır? Sağlık ve cilt için faydaları nelerdir?

  • Tuzlu Suyun aft yarasına faydası

Tuzlu su ile gargara yaparak da ağzınızdaki Aft yaralarının iyileşmesini hızlandırabilirsiniz. Bunun için bir bardak dolusu suya yarım çay kaşığı tuzu ekleyin. Hazırladığınız bu karışım ile ağzınızı gün içerisinde birkaç kez olacak şekilde çalkalayın!


Referanslar: 1- Oral Aphthous Ulcers,2- Aphthous Ulcers, 3- Mouth ulcers

YAZIYI PAYLAŞ

YORUMUNUZ VAR MI?

guest

0 Yorum
Inline Feedbacks
Tüm yorumları gör
Araç çubuğuna atla