Amenore (adetten kesilme) nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Amenore, adet kanamasının hiç olmaması veya başladıktan sonra herhangi bir nedenle kesilmesi durumudur ve en yaygın nedeni hamileliktir. Amenorenin (adetten kesilme) diğer nedeni üreme organları veya hormon seviyelerini düzenleyen bezlerle ilgilidir. Gebelik, emzirme veya menopoz gibi doğal nedenler ile yoğun egzersiz, aşırı zayıflık, fiziksel hastalık ve stres gibi durumlar amenoreye neden olabilir. Amenore bir semptomdur, kendi başına bir hastalık değildir, altta yatan nedenin giderilebildiği ölçüde önlenebilir. Normal kiloyu muhafaza ederek, aşırı kilo kaybı veya kilo alımının neden olduğu amenore önlenebilir. Hastalığın seyri nedenine ve mevcut tedaviye bağlıdır. Tedaviler arasında; anatomik anormalliklere cerrahi müdahale, altta yatan koşulların düzeltilmesi, yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi, hormon terapileri yer alır.

Amenore nedir?

Bir adet döneminin eksikliği altta yatan tıbbi bir durumun belirtisidir, ancak daha uzun süreli amenore, bir hastalığa veya kronik bir duruma işaret edebilir. Altta yatan hastalığın tedavisi amenoreyi giderir. Kısırlık ve olası kemik erimesi yan etkileridir.

Menopoz nedir? Ne zaman başlar? Belirtileri ve tedavisi

Amenore neden olur?

• Gebelik, emzirme veya menopoz gibi doğal nedenler
• Doğum kontrol hapı kullanımı
• Antidepresan, radyasyon, kemoterapi, tansiyon ve alerji ilaçları
• Aşırı derecede zayıflık veya fazla kilo
• Stres ve anksiyete
• Anoreksiya veya bulimia gibi yeme bozuklukları
• Genetik faktörler
• Polikistik over sendromu (PCOS)
• Anovülasyon (yumurtanın serbest kalmaması)
• Asherman sendromu (Rahim içi yapışıklıklar)
• Bale, atletizm gibi sıkı eğitim gerektiren sporlar
• Rahimde oluşan yaralar, üreme organlarının eksikliği
• Depresyon, psikiyatrik bozukluklar
• Kronik hastalıklar

Hipofiz nedir? Ne işe yarar? Hipofiz bezi hastalıkları ve tümörü

Primer amenore nedenleri

Primer amenore, genç kadınlarda 16 yaşına kadar adet dönemi geliştirmeyen genetik veya anatomik bir durumun sonucudur. Birçok genetik koşul, dişilik organlarının anne karnında normal olarak oluşmadığı veya düzgün bir şekilde işlev göremediği durumlardır.

• Hipotalamus, hipofiz veya yumurtalık yetmezliği
• Gonadal disgenezi (yumurtalıkların kusurlu gelişimi)
• Östrojen, androjen ve progesteron gibi steroit yapılı seks hormonları bozuklukları
• Turner sendromu: Az gelişmiş yumurtalıklarla karakterize genetik bozukluk.
• Androjen duyarsızlığı: Erkeklerin dış özelliklerini geliştiremedikleri bir durum
• Polikistik over sendromu
• Kızlık zarında açıklık olmaması
• Galaktosemi (galaktozun kanda biriktiği kalıtsal bir bozukluk)
• Vajina, rahim ağzı veya rahmin doğuştan gelişmemiş olması
• Cushing sendromu
• Kalmann sendromu

Sekonder amenore nedenleri

• En sık rastlanan neden gebeliktir
• Menopoz, Emzirme
• Hipofiz bezi tümörleri, aşırı aktif tiroid bezi, düşük östrojen, yüksek testosteron
• Bazı tıbbi tedaviler, kemoterapi, radyoterapi ve antipsikotik ilaçlar
• Yaşam tarzı faktörleri: Aşırı kilolu veya zayıf kadınlarda,
• Duygusal stres, depresyon
• Androjenlerin yüksek seviyeleri: Testosteron artışı
• Over kaynaklı nedenler: Polikistik over sendromu, erken menopoz
• Uterus kaynaklı nedenler: Rahim içi yapışıklık
• Beslenme bozukluğu, anoreksia
• Hipofiz kaynaklı olanlar: Sheehan sendromu, hiperprolaktinemi, empty sella sendromu
• Diyabet, hipotiroidizm, hipertiroidizm
• Addison hastalığı Sarkoidoz ve Siroz gibi hastalıklar
• Cushing sendromu

Amenore türleri

Adet nedir? Regl sancısı ve kanaması nasıl azaltılır?

Sekonder amenore: Adet gören bir genç kadında kanamaların 3 ay veya daha uzun süre kesilmesine sekonder amenore denir. Doğum kontrol hapı, kanser, psikoz veya şizofreni tedavisinde kullanılan ilaçlar, hormonal bozukluklar, aşırı kilo kaybı neden olabilir. Belirtileri akne, vajinal kuruluk, sesin derinleşmesi, meme başı boşalması, baş ağrısı, görme bozuklukları, aşırı tüylenmedir. İkincil amenore genellikle sağlığınıza zararlı değildir. Çoğu durumda etkili bir şekilde tedavi edilebilir.

Diğer Amenore türler

• Fizyolojik amenore: Amenore, bir hastalık bulgusu olmayıp, fizyolojik de olabilir. Ergenlik öncesinde, ilk adet sonrası 1 yıl, gebelik sırasında, emzirme döneminde, menopoz sonrasında görülen amenorelerdir.
• Yalancı amenore: Menstruasyonun olmasına rağmen rahimdeki kanamanın bir tıkanıklık nedeniyle dışarı akamamasına kriptomenore veya yalancı amenore denir.
• Hipotalamik amenore: Aşırı kilo kaybı, duygusal veya fiziksel stres, sıkı egzersiz, şiddetli hastalık hipotalamusu etkileyebilir.

Amenore belirtileri

• Amenorenin ana belirtisi adet kesilmesidir
• Memeden süt boşalması
• Saç kaybı, baş ağrısı
• Aşırı kıllanma, Akne
• Pelvik ağrısı
• Aşırı kilo alımı veya kilo kaybı

• Galaktore (hamile olmayan veya emzirmeyen kadınlarda süt üretimi), baş ağrısı, görme bozuklukları bir tümörün işareti olabilir.
• Erkek modelinde artan kıl büyümesi, fazla androjenden kaynaklanabilir.
• Vajinal kuruluk, sıcak basmaları, gece terlemeleri veya düzensiz uyku, yumurtalık yetmezliği veya erken menopoz belirtisi olabilir.
• İlişkili psikiyatrik anomalileri olan kadınlarda aşırı anksiyete olabilir.

Amenore teşhisi

Primer ve sekonder amenore tedavisi spesifik nedene göre belirlenir. Nedeni tespit edildikten sonra, altta yatan hastalığın düzeltilmesine yönelik bir tedavi uygulanır. Hormonal dengesizlik semptomlarını hafifletmek, adet oluşturmak, komplikasyonları önlemek veya doğurganlığı sağlamak için tedavi yapılır. Amenore nedenini belirlemek için hasta öyküsü ve ikincil cinsel karakterlerinin değerlendirilmesi çok önemlidir.

Polikistik over sendromu nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Fizik ve jinekolojik muayene sonrası yumurtalık, hipofiz ve tiroit hormonlarının seviyelerini belirlemek için kan testleri yapılır. Ultrasonografi, X-ışını, CT veya MR taraması amenore nedeninin belirlenmesinde ve genital sistemin anormalliklerini değerlendirmede yardımcı olabilir. Bazı bireyler için yapılan ilk test hamilelik testidir.

Ultrason nedir, ne işe yarar? Ayrıntılı ve renkli ultrasonografi neden çeklilir?

Amenore tedavisi

Amenore ilaç tedavisi

• Dopamin agonistleri ile tedavi, yumurtlama fonksiyonlarını yeniden düzenler.
• Erken yumurtalık yetmezliğinde, hormon replasman tedavisi önerilebilir.
• Metformin yumurtlamayı tetiklemek için polikistik over sendromunda yaygın kullanılır
• Oral kontraseptifler, gebeliği önlemek ve adet döngüsünü düzeltmek için kullanılır
• Yardımlı üreme (doğum kontrol) yöntemleri ve gonadotropin ilaçları

Glifor nedir? Ne işe yarar? Kullanımı, dozu ve yan etkileri

Amenore ameliyat ile tedavisi

• Bazı hipofiz ve hipotalamik tümörler ameliyat ve radyasyon tedavisi gerektirebilir
• Rahim içi yapışıklıkları olan kadınlarda, hasarlı dokunun temizlenmesi için gerekebilir
• Genetik veya anatomik anormalliklerin neden olduğu durumlarda ameliyat önerilebilir.

Amenore bitkisel tedavi

Kekiğin faydaları nelerdir? Kekik yağı neye iyi gelir? Nasıl kullanılır?

Civanperçemi kürü

Adet söktürücü, yumurtlamayı düzenleyici olarak sıkça kullanılır. Bir çay fincanı kaynayan suya bir çay kaşığı civanperçemi atılarak 10 dk. demlenir. Süzülerek günde 2 kez içilebilir.

Papatya kürü

Stresle ilişkili olan amenore tedavisinde yatıştırıcı etkisiyle yardımcı olabilir. Papatya çayı adet ve sinir sistemini düzenleyici olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır. Bir fincan kaynayan suya 1 tatlı kaşığı kurutulmuş papatya atılarak demlenir. Günde 2 kez içilebilir.
Amenore için doğal veya alternatif bir ilaç almadan önce doktorunuza danışın.

Meyan kökü neye iyi gelir? Nasıl kullanılır? Faydaları ve zararları

Adet kanaması, amenore ve menopoz

Düzenli adet gören bir kadında hipotalamus, hipofiz, yumurtalık ve rahim tamamen normal çalışmaktadır. Beyinde bulunan hipotalamus ve hipofiz FSH, LH hormonları ile yumurtalıkları uyarır. Uyarılan yumurtalıklar östrojen ve progesteron hormonu salgılar ve bu hormonlar rahim iç tabakasını uyararak adet kanamalarının gelişmesini sağlar. Bu mekanizma her ay düzenli bir adet kanaması için gereklidir. Bu döngü herhangi bir aşamada bozulduğunda adet görememe ya da adet düzensizliği oluşur.

Adet kanaması olabilmesi için bu mekanizmalar dışında kanın akış yolunda (rahim ağzında, vajinada, kızlık zarında) herhangi bir nedenle tıkanıklık olmaması gerekir. Menopoz, bir kadının adet döngüsünün doğal olarak durması ve doğurganlığın sona ermesi anlamına gelir. Ancak pelvik veya yumurtalık hasarı yaşamın erken dönemlerinde ani menopoza neden olabilir. Genetik veya altta yatan durumlar erken menopoz veya amenore nedenleridir.

Sekonder amenore hamile kalabilir mi?

Amenore, bir semptomdur ve asıl nedenin giderilebildiği ölçüde önlenebilir. Genetik veya doğuştan gelen koşullardan kaynaklanan amenore önlenemez fakat kendi kendine uygulanmış sıkı diyet veya yoğun egzersizden kaynaklanan amenore önlenebilir. Tıbbi ve hormonal tedaviler, birçok kadında amenore komplikasyonlarının giderilmesinde büyük yararlar sağlayabilir. Amenore tedavi edilmezse kısırlığa yol açabilir.

Yumurtalıkları uyaran hormon döngüsünün çalışmadığı durumlarda adet görmeme nedeni tespit edildikten sonra, patolojiye uygun olarak beslenme, egzersiz ya da ilaçlar ile tedaviler mümkün olabilir. Eksik hormonların takviye edilmesiyle yumurtlama sağlanabilir ve yardımlı üreme tekniğiyle gebelik elde edilebilir. Adet göremeyen diğer kadınlarda; genetik bir hastalık olan Turner Sendromu, erken menapoza neden olan yumurtalık yetmezliği ve doğal menopozda kendi yumurtalarıyla gebe kalmaları mümkün değildir.

Kaynaklar ve Referanslar: 1 - Treatments for amenorrhea? 2 - Amenorrhea Symptoms, 3 - What is amenorrhea?

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör