Adrenalin nedir? İğnesi ne işe yarar? Faydaları ve zararları

6 Eylül 2022 | 15 Aralık 2023 | Kategori: Hormonlar Print

0 Paylaşım

Adrenalin, adrenal bezlerin ürettiği ve çok hızlı tepki vermenizi sağlayan bir hormondur. Yoğun korku, stres, heyecan veya kaygı durumlarında salgılanır. Bu durum, adrenalin patlaması olarak bilinir ve etkileri 2-3 dakika içerisinde hissedilir. Sürekli olarak yüksek adrenalin yaşamak veya düşük adrenaline sahip olmak, tıbbi bir sorunun varlığını gösteriyor olabilir. Epinefrin hormonu vücut tarafından doğal olarak üretilir. Ancak kalp durması, anafilaksi, astım krizi gibi akut durumlarda iğne aracılığıyla vücuda enjekte edilir. İğne sonrasında anksiyete, endişe, terleme, bitkinlik, mide bulantısı ve kusma gibi yaygın yan etkiler görülebilir.

İçindekiler

Adrenalin hormonu nedir?

Adrenalin ya da diğer adıyla epinefrin hormonu, adrenal bezler ve beyindeki bazı nöronlar tarafından üretilir. Yoğun stres veya korku anlarında kan dolaşımını artırarak vücudu kaçmaya ya da savaşmaya hazırlar. Adrenalin patlaması olarak da bilinen bu tepkime çok hızlı gerçekleşir ve hayatta kalmak için önemlidir. Epinefrin hormonu, vücut tarafından doğal olarak üretildiği gibi, anafilaksi, kalp krizi gibi akut durumlarda iğne yoluyla da verilebilir

Anksiyete nedir? Kaygı neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Adrenalin hormonu ne işe yarar?

Kaygı, stres veya korku anlarında salgılanan bu hormon vücut üzerinde birçok etkiye sahiptir. Kalp atış hızını ve kan basıncını arttırır, akciğerlerin hava geçişlerini genişleterek daha verimli nefes alınmasını sağlar. Ayrıca göz bebeklerini büyüterek görme duyusunu güçlendirir, kan şekerini yükseltir. Tüm duyuları güçlendirerek hem zihni hem de bedeni uyanık ve dinç tutar, ağrıyı azaltır. Ayrıca beyne ve kaslara daha fazla kan gitmesini sağlayarak tehlikeyle savaşmak veya kaçmak için vücuda gerekli olan enerjiyi sağlar.

Adrenalinin sağlığa etkileri

Adrenalinin vücuda sürekli olarak salınması sağlığı olumsuz yönde etkileyebilir. En yaygın etkiler; yüksek tansiyon ve anksiyetedir. Bunlara ek olarak; görme bozukluğu, baş dönmesi ve sersemlik hissi görülebilir. Kardiyovasküler hastalık geçmişi olanlarda kalp hasarı riski artabilir. Gündelik yaşamında yoğun strese ve kaygıya maruz kalan ve sık sık anksiyete atakları yaşayan kişilerin bir doktora başvurması gerekir.

Adrenalinin faydaları

Adrenalin artışı, ağrı eşiğini yükselterek daha az ağrı hissedilmesini sağlar. Vücuda geçici bir enerji verir. Zihinsel odaklanmayı güçlendirir. Görme ve işitme dahil olmak üzere tüm duyuları keskinleştirir. Kan akışını hızlandırarak oksijen alımını kolaylaştırır.

Adrenalin nasıl yükseltilir?

Yoğun egzersiz, ekstrem sporlar, korku-gerilim filmi izlemek, kısa ve hızlı nefesler almak ve cinsel aktivite adrenalinin yükselmesine neden olabilir. Aşık olmak, flörtleşmek de adrenalini artırır ve stres hormonu olan kortizolü serbest bırakır.

Kortizol (stres hormonu) nedir? Ne işe yarar? Yüksekliği ve düşüklüğü

Adrenalin patlaması neden olur?

Tehdit olarak algılanan herhangi bir durumda adrenalinin kan dolaşımına çok hızlı, genellikle birkaç saniye içerisinde salınmasına adrenalin patlaması denir. Gerçek tehditlerin yanı sıra hız treni, korku filmi izlemek, bungee jumping gibi aktiviteler ya da sınav, iş görüşmesi gibi stresli durumlar da adrenalin patlamasını tetikleyebilir. Ayrıca travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) yaşayan kişiler, yaşadıkları travmatik deneyimi düşündüklerinde adrenalin patlaması yaşayabilirler. (1)

Adrenalin etkisi ne kadar sürer?

Adrenalinin vücut üzerindeki etkileri, adrenalin patlamasından sonra 1 saate kadar sürebilir.

Adrenalin patlamasında ne yapmak gerekir?

Eğer adrenalin patlaması yaşıyorsanız nefesinizi kontrol altına alabilmek, sakinleşmek ve baş dönmesini hafifletmek için kese kağıdına nefes alıp verin. Yoga veya germe egzersizleri, temiz havada yürüyüş yapmak stres ve kaygınızın azalmasına yardımcı olabilir. Ayrıca sizi sakinleştiren belli bir kelimeyi tekrar etmek veya rahatlatıcı bir görüntü hayal etmek de dikkatinizi dağıtarak adrenalin patlamasının etkilerini azaltabilir.

Adrenalin yüksekliği neden olur?

Adrenalin hangi durumlarda artar?

Tehdit algılanması dışında bazı sağlık durumları da adrenal bezlerin çok fazla adrenalin salmasına yol açabilir. Örneğin:

Cushing sendromu: Kortizol, adrenalin ve aldosteron hormonlarının aşırı üretimine neden olan bir hastalıktır. Başlıca nedenleri, kortikosteroid (steroid) ilaçların uzun süre kullanılması ve hipofiz bezi tümörleridir. (2)
Adrenal bez tümörleri: Bu tümörler, adrenalin ve kortizolun aşırı üretimine neden olabilir. Tümörler genellikle iyi huyludur ancak nadiren kanserli olabilir. (3)
Obstrüktif uyku apnesi: Anlık olarak nefes almayı engelleyen bu kronik uyku bozukluğu durumu, stres oluşturarak adrenal hipersekresyona neden olabilir. Tedavi edilmediği takdirde diyabet, yüksek tansiyon ve ateroskleroz riskini artırabilir.

Yoga nedir? Nasıl yapılır? Sağlığa faydaları nelerdir?

Adrenalin hormonu fazla olunca ne olur?

Herkesin hayatında biraz stres vardır ancak kalıcı adrenalin dalgalanmaları ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Vücuda sürekli adrenalin salınmasının en yaygın görülen olumsuz etkileri yüksek tansiyon ve anksiyetedir. Bunlara ek olarak; sindirim sorunları, görme bozukluğu, baş ağrısı, baş dönmesi ve sersemlik hissi, aşırı terleme, metabolik sorunlar, kilo alma, uyku bozuklukları görülebilir. Kardiyovasküler hastalık geçmişi olanlarda kalp hasarı riski artabilir.

Adrenalin yüksekliği belirtileri

Performans ve güç artışı
Kalp atışının hızlanması
Hızlı nefes alma
Aşırı terleme
Ağrı hissetme yetisinin azalması
Gelişkin duyular
Gözbebeklerinin irileşmesi
Gergin hissetmek

Adrenalin yüksekliği nasıl kontrol altına alınır?

Düzenli olarak meditasyon, yoga veya farklı gevşeme egzersizleri yapın.
Etkili nefes kontrolü için uzman birinden yardım alın.
Açık havada yürüyüş ya da egzersiz sakinleşmenize yardımcı olabilir.
Kaygıyı hafifletebilen lavanta, greyfurt yağı gibi uçucu yağlarla aromaterapi yapın.
Kafein içeren içecekleri daha az tüketin.
Stres ya da kaygı nedeninizin çözümü için psikolojik destek alın.
Yatmadan önce ılık bir duş alın.
Yakın çevrenizle iletişim içinde olun

Steroid nedir, ne işe yarar? Nasıl kullanılır? Yan etkileri

Adrenalin iğnesi nedir?

Adrenalin (epinefrin) iğnesi, vücutta doğal olarak üretilen adrenalin hormonunun şırınga yoluyla verilen sentetik formudur. Gıda, böcek sokması, lateks, ilaç ya da farklı maddelerin neden olduğu şiddetli alerjik reaksiyonların (anafilaksi) acil tedavisinde kullanılır. Tek dozluk enjeksiyon kan damarlarını daraltarak kan basıncını arttırır ve nefes almayı kolaylaştırmak için hava yollarını açar. (4)

Adrenalin iğnesi ne işe yarar?

Anafilaksi, bir alerjene maruz kaldıktan hemen sonra oluşabilen, yaşamı tehdit eden alerjik reaksiyondur. Ani tansiyon düşüklüğü, nefes darlığı, mide bulantısı-kusma, cilt döküntüsü, nabızda aşırı hızlanma veya yavaşlama gibi belirtilere neden olabilir. Adrenalin iğnesi, anafilaksi için tek etkili tedavidir ve hayat kurtarıcı olabilir. Adrenalin iğnesi ayrıca kalp durması, astım krizi, septik şok ile ilişkili hipotansiyon, semptomatik bradikardi ve midriyazis semptomlarının tedavisinde de etkildir.

Adrenalin iğnesi isimleri

Adrenalin (epinefrin) iğnesi, reçeteli bir ilaçtır. Adrenalin, Adrenalin Biofarma, Adrenalin Cod. Galen, Adrenalin Codex, Adrenor, Biemefrin, Cardenor, Epinor, Forefrin, Jetosel, Nefrinor, Noreprin, Penepin, Seladrenalin, Stenor, Steradine, Xylonor eczanelerde bulunan bazı adrenalin enjeksiyon markalarıdır.

Adrenalin iğnesi zararları ve yan etkileri

Endişe, anksiyete, huzursuzluk, halsizlik, titreme, solunum problemleri, baş ağrısı, baş dönmesi, terleme, kalp atışında hızlanma, mide bulantısı ve kusma yaygın görülen yan etkilerdir. Bu yan etkiler kalp, hipertansiyon veya hipertiroidi hastalarında daha sık görülebilir. Bazı bitkiler, ilaçlar ve vitaminler epinefrin hormonu ile etkileşime girebilir. İğne olmadan önce, bu konuda doktorunuza bilgi verin.

Nabız nedir, nasıl ölçülür? Normal hızı kaçtır? Nasıl düşürülür?

Adrenal yetmezlik nedir?

Adrenal bezlerin görevi adrenalin, steroid hormonu, kortizol ve aldosteron üretmektir. Bu hormonların yeterli miktarda salgılanmaması Addison Hastalığı da denilen adrenal yetmezliğe neden olur.

Adrenal yetmezlik (Addison Hastalığı) neden olur?

Adrenal yetmezliğin nedeni genellikle bağışıklık sisteminin sağlıklı adrenal bezlerine saldırmasıdır. Ayrıca kanser, mantar enfeksiyonları, endokrin bezlerindeki kalıtsal bozukluk ya da adrenal bezlerde tüberküloz enfeksiyonu da adrenal yetmezliğe neden olabilir. (5)

Adrenal yetmezlik nasıl anlaşılır?

Adrenal yetmezliğin yaygın görülen belirtileri; halsizlik, baş dönmesi, meme uçları, ağız, rektum ve vajina çevresinde cilt renginde koyulaşma, kilo kaybı, iştahsızlık, dehidrasyon (sıvı kaybı), kas ağrıları, mide bulantısı-kusma, ishal, düşük tansiyon, kan şekerinde düşme ve kadınlarda adet düzensizliğidir.

Stres nedir? Stresle nasıl başa çıkılır? Neden olduğu hastalıklar…

Adrenal yetmezlikte ne yapmak gerekir?

Adrenal kriz oldukça önemli ve acil bir durumdur. Tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Kriz yaşayan kişinin hidrokortizon enjeksiyonu olması gerekir. Bu işlemin ardından hemen ambulans aranmalı ve Addison krizi ile ilgili destek istenmelidir.

Kaynaklar ve Referanslar:

1- Adrenaline2- Cushing's Syndrome3- Epinephrine Injection4- Adrenal Insufficiency & Addison's Disease5- Addison Disease

YAZIYI PAYLAŞ

Paylaş

Tweetle