Hematolojik kanserlerin tedavisinde önemli seçeneklerinden birinin kök hücre nakilleri olduğunu belirten Lösemili Hastalar Derneği (LÖSEMA) Kurucu Başkanı Prof. Dr. Fevzi Altuntaş, uygun hastaya uygun zamanda uygun merkezlerde yapıldığında kök hücre nakillerinin hem yaşam kurtarıcı hem de yaşam kalitesini artırıcı olabildiğini kaydetti. Türkiye’de 2023 yılında 100’ün üzerinde merkezde 6000 civarı nakil işlemi gerçekleştirildiğini bildiren Prof. Dr. Altuntaş, “Ülkemiz kanser, hematolojik kanserler ve kök hücre nakli uygulamaları bakımından dünyanın en gelişmiş ülkeleri ile yarışır düzeydedir” dedi.
Ulusal Kanser Haftası nedeniyle basın toplantısı düzenleyen Prof. Dr. Altuntaş, kansere karşı toplumda farkındalık oluşturmak ve toplumsal bilinci arttırmayı hedeflediklerini, kanser farkındalığının artmasında ise sağlık okuryazarlığının etkili bir araç olduğunu, hastalığın erken dönemde tespit edilerek tedaviye başlanmasında önemli rol oynadığını söyledi.
Prof. Dr. Fevzi Altuntaş, kanserin sayısal olarak tüm dünyada arttığına ama Türkiye’nin gelişmiş batı toplumlarından daha yüksek oranda bir artış hızına sahip olmadığına işaret ederek, “Ülkemizde kanserin önlenmesi, erken teşhisi ve gerekse tedavisi konusunda çok önemli gelişmeler olmakta. Kanser önlenebilir bir hastalık ve ulusal kanser haftası da dahil olmak üzere bunu her aşamada söylemek lazım. Bunun için de sihirli bir formül yok.
Prof. Dr. Fevzi Altuntaş: Yenilikçi tedaviler kansere karşı başarı oranlarını artırıyor
Kanser gelişimini önlemek için sigara kullanmamak ve alkol içmemek, kilomuzu kontrol altına almak, düzenli spor yapmak, aşırı güneş ışığından sakınmak, enfeksiyonlardan korunmak, aşılarımızı yaptırmak, stresi iyi yönetmek, meyve ve sebze ağırlıklı doğal beslenmek önemli. Bu şekilde kanserleri 1/3 oranında azaltabiliriz” diye konuştu.
Sigara ve tütün kullanımının 20’den fazla kanser türüne yol açabildiğinin altını çizen Prof. Dr. Altuntaş, “Özellikle akciğer kanserinin en önemli sebebi sigara ve tütün kullanımı. Obezite de kanser için diğer önemli bir risk faktörü. Kanseri önlemek için obeziteyi önlemek lazım. Bunun için de hareket etmek lazım. En azından günlük 45 dakika ritmik yürüyüş yapılmalı. Bunun dışında özellikle beyaz cilde sahip olanların veya hassas cilt tipi olanların güneş ışığından korunması son derece önemli. Yaz geliyor, güneş ışığından korunmak için tedbirlerimizi alalım. Güneş ışığı cilt kanserleri için çok önemli bir faktör. Ayrıca HPV’ye karşı aşılama ciddi oranda HPV’ye bağlı gelişen lezyon ve kanserlerin sıklığını azaltır” dedi.
Prof. Dr. Altuntaş, kanserin erken teşhis edilebilir bir hastalık olduğunu, belli kanser türlerinde yapılan taramaların ise erken teşhis için büyük önem taşıdığını vurguladı. Kanser erken bir aşamada teşhis edilirse, bazı komplikasyonların gelişiminin önlendiğini, kişinin gereken tedaviyi almasının sağlandığını belirten Prof. Dr. Altuntaş, bunun da sağ kalıma, yaşam kalitesine yansıdığını, sonuçta sosyal, psikolojik birçok sisteme ve ekonomiye dahi katkı sağladığını anlattı.
Prof. Dr. Fevzi Altuntaş: Türkiye kanser tedavisi ile sağlık turizminde lider ülke olabilir!
Kanser tarama programları hakkında bilgi veren Altuntaş, şunları söyledi: “Ülkemizde kolon kanseri ya da kansere dönüşecek öncül poliplerin tespiti ve çıkarılması için 50 yaş ve üzeri vatandaşlar kolonoskopi tarama programında yer almaktadır. Bir diğer kanser taraması ise 40 yaş üzeri kadınlarda mamografi ile meme kanserinin erken tespit edilmesidir. Yine kadınlarda rahim ağzı kanseri için HPV ve “smear” testleri son derece önemlidir. Tüm bu saydığımız kanser tarama tetkikleri ülkemizde Sağlık Bakanlığına bağlı KETEM kuruluşlarında ücretsiz bir şekilde yapılmaktadır. Bu nedenle kanserden korkmayalım, geç kalmaktan korkalım diyor ve tüm vatandaşlara Sağlık Bakanlığı’nın belirlemiş olduğu kanser tarama programına katılmalarını öneriyoruz.”
Türkiye’nin özellikle kök hücre nakli alanında dünyada çok iyi bir noktaya geldiğine vurgu yapan Prof. Dr. Fevzi Altuntaş, Türkiye’de dünya standartlarında kök hücre nakli merkezleri açıldığını ifade etti. Altuntaş, “Kök hücre naklinde dünyanın gıpta ile baktığı ülkelerden birisiyiz. Ülkemiz kanser, hematolojik kanserler ve kök hücre nakli uygulamaları bakımından dünyanın en gelişmiş ülkeleri ile yarışır düzeyde. Örneğin; kök hücre nakli bakımından sayısal ve niteliksel olarak Avrupa Birliği ülkelerinin ortalamasının üzerindedir. Klinik araştırma düzeyindeki ilaçlar dahil kanıta dayalı uygulamalar ışığında her türlü kanser ilacına ulaşmak mümkündür’ dedi.
Prof. Dr. Fevzi Altuntaş: CAR-T Hücre tedavisi hematolojik kanserlerde umut vaat ediyor
Prof. Dr. Fevzi Altuntaş, Türkiye’nin kanser tedavisi ve kök hücre nakli alanında dünyada çok iyi bir noktada olduğunu dile getirerek, sözlerine şöyle devam etti: “Türkiye verilerine göre, ülkemizde 2023’te 100’ün üzerinde merkezde yaklaşık 6 bin nakil işlemi gerçekleşti. Ülkemize, kök hücre nakli için önemli oranda hasta da yurt dışından geliyor. Eskiden ülkemizden kök hücre nakli için yurt dışına gidilirken, bugün yurt dışından hasta ülkemize geliyor. Ayrıca, böyle önemli bir alanda yurtdışındaki akademisyenleri ve hekimleri veya diğer sağlık çalışanlarını ülkemizde eğitiyoruz. Kök hücre nakli, sağlık turizmi açısından amiral gemisi olmuştur. Türkiye kök hücre nakillerinde örnek bir ülkedir.”
Kan kanserlerinde yeni tedavilerle lösemisiz bir hayatın mümkün olduğuna dikkati çeken Altuntaş, akut lösemilerde ilk aşamanın ilaç tedavisi olduğunu söyledi. Daha sonra hastalığın tekrarlaması bakımından yüksek risk taşıyorsa, bu aşamada da kök hücre naklinin devreye girdiğini kaydetti.
Prof. Dr. Altuntaş, kan kanserlerinde kök hücre naklinin etkili tedavi yöntemlerinden biri olduğuna işaret ederek, “Günümüzde lösemi tedavi edilebilir ve tamamen yenilebilir bir hastalık. Ülkemizde her yıl bin 500-2 bin yeni lösemi vakası görülüyor. Her ne kadar lösemi görülme sıklığı artmış olsa da güncel tedaviler ile uzun süreli yaşam %60’lara kadar çıktı. Bazı çocukluk çağı lösemilerinde bu oran %90’lara kadar ulaşıyor” dedi.
CAR-T hücre tedavilerinin hematolojik kanserlerde yeni bir dönemin kapılarını araladığını belirten Prof. Dr. Altuntaş, CAR-T hücre tedavisinin başarı oranlarının hastalığa ve bireysel faktörlere bağlı olarak değiştiğini kaydetti.
Prof. Dr. Fevzi Altuntaş: Yapay zeka lenfoma tedavi ve yönetiminde çığır açacak
Prof. Dr. Altuntaş, “Hematolojik kanserlerden kan ve lenf kanserlerinde %50-90 oranında yanıt elde edilebilmekte ve uzun dönemde ise %30-60 hastada normal yaşam süresine ulaşabilmiştir. Ancak, çeşitli yan etkiler ve tedaviye direnç gelişebilmektedir. CAR-T hücre tedavisinde genetik mühendislik yöntemlerinin kullanılması nedeniyle direnç ve yan etki bakımından yapılan düzenlemeler sonucu tedavi sonuçları yüz güldürücüdür. CAR-T hücre tedavileri nüks dirençli hastalıkta onaylarını almış olsa da yeni tanı alan hastalarda da çalışmaları devam etmektedir. Yakın gelecekte birinci basamak tedavide kullanılabilecek CAR-T hücre tedavileri ile kanser hastalığında kür elde edilmesi gündeme gelecektir. Kanser tedavisinde çığır açan bu tedavinin maliyetleri oldukça yüksektir. Bu nedenle maliyet ve üretiminin zahmetli olması tedaviye ulaşımın temel sorunudur” dedi.
CAR-T hücre yanıt oranları hakkında da bilgi veren Altuntaş, “Klinik araştırma raporlarına baktığımızda Akut Lenfoblastik Lösemide %68- 93; B hücreli lenfomalarda %64- 86; Multiple Miyelomada %46-94; Kronik Lenfositik Lösemide %57-71 ve Solid tümörlerde ise %9-35 arasında yanıt oranları bildirilmektedir” diye konuştu.
-Yapay zeka doğru tanının konulmasında %50’lere kadar katkı sağlayabiliyor
Yapay zekanın hematolojik kanserlerin teşhisinde ve tedavi planlamasında önemli bir rol oynamaya başladığını bildiren Prof. Dr. Fevzi Altuntaş, erken teşhisi yüzde 20 ve üzerinde artırabildiğini, doğru tanının konulmasında ise yüzde 50’lere kadar katkı sağlayabildiğini kaydetti. Altuntaş, yapay zekanın hekimlerin, sağlık çalışanlarının iş gücünü ciddi anlamda kolaylaştıracağını, insan hatalarını minimize edeceğini ifade ederek şunları söyledi: “Bu teknoloji, tamamen hastalığa özgü olarak kişiselleştirilmiş tedavi seçenekleri ve daha hızlı teşhis imkanları sunarak kanser tedavisinde önemli gelişmelere yol açabilir.
Kök hücre nedir? Kök hücre tedavisi ne işe yarar? Nakli nasıl yapılır?
Örneğin; yapay zeka destekli görüntülemelerde kanser teşhisinin %20’lik bir artışla yapılabildiği çok önemli bilimsel dergilerde yayımlandı. Yapay zekanın görüntülemelerde radyoloji hekimine önemli bir yardımcı olarak işlev gördüğü ve iş yükünü yarıya azalttığı bildirilse de raporlamaların tamamen yapay zekaya bırakılması güvenilir değil. Yapay zeka, hekimlere yardımcı olan çok önemli bir araç olacak. Erken teşhisin yanı sıra kişiselleştirilmiş tedavilerin geliştirilmesi, uygun moleküler belirteçlerin keşfedilmesini sağlayacak. Kanserle savaşta geleceğe ışık tutan hücresel ve gen tedavileri, yapay zeka ile destekli sistemlerle kanserin tedavi edilmesinde anahtar rol oynayacak”.
YAZIYI PAYLAŞ
YORUMUNUZ VAR MI?